راه اندازی چت بات پزشکی استارت آپ ایرانی

طی حدود ۷-۸ ماه گذشته چت جی‌پی‌تی مطرح شده که تقریبا تمام دنیا با نام آن آشنا شده‌اند. در حال حاضر از چت جی‌پی‌تی که از فناوری هوش مصنوعی بهره می‌برد تا کمترین استفاده از نیرو‌های انسانی شود به عنوان یکی از غول‌های جهان یاد می‌کنند.

اکنون این سامانه هوش مصنوعی در سراسر دنیا به موضوعی جذاب تبدیل شده است وایده پردازان و متخصصان در راستای توسعه آن گام برداشته‌اند. پژوهشگران ایرانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند و توانسته‌اند چت‌بات ایرانی را برای پاسخ به سوالات پزشکی اجرایی کنند. از همین رو در صدد برآمدیم تا با یک تیم استارت آپی در این زمینه گفت‌وگو کنیم و از آخرین وضعیت این چت‌بات مطلع شویم.

محسن یزدی نژاد دکترای هوش مصنوعی از دانشگاه اصفهان و مدیر این تیم استارت آپی به تشریح جزئیات چت‌بات حوزه پزشکی پرداخت.

مشروح گفت‌وگو به شرح زیر است؛

در خصوص محصول جدیدی که با فناوری هوش مصنوعی به تولید رسیده توضیح دهید. این چت بات چیست و با چه هدفی طراحی شده است؟

ما موفق شدیم چت‌باتی را به منظور استفاده عموم در حوزه پزشکی راه اندازی کنیم. با توسعه این چت بات در حوزه پزشکی، می‌توانیم از هوش مصنوعی به جای نیروی انسانی بهره ببریم.

برای تولید این چت بات از چه مدل‌هایی بهره بردید؟

برای طراحی این چت بات، از مدل‌های بزرگ زبانی بهره بردیم و در ادامه آن اطلاعات زیادی را جمع آوری کردیم؛ در این راستا توانستیم به صورت خاص ۳۰۰ هزار چت پزشکی را آماده سازی کنیم.

این چت بات، نمونه بارز خارجی چت جی‌پی‌تی است. در سراسر دنیا کسی نمی‌تواند با این نمونه خارجی رقابت کند.

مزایای این چت بات را توضیح بفرمایید.

از مزایای چت باتی که طراحی کردیم می‌توان به زبان فارسی آن اشاره کرد که کاملاً عمومی و کاربردی است. در واقع از متون محاوره در این چت بات بهره بردیم تا مردم به راحتی در هر گروه سنی از آن استفاده کنند و سوالات پزشکی خود را بپرسند.

از چه زمانی این چت بات در اختیار عموم قرار گرفته است؟

حدود ۳ ماه است که این چت بات مورد استفاده عموم قرار گرفته است. مردم می‌توانند با آن چت کنند و جواب سوالات خود را در زمینه پزشکی دریافت کنند.

البته ما این نسخه را نسخه بتا می‌دانیم؛ نسخه بتا به این منظور که اگر باگ یا جای پیشنهاد برای بهبود و توسعه دارد را شناسایی کنیم تا برای فاز نهایی را بکار بگیریم.

زیرساخت اطلاعاتی این چت بات چیست و برنامه‌ای برای توسعه آن دارید؟

در حال حاضر ۸۰ گیگ متون فارسی حوزه پزشکی زیرساخت این چت بات است. تاکنون طی این ۳ ماه ۴ میلیون سوال و جواب را پشتیبانی کردیم.

فاز نهایی این است که بتوانیم با دیتای خاصی، برون‌سازی کنیم. برای این منظور حدود ۳۵۰ هزار چت پزشکی از سایت‌های خارجی که اغلب از پلتفرم‌های خارجی استخراج شده را ترجمه کردیم تا به عنوان زیرساخت در این چت بات بگنجانیم.

آیا این ۸۰ گیگ قابل ارتقاء است و به مرور زمان بیشتر می‌شود و چشم اندازی برای توسعه آن دارید؟

قطعاً؛ ما به دنبال جذب اسپانسر به منظور توسعه محصول‌مان هستیم و بنده اسم این محصول را نسخه بتا می‌گذارم. تفاوت این است که ۴ میلیون دستور که به منظور آموزش اولیه مدل استفاده کردیم را به ۱۰ میلیون برسانیم که دستور زبان فارسی را بهتر یاد بگیرد و از طرفی داده‌های پزشکی را از ۳۵۰ هزار تا به یک میلیون چت پزشکی برسانیم.

