بازار طوفانی، بورس آرام

در یک ماه گذشته، با افزایش تنش‌ها و حملات متقابل بین ایران و اسرائیل از حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران و پاسخ موشکی تهران سرمایه‌گذاران جهانی نگران تأثیرات اقتصادی این جنگ بودند. برخلاف انتظار، بازارها واکنش‌های سنگینی نشان ندادند. چرا؟ این سوال محور بررسی است. 

مطالعات تاریخ اقتصادی نشان می‌دهد که بازار سهام معمولاً واکنش سریعی به بحران‌های ژئوپلیتیک دارد: سقوط اولیه برای هر بحران معمولاً ۶ تا ۱۰ درصد دامنه داشته، با بازگشتی هم‌حدود این مقدار در چند هفته بعد. نکته مهم این است که فقط زمانی بحران‌ها اثر ماندگار دارند که به اقتصاد واقعی یا زنجیره انرژی آسیب جدی وارد کنند. 

قیمت نفت ابتدا ۷درصد و سپس بیش از ۱۰درصد افزایش یافت ونمونه‌ای از اثر مستقیم تنش بر بازار انرژی. واکنش اولیه شاخص‌های سهام جهانی منفی بود: شاخص S&P 500 حدود ۱درصد کاهش یافت، داو جونز تقریباً ۱.۸ درصد پایین آمد و شاخص VIX بالا رفت. سپس بازار سریعاً بازگشت کرد S&P ظرف چند روز برگشت، و نفت پس از توافق آتش‌بس نیز متعادل شد. 

جنگ ایران و اسرائیل همراه با دخالت آمریکا تا حد زیادی محلی و موقتی بود. مسیرهای حیاتی انرژی مثل تنگه هرمز بسته نشد، اگرچه تهدید‌هایی برای بسته شدن آن مطرح شد اما عملی نشد. 

با وجود افزایش اولیه قیمت نفت، سطح موجود نفت بالا بود و تولید اوپک پلاس نیز رو به رشد، که شوک را تعدیل کرد. 

تحلیل Deutsche Bank نشان می‌دهد بازارها پس از شوک دوباره به سرعت توان بازگشت دارند، چرا که گرایش به “خرید در کف” تقویت شده و ریسک‌پذیری زیاد است. همچنین جریان به سمت صندوق‌های پس‌انداز غیرفعال (Passive) با گردش ۱.۳ میلیارد پوند در ژوئن، ادامه داشت. 

صنایع حساس به مصرف انرژی، مثل هوانوردی، گردشگری و مصرف‌کننده‌ها، تحت فشار بودند. اما بازگشت سریع بازار، فضا را برای ورود دوباره به این حوزه باز کرد. 

تحلیلگران معتقدند با آتش‌بس یا ادامه تنش محدود، بازارها فراتر از ۵ درصد سقوط نمی‌کنند و مجدداً رشد می‌کنند. اما برخی کارشناسان مثل RBC هشدار می‌دهند در صورت گسترش طولانی و افزایش نفت تا بیش از ۹۰ دلار، احتمال ریزش‌ ۲۰درصد در S&P وجود دارد. 

با وجود واکنش اولیه منفی، بازارها نشان دادند که حتی در مواجهه با جنگ ایران-اسرائیل، می‌توانند آرامش نسبی خود را حفظ کنند.  

اگرچه خطرات همچنان باقی است به‌ویژه اگر جنگ طولانی شود یا دلار نفت بالا رود اما بازارهای جهانی نشان‌داده‌اند که با زیرساخت و کارشناسی مناسب، بحران ژئوپلیتیکی نمی‌تواند به‌تنهایی باعث فروپاشی عمیق شود. 

در پایان گفتنی است، واقعاً در بازار طوفانی، بورس آرام شد آنچه به ظاهر آشفته است، در باطن حتی به فرصت بدل می‌شود.