جهان اقتصاد از نوسان های پنهان و سیاست های ارزی گزارش می دهد؛ نوسان بی‌پایان در مسیر واردات
راضیه احمدوند
در شرایط کنونی اقتصاد ایران، تغییرات سیاست ارزی به عنوان یکی از کلیدی‌ترین عوامل اثرگذار بر بازارهای داخلی و خارجی، نقش مهمی در تعیین سرنوشت واردات خودرو و کالاهای لوکس ایفا می‌کند.
امیرحسین رستمی‌فر، کارشناس اقتصاد، در گفتگو با جهان اقتصاد، به تشریح دقیق این موضوع پرداخته و ابعاد مختلف آن را بررسی کرده است.
وی با اشاره به ساختار چندنرخی ارز در ایران گفت: این ساختار، علاوه بر ایجاد پیچیدگی‌های تجاری، مشکلات متعددی را برای واردکنندگان به ویژه در بخش خودرو و کالاهای لوکس به وجود آورده است. نرخ رسمی ارز که توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود، اغلب پایین‌تر از نرخ بازار آزاد است و همین اختلاف باعث ایجاد بازار ثانویه و سیاه ارز شده که در نهایت هزینه واردات را افزایش می‌دهد.
این فعال اقتصادی ادامه داد: در چنین شرایطی، واردکنندگان خودرو و کالاهای لوکس برای تأمین ارز مورد نیاز خود مجبور به استفاده از بازار غیررسمی می‌شوند که هزینه تمام شده کالاها را به طور چشمگیری افزایش داده و قیمت نهایی را برای مصرف‌کننده بالا می‌برد. به همین دلیل، نوسانات شدید در نرخ ارز و تغییرات ناگهانی در سیاست‌های ارزی، منجر به رکود بازار خودروهای وارداتی و کاهش واردات کالاهای لوکس شده است.
رستمی‌فر تأکید کرد: این نوسانات و سیاست‌های ناپایدار، علاوه بر تأثیر بر واردات، تغییرات گسترده‌ای در الگوی مصرف در میان طبقات مختلف جامعه ایجاد کرده است.کالاهای لوکس به دلیل قیمت بالا و نیاز به ارز برای واردات، اولین قربانیان محدودیت‌های ارزی هستند و این موضوع باعث شده که مصرف‌کنندگان طبقات مرفه‌تر به سمت کالاهای داخلی یا بازار سیاه حرکت کنند.
این کارشناس اقتصاد همچنین به پیامدهای گسترده‌تر این تغییرات اشاره می‌کند و معتقد است: رشد بازار غیررسمی ارز پیامد ناخواسته سیاست‌های چندنرخی ارز است که هزینه‌های واردات را افزایش داده و موجب افزایش قاچاق و کاهش درآمدهای رسمی دولت شده است.
رستمی‌فر ضمن اشاره به اهمیت شفافیت و ثبات سیاست‌های ارزی، بیان کرد: بدون هماهنگی و پیش‌بینی‌پذیری در سیاست‌های ارزی، واردکنندگان در بلاتکلیفی قرار می‌گیرند و این امر به کاهش سرمایه‌گذاری، رکود بازار و افزایش قیمت‌ها منجر می‌شود.»
او همچنین بر لزوم حمایت هدفمند از تولید داخلی تأکید و یادآور شد: این حمایت باید به گونه‌ای باشد که تولیدکنندگان بتوانند کیفیت محصولات خود را بهبود دهند و در برابر کالاهای وارداتی رقابت کنند، نه اینکه به وسیله محدودیت‌های غیرمنصفانه بازار، انحصار ایجاد شود.
از دیدگاه رستمی‌فر، پیامدهای تغییرات سیاست ارزی فراتر از بازار خودرو و کالاهای لوکس است و به کاهش درآمدهای ارزی دولت، فشار بر بازار خدمات وابسته به این کالاها و افزایش فاصله طبقاتی منجر می‌شود که به مدیریت دقیق و سیاست‌گذاری هوشمندانه نیاز دارد.
در پایان، این کارشناس اقتصادی پیشنهاد می‌کند که ایجاد نظام ارزی شفاف، تک‌نرخی و پایدار، تخصیص هدفمند ارز، توسعه بازار رسمی و کاهش انگیزه برای بازار سیاه، و بهبود هماهنگی میان نهادهای تصمیم‌گیر از جمله راهکارهای کلیدی برای عبور از بحران‌های موجود است. تنها با اتخاذ چنین رویکردهایی می‌توان ثبات را به بازار خودرو و کالاهای لوکس بازگرداند و نقش مهم این بخش‌ها را در اقتصاد کشور حفظ کرد.
