الزام کارخانه‌ها به تأمین برق تجدیدپذیر، چالشی فراتر از نیت خوب
داود مددی، رئیس هیئت مدیره انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر ایران
بر اساس بخش‌نامه جدید وزارت نیرو، تمامی صنایع با مصرف برق بیش از یک مگاوات موظف شده‌اند که بخشی از برق مصرفی خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین کنند. بر این اساس، این صنایع باید از سال اول یک درصد و به‌صورت پلکانی تا سال پنجم، پنج درصد از برق موردنیاز خود را از انرژی‌های پاک تأمین کنند.
دو مسیر برای تحقق این هدف در نظر گرفته شده است: احداث نیروگاه اختصاصی یا خرید از طریق تابلوی سبز بورس انرژی. در صورت پایبندی به این مسیر، واحدهای صنعتی از مشوق‌هایی نظیر معافیت از قطعی برق برخوردار خواهند شد.
با وجود نیت مثبت در ترویج انرژی‌های تجدیدپذیر، این سیاست با انتقادهایی از منظر اجرایی، اقتصادی و ساختاری مواجه است. الزام صنایع تخصصی همچون فولاد و آلومینیوم به ورود به حوزه تولید برق، عملاً آن‌ها را از فعالیت اصلی خود دور کرده و درگیر چالش‌هایی چون نگهداری، مدیریت، تأمین قطعات و هماهنگی‌های فنی می‌سازد؛ حوزه‌هایی که نه تجربه‌ای در آن دارند و نه زیرساخت لازم را.
در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، تولید و عرضه برق به‌طور کامل به شرکت‌های تخصصی و رقابتی واگذار شده است. در این مدل، صنایع تنها موظف به خرید برق از بازار آزاد و رقابتی هستند، نه ساخت و مدیریت نیروگاه. نتیجه چنین رویکردی، افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و شفافیت در بازار انرژی بوده است.
اجرای تصمیمات بخشی، مقطعی و خارج از روال طبیعی در اقتصاد انرژی، نه‌تنها کارآمدی لازم را ندارد، بلکه به تداوم مشکلاتی نظیر مصرف‌گرایی و اتلاف منابع دامن می‌زند. اصلاح این وضعیت، مستلزم بازنگری در نگاه حاکم بر سیاست‌گذاری انرژی و حرکت به‌سوی شفافیت، رقابت و تخصص‌گرایی در مدیریت زیرساخت‌های حیاتی کشور است.
