جهان اقتصاد گزارش می دهد
انرژی روی لبه تیغ؛ زمستان سرد، تابستان تاریک
گلناز پرتوی مهر
سال ۱۴۰۴ را می‌توان نقطه عطفی نگران‌کننده در پرونده انرژی ایران دانست؛ سالی که در آن ناترازی شدید بین عرضه و تقاضای انرژی، زنگ هشدار را برای تصمیم‌گیران به‌صدا درآورده است. خاموشی‌های پراکنده در تابستان، افت فشار گاز در زمستان، و هشدارهای پیاپی کارشناسان، همه و همه گویای آن است که زیرساخت‌های تولید و توزیع انرژی دیگر توان پاسخگویی به نیاز کشور را ندارند.
بر اساس گزارش‌های رسمی، اختلاف میان ظرفیت تولید انرژی (به‌ویژه برق و گاز) و میزان مصرف، در سال ۱۴۰۴ به بیش از ۲۰ درصد رسیده است. این در حالی است که روند رشد مصرف، با آهنگی شتاب‌گیرنده در حال افزایش است، اما سرمایه‌گذاری در توسعه میادین گازی، نوسازی نیروگاه‌ها و بهینه‌سازی مصرف، با کندی و تعلل روبه‌رو است.
آیا این ناترازی ادامه‌دار خواهد بود؟
کارشناسان معتقدند اگر رویکرد فعلی در سیاست‌گذاری انرژی ادامه یابد، ناترازی نه‌تنها در سال‌های آینده پابرجا خواهد ماند، بلکه تشدید نیز خواهد شد. مصرف بالای خانگی، رشد صنایع انرژی‌بر بدون برنامه، و یارانه‌های سنگین که قیمت واقعی انرژی را از مصرف‌کنندگان پنهان می‌کند، از جمله دلایل این بحران مزمن هستند.
بحران گاز؛ زمستان‌هایی با بخاری خاموش
یکی از جدی‌ترین جلوه‌های ناترازی انرژی، در بخش گاز طبیعی نمایان شده است. با کاهش فشار گاز در برخی نقاط کشور طی زمستان ۱۴۰۴، بسیاری از صنایع مجبور به تعطیلی یا کاهش ظرفیت شدند. کارشناسان هشدار می‌دهند که در صورت عدم توسعه میدان‌های مشترک گازی و اصلاح الگوی مصرف، زمستان‌های آینده می‌تواند با کمبود گسترده گاز همراه شود.
برق؛ مصرف بی‌محابا و زیرساخت‌های پیر
در حوزه برق نیز، پیک مصرف در تابستان ۱۴۰۴ رکورد شکست، اما ظرفیت تولید افزایش نیافته است. نیروگاه‌های فرسوده، راندمان پایین، و کمبود سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، از دلایل اصلی استمرار خاموشی‌ها در سال‌های آینده عنوان شده‌اند.