در این صورت زمینه‌های پزشکی چت بات نیز توسعه می‌یابد. مخصوصا اینکه فرهنگ ما از برخی جهات با علم پزشکی فاصله دارد.

تاکنون این چت بات به چه سوالاتی پاسخ داده است؟ در واقع حوزه‌هایی که توانایی پاسخگویی دارد چیست؟

سعی شده در مورد تمام زمینه‌های پزشکی اطلاعات جمع آوری کنیم؛ از حوزه دارویی تا سبک زندگی و روانشناسی. ممکن است در مورد نحوه و دوز وچگونگی مصرف و تداخل دارویی و عوارض دارویی و ... سوال شود و در مورد مواردی مانند سبک زندگی و ورزش و نحوه خواب و نحوه غذا خوردن سوال پرسیده می‌شود.

آیا این چت بات تجویز هم می‌کند؟

اگرسوالی از چت بات شود و مشکلی را بپرسد اولا حتماً توصیه می‌شود که با پزشک مشورت کند؛ چنین خطری نمی‌کنیم که تجویز خاصی توسط چت بات انجام شود، اما در کنار آن اگر نیاز به مصرف دارویی باشد حتما به مصرف دارو زیر نظر پزشک توصیه می‌شود.

چت بات چطور با افراد ارتباط می‌گیرد اگر سوالی نامفهوم باشد؟

چت بات سطوح مختلفی دارد، اما در این سطح که اگر سوال نامفهوم باشد در هیچ جای دنیا کار نشده و کاملا موضوعی تعاملی است.

مثلا یکی از فکت‌های چت بات این است که کاربر سوال می‌پرسد و ما متوجه سوال شدیم که به طور پیش فرض جوابی را در نظر داریم. این دقیقا مانند سوالات متداولی است که در برخی از سایت‌ها وجود دارد.فقط به جای اینکه کاربر روی سوال متداول خود کلیک کند و جواب بگیرد، سوال را تایپ می‌کند.

اما برای سوالات نامفهوم یک قسمت به نام تشخیص منظور داریم تا تشخیص بدهیم سوال کاربر در زمانی که سوال پرسیده شده چیست تا جواب را پاسخ بدهیم. این یک فکت از تعامل است و نمی‌توان به آن چت بات گفت در واقع یک بخش از تعامل هوش مصنوعی و انسان است و یک بخش دیگر سیستم‌های پرسش وپاسخ است.

در این دسته از سوالات، سوال از پیش تعیین نشده، اما فقط جوابی را می‌توانیم بدهیم که یک جایی در متن وجود دارد و در این مواقع دفترچه راهنما یا دستورالعمل وجود دارد و ما سوال از پیش تعیین شده‌ای نداریم. در این قسمت اگر سوالی پرسیده شود و جواب در متن باشد، چت بات پاسخ می‌دهد

وقتی یک سوال پرسیده می‌شود در ادامه آن سوال بدون اینکه به جزئیات سوال اول اشاره شود، چت را ادامه می‌دهیم. در این سطح سوم هم در کشور نمونه‌ای ندیدم که انجام شده باشد، اما ما توانسته ایم پیاده سازی کنیم.

اطلاعاتی که فکر می‌کنید سوالات پرتکرار باشند را چطور اولویت بندی کردید؟

تا اینجای کار یک دیتا چت پزشکی که اغلب در زبان‌های خارجی ترجمه شده است را استفاده کردیم تا بتوانیم الگوریتم خودمان را آموزش بدهیم. اگر اولویت بندی در پزشکی است، در اطلاعات خارجی است. یعنی اگر مردم بیشتر از سردرد سوال می‌پرسند یا زانو درد، در فراوانی چت‌ها دیده شده است.

اما اینکه می‌گویم خودمان به صورت بومی توسعه داشته باشیم یکی از قسمت‌های هزینه‌ای می‌تواند بحث زیرساخت و سخت افزار باشد. نیروی انسانی صرفا فنی هوش مصنوعی نیست و نیروی انسانی می‌تواند چندین پزشک متخصص در کنار ما باشد که اولویت بندی‌ها را مشخص کنند و ما را راهنمایی کنند که چه چت‌هایی را بیشتر استفاده کنیم و قطعا باید از تیم پزشکی کنار خودمان برای بهبود هر چه بهتر استفاده کنیم، اما قطعاً باید اولویت بندی وجود داشته باشد تا بتوانیم از چت بات استفاده کنیم.

