گزارش «جهان اقتصاد» از نبض بازار نفت
بازگشت بشکه‌های طلایی اوپک‌پلاس؛ از کاهش قیمت تا تصاحب سهم
گلناز پرتوی مهر
اوپک‌پلاس مسیر خود را از حمایت از قیمت‌ها به دفاع از سهم بازار تغییر داده است. در نشست پیش‌روی این گروه، قرار است افزایش تولید نفت از اکتبر ۲۰۲۵ به صورت رسمی کلید بخورد. این تصمیم، نخستین گام در بازگرداندن لایه دوم محدودیت عرضهبیش از یک سال زودتر از موعد و آغاز فصل جدیدی در استراتژی جهانی نفت است.
اوپک‌پلاس در سال‌های گذشته با اتکای کامل بر کنترل عرضه، تلاش داشت قیمت نفت را بالا نگه دارد. اما با تحولات بازار، تحریم‌ها و درخواست‌های مستمر برای کاهش قیمت به‌ویژه از سوی آمریکا این رویکرد تغییر کرده است. اکنون تمرکز بر حفظ و گسترش سهم بازار در اولویت قرار دارد، حتی به قیمت پذیرفتن قیمت‌های پایین‌تر در کوتاه‌مدت.
طبق اعلام منابع آگاه، اوپک‌پلاس در نشست روز یکشنبه خود احتمالاً با افزایش تولید نفت به میزان حداقل ۱۳۵ هزار بشکه در روز از ماه اکتبر موافقت خواهد کرد. برخی منابع نیز رقم احتمالی تا ۳۵۰ هزار بشکه در روز را ذکر کرده‌اند.
این تصمیم، آغاز بازگشت تدریجی ۱.۶۵ میلیون بشکه در روز از تولید فریز شده است — دو لایه محدودیت عرضه‌ای که قرار بود تا پایان ۲۰۲۶ ادامه یابد، اما اکنون یک سال زودتر لغو می‌شود.
اوج فصل رانندگی در آمریکای شمالی در حال پایان است، چرا که تقاضای فصلی در حال نزول است. بنابراین اوپک‌پلاس در تصمیم تازه محتاط‌تر عمل می‌کند و افزایش تولید را کمتر از ماه‌های گذشته می‌داند.
علاوه بر این، بسیاری از اعضا اکنون در حداکثر ظرفیت تولید قرار دارند و تنها عربستان سعودی و امارات متحده عربی قادر به افزایش محسوس تولید هستند.
با وجود افزایش تولید از آوریل تا سپتامبر ۲۰۲۵ به حدود ۲.۵ میلیون بشکه در روز، قیمت نفت همچنان بالای ۶۵ دلار بر بشکه باقی مانده است. دلایل این مقاومت بیشتر ناشی از تحریم‌های غرب علیه روسیه و ایران و کاهش عرضه از سوی این کشورها است.
با این حال، برخی تحلیلگران بازار را نسبت به شکل‌گیری مازاد عرضه در نیمه دوم سال هشدار داده‌اند.
این تصمیم اوپک‌پلاس می‌تواند برای اقتصادهای مصرف‌کننده نفت، مانند آمریکا، خبر خوبی باشد؛ چرا که کاهش قیمت حامل‌های انرژی، فشار تورمی را کاهش می‌دهد و حتی می‌تواند به عنوان ابزار فشار سیاسی علیه روسیه در بحران اوکراین استفاده شود.
اما در کوتاه‌مدت، احتمال مازاد عرضه و فشار بیشتر به بازارهای نفت وجود دارد، به‌ویژه اگر تقاضا از رشد کافی برخوردار نباشد.
پیش از این، اوپک‌پلاس در ماه اوت ۲۰۲۵ تصمیم گرفت تولید را در مجموع ۵۴۷ هزار بشکه در روز افزایش دهد؛ اقدامی که معادل رفع زودهنگام محدودیت‌ها در زنجیره تولید بود.
هم‌اکنون نیز به نظر می‌رسد که مسیر بازگشت تدریجی تولید به حالت عادی در حال هموار شدن است.
تصمیم اوپک‌پلاس برای بازگرداندن تولید، بیشتر از آنکه یک شوک ناگهانی باشد، گامی محتاطانه و برنامه‌ریزی‌شده است: تصمیمی حساب‌شده برای کنترل سهم بازار، حفظ قیمت در بازه‌ای قابل قبول و جلوگیری از ایجاد شوک قیمتی در بازار جهانی.
با این حال، آینده این سیاست به عوامل متعددی بستگی دارد: توان تولید کشورهای عضو برای افزایش بیشتر، روند تقاضا در بازارهای نوظهور و همچنین تحولات ژئوپلیتیک.
اقدام اوپک‌پلاس برای افزایش تولید در اکتبر ۲۰۲۵، نقطه عطفی در سیاست انرژی جهان است. تصمیمی که هم فشار بر بازار و تولیدکنندگان کوچک‌تر را افزایش می‌دهد و هم مصرف‌کنندگان بزرگ را خرسند می‌سازد. «بازگشت بشکه‌های طلایی» این بار نه تنها یک تغییر اقتصادی، بلکه تحولی استراتژیک در مسیر آینده بازار جهانی نفت.
