«سقف» تولید نفت؛ آرزویی که هنوز «نساخته‌ایم»!
چرا صنعت نفت در دهه‌های اخیر نتوانسته است همپای رقبای خود، ظرفیت تولید نفت خام را تا سطح قابل قبولی بالا ببرد؟ این سوالی است که ذهن رسانه‌ها و همینطور تحلیلگران نفتی را تا حدودی به خود مشغول کرده است. اما و اگرهای فراوانی در این بین وجود دارد و با توجه به شرایط حاکم در فضای بین‌المللی باید ظرفیت تقاضا و عرضه مورد توجه سیاست‌مداران قرار گیرد.
مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس حوزه انرژی، در گفتگو با خبرنگار جهان اقتصاد اظهار کرد: اوایل دولت یازدهم عنوان می‌شد که برنامه افزایش ظرفیت تولید نفت خام تا حدود ۴.۷ میلیون بشکه در روز و میعانات گازی تا ۱.۲ میلیون بشکه در روز، روی میز مدیران این صنعت است.
وی ادامه داد: برنامه‌ریزی‌های ۵ ساله‌ای نیز برای دستیابی به این هدف انجام شده بود اما این برنامه هم مانند برنامه‌های چند دهه اخیر به بن بست خورد، از افزایش ظرفیت تولید نفت تا رقم ۶.۵ میلیون بشکه در روز است، حتی برخی از مدیران ارقام بالاتری برای امکان ظرفیت تولید نفت ایران عنوان می‌کنند که تقریبا دو برابر ظرفیت کنونی است، صحبت از ۸ میلیون بشکه در روز می شود؛ درحالی که اکنون ظرفیت تولید نفت ایران به سختی به ۴ میلیون بشکه در روز می‌رسد و از همین ظرفیت نیز به سبب تحریم‌ها کاملا استفاده نمی‌شود.
وی بیان کرد: واقعیت این است که روی کاغذ، با توجه به حجم ذخایر ایران، دستیابی به ارقام بالاتر از ۶.۵ میلیون بشکه در روز نیز منظور خواهد بود، اما بالاتر از این ارقام ممکن است به سلامت مخازن لطمه بزند و نیازمند بررسی‌های دقیق‌تری است ضمن آنکه در عمل، رسیدن به همین ۶.۵ میلیون بشکه در روز نیز پیش‌نیازهایی دارد که باید این موارد فراهم شود، تا برنامه عملی شود.
وی با اشاره به اینکه در نبود تحریم‌هاست که ایران می‌تواند از سرمایه، تکنولوژی و مدیریت شرکت‌های مطرح جهان استفاده کند و به این ظرفیت تولید دست یابد گفت: ایران نمی‌تواند با کمک شرکت‌های داخلی و حتی خارجی‌هایی از روسیه و چین به چنین ظرفیت تولیدی دست یابد، حتی چین و روسیه نیز برای برخی از کارهای خود نیازمند مشارکت با غول‌های نفتی جهان و تکنولوژی هستند، ایران نیز با این سیستم نمی‌تواند، به ظرفیت ۶.۵ میلیون بشکه‌ای نفت دست یابد.
وی با بیان اینکه نوع نگاه ما به نفت باید تغییر کند تصریح کرد: دنیا در حال حرکت به این سمت است که از انرژی‌های‌نو بیشتر استفاده کند ولازم به ذکر است بخش حمل و نقل مصرف کننده عمده نفت در جهان است و صنعت خودروسازی تا سال ۲۰۳۵ میلادی به این سمت حرکت خواهد کرد که احتمالا قیمت خودروهای بنزینی با خودروهای برقی و هیبریدی تقریبا برابر شود، اگر این مساله رقم بخورد، خیلی از پیش‌فرض‌ها عوض می شود و تقاضا برای نفت کاهش می یابد.
بهروزی فردر پاسخ به اینکه چرا پیش از تحریم‌ها و فشارهای حداکثری این اتفاق نیفتاد و به ظرفیت تولید ۶.۵ میلیون بشکه دست نیافتیم؟ گفت: این مساله بازهم به همان موضوع نوع نگاه و فعالیت‌های ما بازمی‌گردد که متاسفانه سیستم مدیریت کشور مانع از آن می شد که با گشایش‌های مقطعی بتوانیم از توان شرکت‌های بزرگ به اندازه کافی بهره‌مند شویم.
وی عنوان کرد: زمانی که برجام اجرا شد، رسانه های جهان می‌نوشتند که درهای بزرگترین فرصت سرمایه‌گذاری بعداز فروپاشی شوروی به روی جهان باز شده است، بر سر سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران رقابت بود؛ اما در همان دوره هم نتوانستیم به خوبی برنامه‌ها را پیش ببریم؛ حتی قوی‌ترین مدیرها نیز در این شرایط چند صدایی، نمی توانند استفاده کافی را ببرند.
وی اظهار کرد: اکنون اگر دولت سیزدهم می خواهد از فرصت سوزی‌ها جلوگیری کند و این ظرفیت تولید ۶.۵ میلیون بشکه‌ای را برای کشور در اسرع وقت ایجاد کند، ابتدا باید با دنیا تعامل داشته باشد و دیوارهای تحریم را بردارد، سپس، پیش از هر کاری مخزن به مخزن وضعیت را به روز و ارزیابی و برنامه جامع توسعه طراحی کند، تا فعالیت‌ها صیانتی باشد؛ در مرحله بعد، بر اساس این برنامه جامع، با استفاده از ظرفیت‌های بین المللی به توسعه صنعت نفت بپردازد. فراموش نکنیم که این ظرفیت تولید باید پیش از آن که دیر شود، در کشور ایجاد و از آن استفاده شود.
