اشتباه زیرساختی

بیش از ۹۵ درصد کشور ایران، شامل بیش از ۱۲۰۰ شهر و ۳۷ هزار روستا تحت پوشش شبکه گاز قرار گرفت، چیزی در حدود ۴۴۰.۰۰۰ کیلومتر لوله کشی در اقصی نقاط کشور با هزینه های بالغ بر ۲۲۰ میلیارد دلار بعنوان بزرگترین پروژه زیر ساختی ایران و البته بزرگترین پروژه لوله کشی جهان در این چند دهه اجرا شد.

میزان تخمینی مصرف گاز کشور امروز به حدود ۲۷۰ الی ۲۸۰ میلیارد متر مکعب رسیده و یک سوم آن به بخش خانگی و تجاری مربوط است که البته در زمستان کمی بیشتر است یعنی چیزی در حدود ۸۰ میلیارد متر مکعب در سال، معادل ۷۰۰ تراوات ساعت انرژی حرارتی که معادل ۳ برابر مصرف برق سالانه ایران است!

اگر تصمیم گیران کشور جای رکوردشکنی پروژه لوله کشی در جهان، یک لوله به نیروگاههای برق کشور برای تامین گاز آنها می کشیدند و از این طریق انرژی حرارتی خانه ها و صنایع کشور تامین می شد چه رخ میداد؟

بودجه مورد نیاز برای انجام این پروژه چیزی در حدود ۶۰ میلیارد دلار بود؛ یعنی تا اینجا نسبت به ۲۲۰ میلیارد دلار قبل ۱۶۰ میلیارد دلار کمتر!

ماجرا اینجا تمام نمی شود؛ شروع میشود.

مصرف گاز در این مدل تقریبا نصف می شد. چیزی در حدود ۳۳ میلیارد متر مکعب در سال. این عدد معادل کل صادرات گاز ایران به ترکیه و عراق در یک سال است. اینک میزان ناترازی گاز به ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر مکعب در روز میرسد که در صورتیکه چنین اشتباهی نمی کردیم امروز ۲۵۰ میلیون متر مکعب در روز صرفه جویی گاز داشتیم که نه تنها ناترازی نداشتیم بلکه مازاد گاز داشتیم.

بدیهی است که برای تامین انرژی حرارتی از طریق برق نیاز به توسعه و بروز رسانی تولید و توزیع شبکه برق کشور بود. به خصوص در زمستان به افزایش حداقل ۳۰ گیگاوات ظرفیت نیروگاهی نیاز داشتیم که بودجه ای معادل ۶۰ میلیارد دلار لازم داشت. در گران ترین سناریوی ممکن اگر این ۶۰ میلیارد دلار را با ۶۰ میلیارد دلار هزینه سنجی قبل جمع کنیم معادل نصف بودجه ای می شد که تاکنون برای مسیر اشتباه هزینه شده است.

مسئله اما فقط هزینه هدر رفته برای این پروژه نیست. 

مسئله اینجاست که اگر چنین خطایی نمی کردیم امروز مردم ایران با نبود برق و گاز مواجه نبودند و هم در گاز و هم در برق، مازاد داشتیم تا هر آنچه می خواهیم با آن انجام دهیم.

گازی که در طول این سالها می توانست به این روش صرفه جویی شود بیش از ۸۰۰ میلیارد متر مکعب است. ارزش این مقدار گازی که از دست رفته ۲۴۵ میلیارد دلار است یعنی معادل ۸ سال صادرات نفت ایران. توجه کنید یعنی با نصف ضرر و زیان اتلاف گاز در این چند سال می شد کل پروژه تامین انرژی بدون ناترازی از طریق برق را بدون سرمایه گذاری انجام داد!