زمین در سکوت فرو می‌رود
پژوهشگر علی ترکاشوند
فرونشست زمین، بحرانی خاموش اما ویرانگر در نقاط مختلف کشور به یک معضل جدی بدل شده است و این روزها شهرستان اسلامشهر در جنوب تهران را نیز تهدید می‌کند. برداشت بی‌رویه و غیرمجاز از منابع آب زیرزمینی، زمین‌های این شهرستان را به عرصه‌ای از شکاف‌ها و ترک‌های خطرناک تبدیل کرده است.
این پدیده نه تنها زیرساخت‌های شهری مانند ساختمان‌ها، جاده‌ها و خطوط انتقال نیرو را تهدید می‌کند، بلکه امنیت خطوط حمل و نقل، که شریان‌های حیاتی تردد شهروندان محسوب می‌شوند، در معرض خطر جدی قرار دارد.
فرونشست زمین در اسلامشهر نتیجه سال‌ها بی‌توجهی به مدیریت پایدار منابع آبی است. وجود چاه‌های غیرمجاز، برداشت‌های بی‌رویه برای مصارف کشاورزی و صنعتی، و کاهش منابع آب قنات‌ها از جمله عواملی هستند که این بحران را تشدید کرده‌اند.
اگر این روند ادامه یابد، خطرات جانی و مالی بزرگی گریبانگیر شهروندان خواهد شد و زیرساخت‌های شهر به تدریج از دست خواهند رفت.
هشدار جدی و توصیه‌های ضروری در این رابطه باید مورد توجه قرار گیرد.
مسئولان و مردم اسلامشهر باید بحران فرونشست را بسیار جدی بگیرند. در سطح مدیریتی، اقداماتی چون مسدودسازی چاه‌های غیرمجاز، اصلاح الگوی کشت، و استفاده از فناوری‌های نوین در آبیاری باید فوراً در دستور کار قرار گیرد.
احیای قنات‌ها به عنوان یک راه‌حل پایدار می‌تواند نقش موثری در کاهش فشار بر سفره‌های آب زیرزمینی ایفا کند. همچنین، نظارت مداوم بر وضعیت زمین و اجرای پروژه‌های عمرانی با در نظر گرفتن خطر فرونشست، می‌تواند از خسارات بیشتر جلوگیری کند.
از سوی دیگر، شهروندان نیز باید در مدیریت بحران مشارکت کنند. کاهش مصرف بی‌رویه آب، استفاده از محصولات کشاورزی کم‌آب‌بر و همراهی با برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی می‌تواند تأثیر بسزایی داشته باشد. اگر اکنون به هشدارها توجه نشود، فردا ممکن است برای جلوگیری از فجایعی مانند تخریب خانه‌ها و زیرساخت‌ها دیر باشد.
بحران فرونشست در اسلامشهر نه یک تهدید دور، بلکه یک خطر قریب‌الوقوع است که نیازمند همکاری فوری بین مسئولان و مردم است. حفاظت از زمین، زیرساخت‌ها، و آینده این شهرستان در گرو تصمیم‌گیری‌های آگاهانه امروز ما است.
