بحران بورس
امیر دبیری مهر استاد دانشگاه

شاخص کل بورس به دلیل کاهش تقاضا و افزایش فشار فروش از سوی سرمایهگذاران در مسیر نزولی قرار گرفت. حجم عرضه به حدی افزایش یافت که برای چندمین بار شاخص مرز ۲.۷ میلیون واحد را از دست داد که این امر نشاندهنده فروش شدید در بازار است. این فشار عرضه به گونهای بوده که صفهای خرید روز قبل به صفهای فروش سنگین تبدیل شدند. این وضعیت نشاندهنده عدم اعتماد یا اطمینان سرمایهگذاران به روند آینده بازار است.
یونیتداران صندوقهای سهامی و اهرمی نیز در این روز به جمع فروشندگان پیوستند. این صندوقها که به طور معمول نقش حمایتی از بازار را ایفا میکنند، در شرایط فعلی به جای خرید سهام و حمایت از بازار، اقدام به فروش کردهاند. این فروشها موجب کاهش ارزش این صندوقها و نگرانیهایی برای سرمایهگذاران شد.
برخی از فعالان بورسی به عملکرد صندوقهای تثبیت و توسعه بازار سرمایه انتقاد دارند و معتقدند که در چنین شرایطی، صندوقها باید از بازار حمایت کرده و سهام را خریداری کنند تا از سقوط بیشتر بازار جلوگیری کنند. آنها بر این باورند که این صندوقها باید نقش (حامی) بازار را ایفا کنند و به خرید سهام ارزنده بپردازند تا از کاهش بیشتر قیمتها جلوگیری کنند و به این ترتیب اعتماد سرمایهگذاران را بازگردانند.
اما در مقابل، گروه دیگری از سرمایهگذاران و تحلیلگران بر این باورند که صندوقهای تثبیت و توسعه باید در این شرایط از دخالت مستقیم در بازار خودداری کنند. دلیل این دیدگاه این است که در حال حاضر بازار تحت فشار شدید عرضه قرار دارد و فروشهایی که در حال انجام است، ناشی از ریسکهای اقتصادی و سیاسی است که بسیاری از معاملهگران را به فروش داراییهای خود وادار کرده است.
در این شرایط، حضور صندوقها (تثبیت و توسعه) در خرید سهام ممکن است نه تنها به حمایت از بازار منجر نشود، بلکه باعث کاهش منابع مالی صندوقها و تضعیف آنها شود. به عبارت دیگر، صندوقها ممکن است در این شرایط نتوانند از قیمتها به درستی حمایت کنند و سرمایههای خود را در این روند نزولی از دست بدهند.
برخی معتقدند که در زمانهای بحران بازار، صندوقها باید به خرید سهام پرداخته و از بازار حمایت کنند تا جلوی ریزش بیشتر قیمتها گرفته شود.