اثر شویی اجتماعی و مسئولیت اجتماعی صنایع به جامعه محلی
فرضعلی سالاری کُنشگر برنامه ریزی و توسعه منطقه ای .
اثر شویی اجتماعی (Social Laundering) به فرآیندهایی اشاره دارد که در آن فعالیت‌های غیرقانونی به گونه‌ای جابجا و تغییر ماهیت داده می‌شود تا مشروعیت و اعتبار اجتماعی پیدا کنند. هدف اصلی این فرآیند، پنهان کردن، توجیه کردن و پوشش دهی رفتارهای نامناسب یا غیرقانونی از طریق پیوند دادن آن ها به فعالیت‌های مثبت اجتماعی است. اثر شویی اجتماعی می‌تواند عدم شفافیت منجر شود. این مفهوم در زمینه‌های نظیر سیاست، رسانه و کسب‌وکار استفاده می‌شود. در حالی که مسئولیت اجتماعی (Social Responsibility) به تعهدات و اصول اخلاقی سازمان‌ها و افراد در برابر جامعه و محیط زیست اشاره دارد. و شامل فعالیت‌هایی است که هدف آنها بهبود کیفیت زندگی، حفظ محیط زیست و تأمین رفاه اجتماعی است و به دنبال تأثیرات مثبت واقعی و ایجاد تغییرات مثبت و پایدار در جامعه و محیط زیست هستند. و هدف اصلی آن پیشبرد عدالت اجتماعی، حمایت از قشرهای آسیب‌پذیر است. رویکرد مسئولیت اجتماعی مبتنی بر شفافیت و همبستگی اجتماعی می¬باشد.
اثر شویی اجتماعی بدین گونه می باشدکه یک شرکت نفتی که با هزینه‌های کلان پروژه‌های زیست‌محیطی را تأمین مالی می‌کند تا به افکار عمومی بقبولاند که به محیط زیست علاقمند است، در حالی که در واقع به تخریب محیط زیست ادامه می‌دهد. در حالی که مسئولیت اجتماعی یک شرکت که به طور مستمر در پروژه‌های خیریه، آموزشی و زیست‌محیطی سرمایه‌گذاری می‌کند تا به بهبود کیفیت زندگی جامعه کمک کند و رویکردی پایدار را در پیش گیرد.
اثر شویی اجتماعی با تاثیر بر افکار عمومی از طریق رسانه‌ای کردن فعالیت‌های مثبت، ممکن است دیدگاه مردم نسبت به اقدامات غیرقانونی تغییر دهد، و این می‌تواند باعث تساهل عمومی شود. اثر شویی اجتماعی می‌تواند به نهادها و افراد کمک کند تا با استفاده از ابتکارات اجتماعی، فعالیت‌های غیرقانونی خود را توجیه کنند یا مشروعیت ببخشند. پوشش دهی به فعالیت‌های منفی: در برخی موارد، توسل به فعالیت‌های مثبت می‌تواند به‌عنوان پوششی برای عدم افشای فعالیت‌های منفی عمل کند.
اثر شویی مسئولیت اجتماعی صنایع نسبت به جامعه محلی به نوعی رفتارها و رویه‌هایی اشاره دارد که صنایع و شرکت‌ها برای نشان دادن تعهدات خود به جامعه محلی انجام می‌دهند، اما ممکن است این اقدامات بیشتر جنبه تبلیغاتی و ظاهری داشته باشند تا واقعی و مؤثر.
در نهایت، اثر شویی اجتماعی و مسئولیت اجتماعی در دو قطب متفاوت قرار دارند. در حالی که اثر شویی اجتماعی به تلاش‌هایی اشاره دارد که برای پنهان کردن رفتارهای نامناسب انجام می‌شود، مسئولیت اجتماعی بر تأثیرات مثبت و واقعی در جامعه تأکید دارد. درک این مفاهیم و تشخیص تفاوت‌های آنها برای ایجاد تغییرات مثبت در جامعه و جلوگیری از بهره‌برداری‌های نادرست ضروری است.
اثر شویی مسئولیت اجتماعی به دلایل زیر استفاده می¬گردد:
بهبود تصویر عمومی: برای جلب نظر مثبت مشتریان و تعاملات اجتماعی، سرمایه‌گذاری در حوزه تبلیغات: با تأمین مالی پروژه‌هایی که جنبه ظاهری دارند و بیشتر به‌عنوان دستاویز استفاده می‌شوند.
کاهش فشار اجتماعی: برای جلوگیری از انتقادات مربوط به تأثیرات منفی فعالیت‌های خود بر جامعه و محیط زیست.
شواهد اثر شویی در پروژه‌های کوتاه‌مدت از طریق مشارکت در پروژه‌هایی که به دلایل مقطعی و در زمان مشخص انجام می‌شود، بدون اینکه آثار بلندمدت و پایدار برای جامعه محلی داشته باشد.
کمک‌هزینه‌های مالی: اهدا کمک‌هزینه به سازمان‌های خیریه یا اجتماعی، اما بدون پایش و ارزیابی واقعی تأثیر این کمک‌ها.
فعالیت به سبک «سبز» تلاش برای نشان دادن اینکه صنایع دوستدار محیط زیست هستند، در حالی که در عمل به سیاست‌های پایدار پایبند نیستند.
پیامدهای اثر شویی برای جامعه محلی باعث از بین رفتن اعتبار صنایع می گردد و در نهایت، اگر جامعه محلی متوجه شود که اقدامات فقط تبلیغاتی بوده‌اند، می‌تواند به بی‌اعتمادی و عدم همکاری منجر شود.
تأثیرات منفی بر جامعه و با عدم توجه به واقعیت‌های اجتماعی، ممکن است مشکلات اساسی جامعه نادیده گرفته شوند. سرمایه‌گذاری‌های نادرست و ناکافی (فرصت‌ها و منابع هدر رفته) که به جای بهبود وضعیت جامعه، صرف اهداف تبلیغاتی می‌شود.
از طریق پایداری و شفافیت، مشارکت فعال با جامعه و درک نیازها و مشکلات می‌تواند اثرات مثبت بیشتری به همراه داشته باشد واثر شویی را کاهش داد. و با سیستم‌های ارزیابی مستقل و حسابرسی و ارزیابی تأثیرات برنامه‌های مسئولیت اجتماعی می توان واقعی بودن و تأثیرگذاری آنها مورد بررسی قرار گیرد.
اثر شویی مسئولیت اجتماعی صنایع نسبت به جامعه محلی می‌تواند به سلب اعتماد و ارتباطات مثبت منجر شود. مهم است که صنایع به تعهدات خود نسبت به جامعه پایبند باشند و به دنبال راه‌حل‌های پایدار واقعی باشند. این امر می‌تواند به نفع خود صنایع، جامعه و محیط زیست باشد
