ایران چگونه می‌تواند از خام‌فروشی فاصله بگیرد؟

به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، از آنجای که صنایع نفت، گاز و پترشیمی بیشترین ارزآوری را برای کشور دارند، این بخش‌ها به‌شدت مورد تحریم قرار گرفته‌اند. به‌طوری که تحریم‌های مربوط به این حوزه‌ها به‌شدت رصد می‌شود و امکان دستیابی ما به اقلام و تجهیزات راهبردی و استراتژیک در صنایع نفت و گاز محدود شده است.

در این شرایط، چاره‌ای برای‌مان باقی نمانده جز اینکه نگاهمان را از ورای مرزها به داخل معطوف کنیم و با اتکا به توان داخلی و دانش‌بنیانی به دنبال رفع نیازهایمان باشیم.

به نظر می‌رسد، تلاش‌های دانش‌بنیانی کشور در حال ثمردهی است. به‌طوری که صادرات کاتالیست به روسیه از رویا به واقعیت تبدیل شده است و نوسازی تجهیزات پالایشگاهی فراسرزمینی به راحتی توسط متخصصان کشورمان صورت می‌گیرد. همچنین تولید تاپ درایوهایی که امکان حفاری در اعماق بیشتر از 4 هزار متر را برایمان به وجود می‌آورد و تولید کک اسفنجی‌هایی با ارزش حرارتی بالا نمونه‌های دیگری از موفقیت‌های دانش‌بنیانی کشورمان است.

در همین زمینه، رحیمی مظفری، عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به این موضوع که اتفاق مبارکی در کشور رخ داد و توانستیم در سایه تحریم‌ها، تهدید را تبدیل به فرصت کنیم، به خبرنگار جهان اقتصاد تصریح کرد: مجموعه وزارت نفت توانست تولیدات بار اول را تجاری‌سازی و دستاوردهای دانش‌بنیانی را به صنایع نفت و گاز کشور وارد کند. پیشرفت‌های ما تا جایی پیش رفته است که حالا روسیه قصد دارد از توربین‌های ایرانی در نیروگاه‌هایش استفاده کند. مسکو در زمینه توربین‌های کوچک و متوسط صاحب تکنولوژی است. اینکه قصد دارد به جای توربین‌های زیمنس آلمان از نمونه‌های ایرانی استفاده کند، نشان می‌دهد که ما توانسته‌ایم از تهدید تحریم یک فرصت بسازیم. درآمدزایی این طرح در وهله دوم اهمیت برایمان قرار دارد، اینکه توانسته‌ایم صاحب دانشی شویم که کشورهای دیگر به آن نیاز داشته باشند، برایمان ارزشمند است.

وی در ادامه گفت: ارزآوری فروش توربین به روسیه قطعاً برای کشورمان مهم است. این یک بعد ماجراست و جنبه مهم ترش این است که کشوری مانند روسیه که خودش در بسیاری از زمینه‌های صنعت و تکنولوژی کارهای بزرگی انجام داده است، در حوزه این دانش مهم و فنی به ما نیازمند است. این موضوع در تقویت روابط تهران-مسکو، شکستن تحریم‌ها و مسائل اینچنینی برای ما بسیار مهم خواهد بود.

رحیمی در خصوص لزوم استفاده از دانش‌بنیان‌ها در صنایع نفت و گاز کشور تصریح کرد: استفاده از ظرفیت‌های دانش‌بنیانی کشور می‌تواند یک شروع کوچک برای یک پایان بزرگ باشد. ما نیروی انسانی متخصص در کشور کم نداریم و از طریق حمایت‌های معنوی و مادی از آنها می‌توانیم از این ظرفیت به نحو احسن بهره ببریم. لازم است نگاه مان را گسترش دهیم. به جای اینکه به ارزآوری‌ای که دانش‌بنیان‌ها ایجاد می‌کنند، نگاه کنیم، در وهله اول باید به اندیشه و علمی که ایجاد می‌کنند، توجه داشته باشیم.

این نماینده مجلس در ادامه گفت: اگر از فرصت‌ها به نحو احسنت بهره نبریم، تبدیل به تهدیدی علیه ما می‌شوند. مثلاً نفت و گاز جزو بزرگ‌ترین منابع و سرمایه‌های کشور ما هستند. اما از آنجایی که سیاست‌گذاری‌های درستی برای دستیابی به فناوری‌های نوین در این صنایع نداشته‌ایم، در وضعیت فعلی صنایع ما به دلیل وابستگی به انرژی و سخت ارزان به پاشنه آشیل کشور تبدیل شده و به خام فروشی گسترده اقدام می‌کنند.

بهترین راهکار پاسخ به این وضعیت و رفع تهدیدهای مرتبط با تحریم ممنوعیت فروش اقلام استراتژیک؛ استفاده از ظرفیت تولید بار اول و تزریق تحقیق و توسعه به بدنه صنعت است. بنابراین، دانش‌بنیان شدن صنایع از جمله صنایع بزرگی مانند نفت و گاز یک ضرورت است و باید با جدیت پیگیری شود. نمونه‌های موفقی مانند تولید توربین‌های صنعتی پیشرفته در کشور، صدور کاتالیست به روسیه، نوسازی تجهیزات پالایشگاهی و موارد اینچنینی در سایه اتکا به توان داخلی و دانش‌بنیانی کشور به دست آمده است و ما توانایی لازم را برای رسیدن به پیشرفت‌های بزرگ‌تر داریم.