آیا استفاده از این چت بات درآمدی برای تیم یا هزینه‌ای برای مردم دارد؟

قطعا در خصوص این چت بات، برنامه درآمدی نداریم و رایگان در اختیارعموم قرار دادیم. در کل قصد داریم که ایرادات کار را احصاء کنیم و قرار نیست بابت آن هزینه‌ای هم از مردم دریافت کنیم.

آیا فقط مردم می‌توانند از این چت بات بهره ببرند؟

به نوعی می‌توان استفاده از این چت بات را در سطوح بالاتر و کلان‌تر مورد استفاده قرار داد. مثلاً دولت، وزارت بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی، بیمه تأمین اجتماعی، سازمان تأمین اجتماعی و....

شاید اکنون سوال پیش بیاید که در برخی مناطق برخی بیماری‌ها رایج‌تر است یا سوالات پرتکرار نیاز به توضیحات بیشتری دارند؛ در این خصوص چه اقدامی انجام داده اید؟

در این چت بات، داشبورد‌هایی را از چت‌ها آماده خواهیم کرد که مشخص کنند چت‌هایی که از مناطق مختلف می‌آید بیشتر در مورد چه بیماری‌هایی صحبت می‌کند که شاید بتوان تحقیقی براساس مناطق جغرافیایی و چت‌های پزشکی داشته باشیم یا هر منطقه بیشتر در مورد کدام بیماری سوال می‌پرسند.

همچنین یک سری تحلیل‌های بالادستی داشته باشیم. به علاوه در کشور ما یک سری مسائل تابو است و روی صحبت در مورد آن نداریم که این چت بات می‌تواند به خوبی راهنمایی کند.

بیشترین سوالات در چه زمینه‌هایی است؟

همین سوالاتی که مربوط به مسائل جنسی می‌شود و اکثر از سوی نوجوانان پرسیده می‌شود. وقتی این چت‌ها را رصد می‌کنیم متوجه می‌شویم که چقدر سوالاتی پرسیده می‌شود که بعضاً نتوانیم با کسی در مورد آن صحبت کنیم و یا اصلاً نمی‌دانیم سراغ چه متخصصی برویم؛ بنابراین از این جهت استفاده‌های کلان‌تر هم می‌توان داشت.

آیا در این چت بات مشخص است که سوالات از سوی چه سنینی با چه جنسیتی پرسیده می‌شود؟

برنامه داریم که سن و جنسیت را به عنوان دو فیلد تکمیلی در این چت بات قرار دهیم.

در ابتدای گفت‌وگو اشاره کردید که قصد ارتقای این چت بات را دارید؛ برای این منظور چه امکاناتی لازم است؟

برای توسعه این کار نیاز به سرمایه گذار است.

در صورت جذب سرمایه گذار، چه مقدار سرمایه نیاز دارید تا در یک مدت زمان مشخص به این هدف برسید؟

برآورد ما در هزینه‌های سخت افزاری و نیروی انسانی ۴ تا ۵ میلیارد تومان است تا بتوانیم به هدف خودمان با محدوده زمانی ۶ الی ۹ ماه برسیم. هدف ما صرفا در زمینه پزشکی نبوده و این ادعا را داریم و سعی می‌کنیم پروژه‌های چت بات در زمینه‌های دیگر هم داشته باشیم.

با توجه به اینکه علاوه بر درمان‌های دارویی در کشور ما از طب سنتی استفاده می‌شود آیا برنامه ریزی برای ایجاد چت حول این محور دارید؟

از آنجایی که از ترجمه چت‌های پزشکی استفاده کردیم، این زمینه را پوشش ندادیم. اگر حمایت داشته باشیم، امیدواریم با اضافه کردن این موارد توضیحاتی در این زمینه داشته باشیم.

با توجه به اینکه چت بات‌ها موضوعی نو در کشور است بفرمایید که وضعیت چت بات‌ها در ایران به چه صورت است و چقدر جای رشد دارد؟ چه حوزه‌های دیگری به جز پزشکی در اولویت شماست؟

اکنون شاهد هستیم که دنیا روی چت بات‌ها متمرکز شده است. از این چت بات‌ها برای پاسخگویی، مدیریت ارتباط با مشتری، بانک ها، بیمه ها، کارگزاری‌های بورس و هواپیمایی و؛ و هر جایی که باید جواب مشتری داده شود و ... استفاده می‌شود.

این موضوع جای توسعه دارد و علاوه بر تیم ما اساتید معتبر از دانشگاه تهران، دانشگاه شریف و دانشگاه علم و صنعت دراین زمینه کار می‌کنند؛ لذا جای رشد آن در کشورمان به وضوح دیده می‌شود.