گام اول رفع ناترازی از مسیر پارس جنوبی

توجه به میادین مشترک نفت و گاز به¬لحاظ منطقی از مهم¬ترین ضرورت¬ها در مسیر پیشرفت و توسعه ایران است. 

وابستگی ایران به میدان مشترک گازی پارس جنوبی بسیار بالا است. به¬طوری که حدود 70% از نیاز گازی کشور و همچنین 40% از خوراک اولیه مورد نیاز تولید بنزین کشور از این میدان عظیم تامین می¬گردد.

از همین حیث قراردادهای 17 میلیارد دلاری امضا شده اخیر بین شرکت ملی نفت ایران بابت طرح¬های فشارافزایی میدان گازی پارس جنوبی حائز اهمیت خاص بوده تا جایی که رئیس-جمهور شخصاً در مراسم امضای قراردادهای مزبور شرکت نمود.

براساس اطلاعات منتشرشده، چهار شرکت بزرگ داخلی فعال در صنعت نفت و گاز کشور به عنوان جنرال کنتراکتور عهده¬دار پیش¬برد طرحی می¬شوند که ابعادی غول آسا دارد شامل اجزایی همچون ساخت و نصب 420 هزار تن سازه در هفت هاب دریایی و نصب و راه¬اندازی 600 کیلومتر خطوط لوله زیردریایی است و نهایتاً تا سال 1430 حدود 780 میلیارد دلار درآمد نصیب کشور خواهد نمود.

اما امروز تولید گاز از میدان مشترک پارس جنوبی در چه وضعیتی قرار دارد؟

بررسی وضع فعلی دو رقیب گازی در پارس جنوبی نشان می¬دهد که میزان تولید گاز قطر از میدان گنبد شمالی درحالی حدود 700 تا 750 میلیون مترمکعب در روز است که در دولت چهاردهم با اتخاذ طرح¬های ضربتی رکورد برداشت کشور از این میدان نفتی شکسته شده و به روزانه حدود 711 میلیون مترمکعب رسیده است.

قیاس شرایط امروز دو کشور در برداشت از میدان پارس جنوبی نباید باعث به محاق رفتن عقب¬ماندگی تاریخی ایران در این حوزه شود. واقعیت این است که شرایط ناتراز انرژِی کشور که طی سال¬های اخیر نمایان¬تر شده موجب گردید که وزارت نفت در همه دولت ها منجمله دولت چهاردهم در ابتدای مسیر بخش مهمی از توان خود را معطوف به بهره¬برداری حداکثری گاز از میدان پارس جنوبی نماید و برنامه¬های دقیقی برای حفظ وضع موجود پیش¬بینی نماید.

آن¬طور که وزیر نفت در آئین امضای قراردادهای اخیر اشاره نموده است؛ برای رسیدن به تولید 1.34 میلیارد مترمکعب گاز در طول چهار سال پیش رو، به¬طور متوسط سالانه نیاز به 19 میلیارد دلار سرمایه¬گذاری است.

سرمایه¬ای که جذب آن با توجه به جمیع جوانب و محدودیت¬های بین¬المللی از هر زمان دیگری دشوارتر به¬نظر می¬رسد و وزارت نفت را به سمت استفاده از ظرفیت¬های محدود تامین مالی داخلی سوق داده است. متقابلاً کمیسون انرژِی مجلس را هم مجاب نموده تا از دستگاه¬های تامین¬کننده مالی همچون صندوق توسعه ملی استمداد نماید.

با توجه به شرایط دشوار کشور باید قبول کرد که وضع امروز نتیجه مجموع سیاست¬های غیرتوسعه¬ای چندین ساله است. سیاست¬هایی که در مورد میدان مشترک گازی پارس جنوبی موجب عقب¬ماندگی تاریخی نسبت به قطر گردیده و موجب شده تابه¬طور میانگین سالیانه حدود 10 میلیارد مترمکعب از تولیدات کشور از این میدان (که تقریباً معادل یک فاز از این پروژه است) کاهش یابد.

اما عقب¬ماندگی یک روی سکه رقابت ایران با قطر در پارس جنوبی است. روی دیگر آن همانا سرمایه¬گذاری آن کشور در حوزه LNG است. براساس گزارش مراکز بین¬المللی انرژی؛ قطر که هم¬اکنون یکی از بزرگ¬ترین صادرکنندگان LNG در جهان است، با سرمایه¬گذاری¬های عظیم خارجی در میدان گازی گنبد شمالی، تا پایان سال 2026 مجدداً به بزرگ¬ترین صادرکننده این محصول تبدیل خواهد شد. این پیشرفت شگرف حسرت ایرانیان که در تامین نیاز مصرف داخلی گاز و بنزین درمانده¬اند را بیشتر می¬کند.

به¬هرحال امروز باید از گذشته عبور کرد. اکنون زمان حسرت¬خوردن نیست و ¬چیزی که بیشتر از همه کشور به آن نیاز دارد اراده و عزم به¬منظور آغاز فرآیند برنامه¬ریزی شده¬ای است که اگرچه زودبازده نیست اما می¬تواند متضمن تامین بخش مهمی از نیاز آینده کشور باشد. اقداماتی که اخیراً با انعقاد قرارداد فشارافزایی پارس جنوبی آغاز شده درواقع برنامه¬هایی با چاشنی عمل و از جنس توسعه است. با اجرای این قرارداد ضریب بازیافت میدان گازی مذکور از 54% فعلی به 75% افزایش می یابد که رإساً نه تنها درآمدهایی را نصیب کشور می کند بلکه می تواند وضعیت نه چندان مطلوب کنونی در حوزه مازنه تولید و مصرف انرژی را بهبود بخشد. نباید این توهم را دامن زد که چنین قراردادهایی میتواند مشکل ناترازی را حل و فصل کند.

واضح است که کمبودهای کشور در بخش انرژِی به نقطه حاد خود رسیده و قطعاً در این میان پارس جنوبی نقشی کلیدی در آینده امنیت انژِری کشور برعهده خواهد داشت. 

لذا پیگیری فوری اجرای عملیات توسعه‌ای همه‌ فازهای پارس جنوبی علی‌الخصوص توسعه فازهای جنوبی¬ و مرزی¬تر این میدان گازی از ضرورت‌های انکارناپذیر دولت چهاردهم است که می‌بایست با سیاست¬های مبتنی¬بر پیاده‌سازی طرح‌های ازدیاد برداشت از طریق اجرای طرح¬های فشارافزایی نظیر آن¬چه در قرارداد منعقده اخیر پیش¬بینی شده است مورد اقدام قرار گیرد.