جهان اقتصاد گزارش می دهد؛
نگاه مبهم مسکن به بازارهای موازی
رضا پورحسین گروه زیربنایی
جهان اقتصاد: در حالی که همواره خانه و مسکن به عنوان امن ترین بازار سرمایه گذاری شناخته می شوند اما این روزها این عرصه نیز وضعیت خاصی را تجربه می کند. این وضعیت خاص ریشه در اثرپذیری مسکن از بازارهای موازی دارد. مسکن در سالی که گذشت به اندازه دلار رشدی ۱۰۰ درصدی را تجربه نکرد اما به افزایش قیمت روی خوش نشان داد و برای مثال در تهران خود را به بالای مرز ۱۰۰ میلیون تومان در هر متر مربع رساند تا دست نیافتنی تر شود.
به نظر می رسد این رشد محتاطانه و آرام تر نسبت به بازارهای موازی ریشه در رکود و عدم تقاضا دارد. نشان به آن نشان که بازار اجاره و رهن رشدی چشم‌گیر داشت و مردم را برای اجاره خانه های معمولی به سمت حاشیه شهر و مناطق پایین سوق داد.
به طور کلی، به دلیل عدم انتشار آمار رسمی از معاملات ثبت‌شده، اعلام نظر دقیق درباره میانگین قیمت ممکن نیست. متأسفانه برخی کارشناسان صرفاً با تکیه بر قیمت‌های درج‌شده در آگهی‌ها اقدام به تحلیل بازار می‌کنند، در حالی که این آگهی‌ها صرفاً بیانگر خواسته و تمایل فروشنده هستند.
سعید امانپور، کارشناس حوزه مسکن در این رابطه می گوید: در حال حاضر که عمق بازار مالی بسیار کم است و ظرفیت کمی برای جذب حجم فراوان نقدینگی موجود در کشور را دارد، گزینه‌های اندکی برای نگهداری پس‌اندازهای مردم وجود دارد. این گزینه‌ها شامل سپرده‌های سرمایه‌گذاری بانکی، سهام، ارز، طلا، سکه و مسکن هستند. با توجه به اینکه مسکن تنها یکی از شکل‌های ذخیرۀ دارایی است. بنابراین، تقاضا برای مسکن تحت تأثیر تقاضا برای سایر بازارها است و نوسان‌ها در بازارهای سایر دارایی‌ها، بر بازار مسکن تأثیرگذار است.
بازار به‌صورت ذاتی از ویژگی واکنش‌پذیری با تأخیر برخوردار است؛ به‌عبارت دیگر، نوسانات در بازارهای طلا، سکه و ارز، بلافاصله اثر خود را بر قیمت مسکن نمی‌گذارند، بلکه با فاصله زمانی چندماهه و پس از آن‌که این التهابات در اقتصاد تثبیت یا تشدید شد، خود را در قالب افزایش تدریجی قیمت مسکن یا رکود معاملاتی نشان می‌دهند.
این ویژگی خاص باعث شده تا بازار مسکن در سال گذشته نه‌تنها از جریان رشد قیمت در بازارهای موازی عقب بماند، بلکه برای مدتی کاملاً از دور سرمایه‌گذاری خارج شود. در واقع، عدم تحرک در این بازار موجب شد سرمایه‌گذاران برای حفظ ارزش دارایی‌های خود، به سمت بازارهایی بروند که در کوتاه‌مدت بازدهی بیشتری داشتند.
با این حال، تجربه تاریخی نشان داده که چنین وقفه‌هایی در بازار مسکن، اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت به‌عنوان نشانه‌ای از رکود تلقی شوند، اما معمولاً به‌دنبال خود یک دوره جهش قیمت به همراه دارند؛ چرا که بازار، در نهایت به نوسانات کلان اقتصادی واکنش نشان می‌دهد و برای جبران عقب‌ماندگی از تورم، شروع به حرکت می‌کند.
رکود حاکم بر بازار مسکن موجب شده تا اگرچه قدرت خرید متقاضیان افزایش نیافته، اما قیمت‌ها آرام آرام خود را با تورم عمومی وفق دهند، شاید یکی از دلایلی که موجب می‌شود تا با یک افزایش جزیی در بازار مسکن تمام نگاه‌ها به این بخش معطوف شود، این است که مسکن یک عامل بسیار تعیین‌کننده در اقتصاد است و سهم بزرگ ۳۰ درصدی در اقتصاد کشور دارد.
در این میان با وجود اینکه برخی مشاوران املاک و مسوولان اتحادیه املاک تهران معتقدند که قیمت‌های اعلامی نسبت به سال گذشته تغییر محسوسی نداشته و در مواردی کاهش هم یافته است، رییس انجمن انبوه‌سازان استان تهران می‌گوید: اینکه گفته می‌شود مسکن در پایین‌ترین قیمت خود قرار دارد را قبول ندارم، چون متوسط قیمت در تهران به ۱۰۵ میلیون تومان در ازای هر متر رسیده است.
این اظهارات نشان می دهد که بازار مسکن نگاهی مبهم به بازارهای موازی دارد و احتمالا در روزهای آتی به سمت غافلگیری مخاطبان خود قدم بردارد.
