«جهان اقتصاد» گزارش می دهد نقش مهم استفاده از انرژیها نو در سبد انرژی
گلناز پرتوی مهر
اجرای طرح احداث ۴۰۰۰ مگاوات نیروگاه انرژی تجدیدپذیر به عنوان بزرگترین قرارداد یکجای ساخت نیروگاه تجدیدپذیر بادی و خورشیدی در غرب آسیا، روز گذشته در حضور رئیس جمهور آغاز شد و قرار است تا پیش از آغاز دوره پیک مصرف سال ۱۴۰۳ به بهرهبرداری برسد. با بهرهبرداری از این پروژه ظرفیت تولید برق از منابع تجدیدپذیر که در آغاز به کار دولت مردمی حدود ۸۷۰ مگاوات بود و در حال حاضر حدود ۱۱۱۹ مگاوات است به بیش از ۵۱۱۹ مگاوات افزایش خواهد یافت.اما اینکه بحث انرژی های تجدیدپذیر در کشور مغفول مانده است به گفته کارشناسان باید دید عملیاتی شدن این طرح به واقعیت می پیوندد یا خیر!
امروزه با کاهش مصرف سوختهای فسیلی در جهان، استفاده از انرژیها نو نقش مهمی در سبد انرژی جهان، بدست آورده است. استفاده از انرژیهای نو و روشهای سازگار با محیط زیست برای تولید برق یکی از اولویتهای امروز کشورهای توسعهیافته هست؛ ایران به دلیل شرایط خاص جغرافیایی خاص، ظرفیتهای زیادی برای استفاده از انرژیهای نو دارد و در صورت سرمایهگذاریهای تازه میتوان از این نعمت خدادادی بهرهمند شد.
وجود منابع بزرگ نفت و گاز و ارزان بودن قیمت انرژی از طریق پرداخت یارانه در ایران، سبب شده تا کشورمان در مقایسه با کشورهای پیشرفته صنعتی از قافله انرژی های نو، عقب بماند. در ایران طی سالهای اخیر ضرورت جای دادن انرژی های پاک در سبد انرژی کشور، مورد توجه قرار گرفته است، اما نبود تخصیص اعتبارات کافی اجازه نداده تا نیروگاه های بزرگی احداث شود. چنین ظرفیتی بلا استفاده کشور موجب شده است که تولید برق در ایران، اعم از احداث و نگهداری نیروگاه ها و تولید برق، سالانه دهها میلیارد دلار سوخت و درآمد ارزی کشور را ببلعد. سرمایه گذاری در صنعت انرژی نو، سرمایه گذاری برای استقلال انرژی است و کشورهایی که بتوانند زیرساخت های انرژی نو و شبکه برق خود را سریعتر گسترش دهند، در رقابت برای تولید برق و توسعه اقتصادی، یک گام جلوتر از رقیبان خود خواهند بود.
به گفته کارشناسان انرژی، استفاده بیرویه از سوختهای فسیلی علاوه بر کاهش ذخایر این منابع خدادادی منجر به مشکلات زیستمحیطی فراوانی در دنیا شده است. هنگامی که یک سوخت فسیلی سوزانده میشود، منجر به تولید مقادیر منابهی گاز گلخانهای co۲ میکند، این گاز گلخانهای باعث افزایش دمای متوسط جهانی میشود.
در حال حاضر یک درجه سانتیگراد دمای متوسط جهانی افزایش یافته است، در صورت افزایش ۱.۵ درجهای دمای متوسط جهانی، مشکلات گوناگونی از قبیل بارانهای سیلآسا و کاهش تنوع گونههای زیستی و منابع غذایی و فقیر شدن صدها میلیون نفر از مردم کره زمین اجتنابناپذیر خواهد بود.
صــرفنــــظر از مــحدودیتهای سوخت مایع و گاز؛ راندمان تبدیل سوخت مایع و یا گاز به انرژی مکانیکی در خودروهای با احتراق داخلی به مراتب کمتر از این است که برق را به انرژی مکانیکی تبدیل کنیم. یکی از دلایل مهم که دنیا به سمت خودروی برقی میرود اینکه راندمان تبدیل انرژی بالاتر است.
