دلارهای خانگی در مسیر بازگشت به بازار

در پی آغاز دور جدیدی از مذاکرات ایران با طرف‌های بین‌المللی، بازار ارز شاهد کاهش قابل توجه نرخ‌ها بوده و سیگنال‌های مثبتی که از روند مذاکرات منتشر شده، تأثیر محسوسی بر انتظارات بازار گذاشته است.

به گزارش خبرنگار «جهان اقتصاد»، طی هفته‌های ابتدایی سال ۱۴۰۴، روند نزولی قیمت ارز در بازار آزاد و رسمی شدت گرفته و کارشناسان اقتصادی این تغییرات را حاصل افزایش خوش‌بینی نسبت به آینده تعاملات خارجی کشور می‌دانند. 

روند تحولات اخیر در بازار ارز، همزمان با برگزاری نشست‌های متوالی دیپلماتیک میان جمهوری اسلامی ایران و واشنگتن صورت گرفته است. سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری اخیر خود با تأکید بر پیشرفت مذاکرات، اعلام کرد: «مواضع طرفین به هم نزدیک‌تر شده و در بسیاری از مسائل، توافقات اولیه حاصل شده است.»

به گفته تحلیلگران، بازار ارز ایران به شدت به اخبار سیاسی و دیپلماتیک واکنش نشان می‌دهد و هرگونه امید به رفع تحریم‌ها و افزایش مبادلات مالی بین‌المللی، تاثیر مستقیمی بر کاهش نرخ ارز دارد.

همزمان با افت نرخ دلار، بازارهای موازی همچون طلا، خودرو و مسکن نیز دچار رکود نسبی شده‌اند.

کاهش انتظارات تورمی، به کاهش هیجانات سرمایه‌گذاری در بازارهای غیرمولد انجامیده و این نشانه‌ای مثبت برای اقتصاد کشور است در صورت تداوم این روند، می‌توان امیدوار بود که سرمایه‌ها به جای بازارهای دلالی، به سمت تولید، بورس و پروژه‌های زیرساختی هدایت شوند.

یکی از پدیده‌های قابل توجه در هفته‌های اخیر، بازگشت بخشی از دلارهای خانگی به بازار بوده است. با کاهش نرخ ارز و تقویت احتمال ادامه این روند، برخی از دارندگان ارز خانگی اقدام به فروش دارایی‌های خود کرده‌اند.

به گفته رئیس اتحادیه صرافان تهران، طی ماه جاری، حجم عرضه ارز توسط مردم در بازار آزاد نسبت به ماه مشابه سال گذشته بیش از ۷۰ درصد افزایش یافته است. این مقام مسئول تاکید کرد: «مردم نسبت به آینده اقتصادی کشور امیدوارتر شده‌اند و می‌دانند که نگهداری ارز خارجی در شرایط کاهش قیمت، می‌تواند زیان‌ده باشد.»

در حالی که فضای عمومی بازار نسبت به آینده خوشبین شده، بسیاری از اقتصاددانان تأکید دارند که تداوم روند نزولی نرخ ارز نیازمند تحقق توافق نهایی و همچنین انجام اصلاحات بنیادین در ساختار اقتصادی کشور است.

تنها امضای توافق سیاسی نمی‌تواند به تنهایی تضمین‌کننده ثبات بلندمدت بازار ارز باشد. مهم است که دولت همزمان با گشایش‌های دیپلماتیک، سیاست‌های پولی و مالی انضباطی را دنبال کند و نقدینگی موجود را به سمت تولید هدایت نماید.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز طی ماه‌های اخیر اقدامات موثری برای ساماندهی بازار ارز در پیش گرفته است. راه‌اندازی بازار متشکل ارزی، عرضه منظم ارز در سامانه نیما و تلاش برای مدیریت انتظارات تورمی از جمله برنامه‌های این نهاد بوده است.

با وجود روند نزولی فعلی، برخی کارشناسان نسبت به شکنندگی این وضعیت هشدار می‌دهند. در صورتی که مذاکرات با چالش‌های جدیدی مواجه شود یا توافق نهایی به تأخیر بیفتد، ممکن است انتظارات تورمی مجدداً افزایش یافته و بازار ارز دچار نوسان شود.

از سوی دیگر، در صورت تحقق توافق و لغو تحریم‌های مالی، انتظار می‌رود نرخ ارز به سطح‌های پایین‌تری نیز برسد و ثبات اقتصادی بلندمدتی بر کشور حاکم شود.

در پایان، به نظر می‌رسد که بازار ارز ایران اکنون بیش از هر زمان دیگری به تحولات سیاسی و دیپلماتیک گره خورده است و مدیریت هوشمندانه این تحولات می‌تواند آینده اقتصادی کشور را رقم بزند.