گزارش «جهان اقتصاد» از طغیان نفتِ اضافی وقتی عرضه بر تقاضا چیره می‌شود
گلناز پرتوی مهر
در حالی‌که بازار جهانی انرژی همچنان در وضعیت ناپایدار قرار دارد، تازه‌ترین گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی و تحلیلگران برجسته هشدار می‌دهند که مازاد عرضه نفت در سال ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ ممکن است به نقطه‌ای بحرانی برسد.
در سه‌ماهه اول ۲۰۲۵، به‌رغم چشم‌انداز خوش‌بینانه بسیاری از سرمایه‌گذاران، افزایش تولید ونور بر کند شدن رشد تقاضا غلبه کرد. آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش خود گفته است که مجموع عرضه جهانی نفت در مسیر افزایشی قرار دارد، در حالی که رشد مصرف به کندی ادامه می‌یابد.
این وضعیت منجر شده تا بازار نفت با یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های اخیر روبه‌رو شود: انباشت ذخایر نفتی و فشار نزولی بر قیمت‌ها.
گزارش اکتبر ۲۰۲۵ آژانس نشان می‌دهد که عرضه جهانی نفت در ماه سپتامبر با رشد ۷۶۰ هزار بشکه در روز به حدود ۱۰۸ میلیون بشکه در روز رسیده است، بخشی از این افزایش ناشی از تصمیمات اوپک پلاس برای تسریع کاهش محدودیت تولید است.
در همین بازه زمانی، ذخایر جهانی نفت از ابتدای سال افزایش چشمگیر داشته‌اند؛ بین ژانویه تا آگوست ۲۰۲۵ حدود ۲۲۵ میلیون بشکه به ذخایر افزوده شده که معادل رسیدن به حدود ۷.۹ میلیارد بشکه است.
یکی از نکات مهم این است که بخشی از این ذخایر در چین و در بخش‌هایی از بازار پنهان شده‌اند که تأثیر کمتری بر نقاط قیمت‌گذاری جهانی دارند.
در شرایط فعلی، چند عامل دست به دست هم داده‌اند تا عرضه بر تقاضا چیره شود: رویکرد تهاجمی اوپک پلاس برای افزایش تولید
رشد تولید نفت در کشورهای غیر اوپک، شتاب‌گیری پروژه‌های جدید نفتی و سرمایه‌گذاری در تجهیزات، رکود اقتصادی یا کندی رشد در برخی کشورها، به‌ویژه چین،
آژانس پیش‌بینی می‌کند عرضه در ۲۰۲۶ نیز افزایشی باشد و مازاد بازار به حدود ۴ میلیون بشکه در روز برسد.
از سوی دیگر، تقاضا برای نفت در سال‌های پیش‌رو، به دلیل فشارهای اقتصادی، سیاست‌های تغییر انرژی و گسترش حمل‌ونقل پاک، در مرز اُفت یا کندی باقی خواهد ماند.
اگر مازاد عرضه ادامه یابد، قیمت نفت ممکن است به محدوده‌های فشار بالا دچار شود یعنی قیمت‌هایی که پایین‌تر از نقطه سر به‌سری تولید بسیاری از تولیدکنندگان را تهدید می‌کند.
برای کشورهای صادرکننده نفت، این مسئله می‌تواند به کاهش درآمدهای صادراتی، فشار بر بودجه دولت‌ها و بهانه‌ای برای بازنگری سیاست‌های انرژی منجر شود.
همچنین، شرکت‌های نفتی بزرگ ممکن است سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید را به تأخیر بیندازند و به سمت کاهش هزینه‌ها یا بهینه‌سازی فعالیت‌ها حرکت کنند