نکته دیگر موضوع آلودگی هوا است و این مسئله روز به روز در دنیا مهمتر میشود، زیرا مهمترین عامل آلایندگی ها، سوختهای فسیلی هستند.اکنون اکثر کشورهای جهان به شدت و سرعت به سمت خودروهای برقی میرود و پیشرفت خوبی داشتهاند، در اتحادیه اروپا از سال ۲۰۳۵ فروش خودروهای بنزین و گازوئیلی نو را ممنوع میکنند، بنابراین دنیا بدون شک به این سمت خواهد رفت.
البته گفته میشود که در شرایطی که کمبود گاز داریم تولید برق هم با چالش مواجه میشود اما پاسخ اینکه وقتی سهم خودروی برقی زیاد شود باتریهای خودرو میتوانند ظرفیت قابل توجهی برای ذخیره انرژی داشته باشند، در نتیجه تغییرات نیاز را پوشش میدهند، در عین حال واقعیت اینکه ما باید به فکر توسعه ظرفیت تولید برق کشور باشیم، این موضوعی است که از ۱۵ سال پیش نسبت به رسیدن به شرایط امروز هشدار داده میشد و اکنون با توجه به اوضاع تولید و مصرف بنزین و گاز به این روز رسیدیم که باید از انرژی فسیلی عبور و برق را در اولویت قرار دهیم.
نا گفته نماند که برای تولید برق تنها یک راه داریم و آنهم توسعه انرژی تجدیدپذیر است که خوشبختانه در یک سال اخیر کمی شروع شده ولی همچنان سرعت بسیار کم است، ما باید تمرکز را به سمت انرژی تجدیدپذیر ببریم و خوشبختانه کشور نیز ظرفیت قابل توجهی در هر دو حوزه بادی و خورشیدی دارد.
تولید برق از نیروگاههای حرارتی هم آلایندگی دارد، در آینده نه تنها نفت و گاز بلکه برق حرارتی هم کمکم باید از سبد انرژی حذف شود، زیرا علاوه بر آلایندگی نیروگاههای حرارتی با وجود مصرف بالای سوخت مایع و یا گاز را دارند، راندمان پایینی دارند، بنابراین اصولا باید از پرایمری انرژی یعنی زغالسنگ نفت، گاز و برق حرارتی به سمت انرژیهای پاک حرکت کنیم و البته راندمان را بالا ببریم. مثلا وقتی خودروی با احتراق بنزین و گازسوز راندمان ۳۰ درصد و خودروی برقی ۶۰ تا ۷۰ درصد راندمان دارد، منطقی است که از خودروی برقی استفاده کنیم.
به گفته تحلیلگران، اگر نفت و گاز را به جای اینکه به خودروها و نیروگاهها بدهیم به پالایشگاهها داده شود، قطعا اگر اجازه ورود به صحنه بینالملل را دشته باشیم، میتوانیم این منابع را به بهترین شکل و در جای مناسب خود استفاده کنیم و بالای ۱۰۰ میلارد دلار در سال درآمد ارزی از بخش نفت، گاز و پتروشیمی داشته باشیم.
به اعتقاد کارشناسان انرژی، تقریبا ۹۹ درصد برق تولیدی کشور از منابع اولیه انرژی یعنی گاز وگازوئیل و مازوت است، خیلی از کشورها صددرصد به سمت انرژی تجدیدپذیر میروند، ما نیز باید این مسیر را طی کنیم، اما نه صددرصد. حداقل کاری که باید بکنیم اینکه در یک دوره ۵ ساله حداقل ۲۰ درصد برق کشور از نفت و گاز مستقل شود و در ۵ سال دوم ۲۰ درصد دیگر تولید برق را بسمت تجدیدپذیرها ببریم، یعنی در یک برنامه ۱۰، ۱۰ ساله ۴۰ درصد نیاز الکتریکی از تجدیدپذیرها تامین شود و به جای آن نفت و گاز را در صنعت پتروشیمی مصرف کرده و خروجی آن را بفروشیم، این استفاده بهینه از منابع انرژی است
