دفاع از قلب تپنده انرژی در روزهای خاکستری

در جهان معاصر، جنگ تنها بر زمین و آسمان سایه نمی‌افکند؛ بلکه در عمق زمین و در دل تأسیسات حیاتی نیز رد پای خود را می‌گذارد. یکی از مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین اهداف در هر درگیری نظامی، زیرساخت‌های انرژی به‌ویژه تأسیسات نفتی و پالایشگاهی  است. این مراکز حیاتی، نه تنها ستون فقرات اقتصاد کشورها هستند، بلکه در شرایط بحرانی، نقش تعیین‌کننده‌ای در پایداری حمل‌ونقل، تأمین برق، خدمات امدادی و حتی تداوم حیات روزمره ایفا می‌کنند.

به گزارش خبرنگار «جهان اقتصاد»، حفاظت از این زیرساخت‌ها در زمان جنگ، صرفاً یک موضوع فنی نیست؛ بلکه امری امنیتی، اقتصادی و حتی روانی است که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، آموزش نیروها، استفاده از فناوری‌های نوین و مشارکت بین بخشی می‌باشد.

تأسیسات نفتی، از چاه‌های استخراج گرفته تا خطوط انتقال، پالایشگاه‌ها و مخازن ذخیره‌سازی، همواره در صدر فهرست اهداف نظامی قرار دارند. دلیل آن ساده است:

در بسیاری از جنگ‌های مدرن از جنگ خلیج‌فارس تا درگیری‌های یمن و اوکراین – حمله به زیرساخت‌های انرژی، به ابزاری برای فشار سیاسی و روانی بدل شده است.

همچنین، کارکنان فنی پالایشگاه‌ها و مراکز حساس باید آموزش‌های ویژه شرایط جنگی ببینند؛ از اقدامات سریع خاموش‌سازی گرفته تا مدیریت نشتی‌ها و کنترل بحران در مواقع بمباران یا حمله سایبری.

در تأسیسات نفتی، گاه چند ثانیه تأخیر می‌تواند به انفجار یا آتش‌سوزی گسترده منجر شود. بنابراین، هر مجموعه نفتی باید یک «اتاق فرمان بحران» داشته باشد:

در کنار تهدیدات فیزیکی، حملات سایبری به شبکه‌های کنترل و اتوماسیون پالایشگاه‌ها می‌تواند فاجعه‌بار باشد. 

سناریوهای جایگزین باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که حتی در صورت آسیب‌دیدگی یکی از تأسیسات کلیدی، زنجیره‌ی تأمین انرژی کشور متوقف نشود.

در زمان جنگ، اطلاع‌رسانی باید دقیق و هدفمند باشد. پنهان‌کاری مطلق می‌تواند به شایعه‌سازی و بی‌اعتمادی منجر شود؛ در مقابل، بزرگ‌نمایی خطرها نیز اضطراب اجتماعی را افزایش می‌دهد.

در دنیایی که امنیت مفهومی چندوجهی یافته، حفاظت از زیرساخت‌های نفتی، تنها وظیفه وزارت نفت یا ارتش نیست؛ بلکه پروژه‌ای ملی است که به هوش، همکاری و سرمایه‌گذاری بلندمدت نیاز دارد. شریان‌های انرژی کشور، همانند رگ‌های حیاتی بدن هستند. اگر آن‌ها آسیب ببینند، حیات اقتصادی و امنیتی کشور دچار اختلال می‌شود.

حفاظت از تأسیسات انرژی، اگرچه در سایه‌ی جنگ مطرح می‌شود، اما در اصل، تلاشی است برای حفظ صلح، تداوم زندگی، و اطمینان از آنکه حتی در تاریک‌ترین روزها، آتش امید خاموش نخواهد شد.