«جهان اقتصاد» گزارش می دهد سایه ناترازی انرژی بر سر تابستان داغ ۱۴۰۴!
گلناز پرتوی مهر
با فرا رسیدن تابستان ۱۴۰۴، زنگ خطر ناترازی برق در کشور بار دیگر به صدا درآمده است. بر اساس برآوردهای رسمی، پیش‌بینی می‌شود پیک مصرف برق در این تابستان به حدود ۸۶٬۸۰۰ مگاوات برسد؛ رقمی بی‌سابقه که نسبت به تابستان گذشته حدود ۸ درصد افزایش داشته است. این در حالی است که ظرفیت عملی تولید برق کشور حدود ۶۲٬۰۰۰ مگاوات برآورد می‌شود؛ یعنی با ناترازی ۲۴٬۰۰۰ مگاواتی مواجه خواهیم بود—اختلافی نگران‌کننده که نه تنها خاموشی را برای مناطق مختلف کشور محتمل می‌سازد، بلکه می‌تواند آثار اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی به همراه داشته باشد.
به گزارش خبرنگار «جهان اقتصاد»، یکی از دلایل کلیدی در تشدید این ناترازی، کاهش چشمگیر بارندگی‌ها و افت سطح ذخایر سدهاست. طبق داده‌های منتشرشده، میزان بارش در سال آبی جاری تنها ۷۷.۱ میلی‌متر بوده است؛ رقمی که نسبت به میانگین بلندمدت، کاهشی ۴۲ درصدی را نشان می‌دهد. این مسأله باعث افت شدید در توان تولیدی نیروگاه‌های برق‌آبی شده است—منبعی که در سال‌های پربارش بخش مهمی از بار پیک تابستانی را به دوش می‌کشید.
در مقابل این تهدید، وزارت نیرو بسته‌ای از برنامه‌ها را به منظور مدیریت بحران تدوین کرده است. اجرای ۱۴ مگا پروژه و تدوین ۳۶ بسته مدیریت مصرف در دستور کار قرار گرفته است. این برنامه‌ها شامل توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، بهینه‌سازی مصرف در بخش‌های خانگی، صنعتی و کشاورزی، و همچنین افزایش تعامل با صنایع بزرگ برای کاهش داوطلبانه بار مصرف است.
همچنین، طرح‌هایی مانند توقف کولرهای آبی در ساعات پیک، خاموشی ادارات در ساعات غیرضروری، تغییر ساعات کاری، و ارائه مشوق برای کاهش مصرف از جمله تدابیر پیش‌روست.
با وجود برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، صنایع انرژی‌بر کشور همچنان با نگرانی به تابستان پیش رو می‌نگرند. اختلال در تأمین برق می‌تواند تولید را کاهش داده، قیمت کالاها را افزایش داده و به نارضایتی عمومی دامن بزند. قطع برق در مناطق مسکونی نیز علاوه بر گرمای طاقت‌فرسا، اختلال در اینترنت، خدمات بانکی و حمل‌ونقل شهری را در پی دارد.
کارشناسان حوزه انرژی معتقدند حل ریشه‌ای بحران ناترازی نیازمند اصلاحات ساختاری در مدل‌های مصرف، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، و توسعه واقعی انرژی‌های نو است. دکتر علیرضا مقدم، تحلیل‌گر سیاست‌گذاری انرژی، می‌گوید: «ما باید از مدیریت بحران به سمت مدیریت برنامه‌ریزی شده و پایدار حرکت کنیم؛ در غیر این صورت، هر سال تابستان به بحرانی تکراری تبدیل می‌شود.»
تابستان ۱۴۰۴ آزمونی جدی برای مدیریت انرژی در کشور است. از یک سو، دولت باید تمام ظرفیت‌های خود را برای افزایش تولید و بهینه‌سازی مصرف به کار گیرد؛ از سوی دیگر، همراهی مردم و صنایع با سیاست‌های مدیریت مصرف نقش کلیدی در عبور از این بحران ایفا می‌کند. اگرچه تابستانی گرم و دشوار پیش روست، اما با تصمیمات سریع، علمی و همراهی همگانی، می‌توان از تاریکی پیش‌رو کاست.
