در گفتگو با جهان اقتصاد بررسی شد: پیشنهاد اصلاحات عاجل بازار طلا؛ جلوگیری از رانت و فرار مالیاتی
راضیه احمدوند
ابوالفضل صالح‌آبادی، عضو هیئت رئیسه کمیته طلا خانه معدن ایران، در تازه‌ترین اظهارات خود با جهان اقتصاد به بررسی وضعیت بازار طلا و ارائه پیشنهادات سیاستی پرداخت.
وی با اشاره به نیاز فوری به شفافیت و ردیابی جریان تجاری طلا تأکید کرد که در کوتاه‌مدت باید یک کمیته بین‌دستگاهی موقت شامل گمرک، امور مالیاتی و بخش سیاستگذاری ایجاد شود تا تبادل داده‌ها در واردات و صادرات طلا دقیق شود و شفافیت فوری ایجاد گردد. همچنین سیاست واردات طلا باید شفاف و قاعده‌مند باشد تا از اقدامات سلیقه‌ای و شکاف‌های حقوقی که باعث ایجاد رانت می‌شوند، جلوگیری شود.
در زمینه معاملات سکه و شمش، صالح‌آبادی افزود که حراج‌ها باید توسط بانک مرکزی به صورت منظم و شفاف برگزار شود و اطلاع‌رسانی دقیقی در خصوص حجم و مکانیزم آن انجام شود تا نوسانات شدید کوتاه‌مدت و حباب‌های مصنوعی ایجاد نشود.
در چشم‌انداز میان‌مدت، وی پیشنهاد داد: بانک مرکزی سیاست‌های ذخایر طلا و ارز را به طور همزمان و شفاف مدیریت کند و اهداف ذخیره‌سازی مشخص و استراتژی نوسان‌گیری تعیین شود. همچنین ایجاد سازوکارهای مالی برای شفافیت پذیرش طلا در تجارت خارجی و کاهش کانال‌های غیررسمی ضروری است.
صالح‌آبادی بازارهای غیررسمی و نیمه‌قانونی طلا را از بزرگترین نقاط کور سیاستگذاری دانست و توضیح داد که این بازارها شامل معاملات بدون فاکتور، طلای وارداتی غیرقانونی و معاملات فردایی هستند و امکان پول‌شویی و فرار مالیاتی را فراهم می‌کنند. وی ایجاد سامانه یکپارچه ردیابی، تقویت گزارش‌دهی و همکاری دوجانبه با کشورهای همسایه را راهکار مقابله با این مشکلات دانست.
در حوزه مالیات بر ارزش افزوده، وی گفت: اصل طلا معاف از مالیات است و فقط اجرت و سود مشمول مالیات می‌شوند، مشابه کشورهای پیشرفته. با این حال سازوکار پیشگیری از تراپینگ مالیاتی و استانداردسازی هنوز به سطح جهانی نرسیده است و اصلاح این موارد برای ارتقای شفافیت و رقابت‌پذیری ضروری است.
عضو هیئت رئیسه کمیته طلا خانه معدن ایران همچنین به محدودیت‌های صادرات مصنوعات طلای ایران اشاره کرد و توضیح داد : نبود برندینگ و استانداردسازی بین‌المللی باعث کاهش اعتماد خریداران خارجی شده و قیمت‌گذاری و حضور در بازار جهانی را محدود می‌کند.
ابوالفضل صالح‌آبادی تأکید کرد: برای مدیریت موثر بازار طلا، ایجاد یک کمیته بین‌دستگاهی موقت ضروری است. این کمیته شامل گمرک، امور مالیاتی و بخش سیاستگذاری خواهد بود تا تبادل داده‌های واردات و صادرات طلا را دقیق تطبیق دهد و از اقدامات سلیقه‌ای و رانت جلوگیری کند.
صالح‌آبادی بازارهای غیررسمی و فرامرزی طلا را از بزرگترین چالش‌های بازار ایران دانست. به گفته او، معاملات بدون فاکتور و معاملات فردایی فرصت پول‌شویی و فرار مالیاتی را فراهم می‌کند و ایجاد سامانه یکپارچه ردیابی و همکاری با کشورهای همسایه راهکار مقابله با این معضل است.
وی به محدودیت صادرات مصنوعات طلا اشاره کرد و گفت که نبود برندینگ و استانداردسازی بین‌المللی باعث کاهش اعتماد خریداران خارجی شده است. بدون شناسنامه دقیق، استاندارد خلوص و مارکینگ مناسب، قیمت‌گذاری و حضور در بازار جهانی دشوار است و ایران نمی‌تواند به طور کامل از ظرفیت صادرات طلا استفاده کند.
در حوزه معدنکاری، صالح‌آبادی گفت: تولید سالانه طلای معدنی ایران حدود ۹ تا ۱۱ تن است و برنامه هفتم توسعه هدف‌گذاری ۲۵ تن را در نظر دارد. پیچیدگی‌های اکتشافی، نبود سرمایه‌گذاری خارجی و تحریم‌ها باعث عقب‌ماندگی در این بخش شده‌اند، اما پیشرفت‌های فناوری و کشف ذخایر جدید نوید رشد آینده معدنکاری طلا در ایران را می‌دهد.
وی در پایان هشدار داد: اگر اصلاحات انجام نشود، فروش بدون فاکتور و فرار مالیاتی افزایش می‌یابد، تولیدکنندگان قانونی متضرر می‌شوند و سرمایه‌گذاری در بخش طلاسازی کاهش می‌یابد. همچنین مشکلات مربوط به برندینگ، استانداردسازی و حضور در بازارهای بین‌المللی ادامه خواهد داشت.
