چهارشنبه 15 آذر، 1402

کدخبر: 7926 16:00:00 1402-07-09
سه نسل استدلال حقوقی:

نگاهی به کتاب «حقوق ۳.۰: قواعد، مقررات و فناوری» اثر راجر براونسورد

دسته‌بندی: جامعه ، فرهنگ و هنر ، فناوری
سه نسل استدلال حقوقی:

نگاهی به کتاب «حقوق ۳.۰: قواعد، مقررات و فناوری» اثر راجر براونسورد

دسته‌بندی: جامعه ، فرهنگ و هنر ، فناوری

نزاع بر سر تأثیر فناوری و تغییرات فناورانه بر حقوق، از موضوعات درخور اهمیت معناشناسان و فیلسوفان حقوق و فناوری است که در باب آن، البته عقاید، عمیقاً گوناگون به نظر می‎رسد.

 دستهاي از مورخان حقوقي، همچون «استوارت بنر» (Stuart Banner)، اين اثر را محسوس و چندان معنادار نديده و آن را به راستي بسيار جدي نگرفتهاند و جمعي ديگر، همچون «ديويد دي. فريدمن» (David D. Friedman) بر اين باورند که فناوريهاي جديد، دست کم در برخي از مواقع، نيازمند حقوق جديد يا قواعد حقوقي تازه هستند؛ درست به اين سبب که قواعد حقوقي هميشه در يک «پهناي بسنده» يا «گستره کافي» تعريف نميشوند، نياز به «اختراع حقوقي» (Legal innovation) احساس خواهد شد.

در اين ميان اما، پروفسور «راجر براونسورد» (Roger Brownsword) از کالج پادشاهي لندن، در اثر جديد خود با نامِ «حقوق 3.0: قواعد، مقررات و فناوري» که در سال 2020 توسط انتشارات «راوتلج» منتشر شده است، ديدگاه ديگري را در رابطه با نحوه تعامل و ارتباط حقوق و فناوري، به ميان ميکشد؛ ديدگاهي که معرف سه روش استدلال يا ذهنيت حقوقي يا شايد دقيقتر از آن، سه نسل استدلال حقوقي است:

 

1- انسجامگرايي يا حقوق 1.0 (حقوق نسل اول)؛ 2- ابزارگرايي تنظيمي (مقرراتي) يا حقوق 2.0 (حقوق نسل دوم) و 3- تکنوکراتيک يا حقوق 3.0 (حقوق نسل سوم).

در نگاه «براونسورد»، اگر ديالوگ حقوق نسل اول، ديالوگي قضاوتمحور است، ديالوگ حقوق نسل دوم، ديالوگي سياستمحور و تنظيمي است که مرکز جاذبه حقوقي در آن از محکمه قضايي به يک آوردگاه يا محيطي سياسي (مجامع اجرايي و تقنيني دولت) تغيير مکان ميدهد. در حقوق نسل سوم نيز اگرچه ديالوگ همانند حقوق نسل دوم، همچنان سياستمحور و تنظيمي باقي ميماند اما فراتر از آن ميرود و اين بار، به جاي آنکه به دنبال نگارش و تنظيم قواعد جديد (يا مقررات) باشد، در جستوجوي راهکارها و جوابهاي فناورانه است. همينجاست که ميتوان به مضمون اين سخن يکي از انديشمندان حقوق و فناوري _ که «براونسورد» در کتاب خود از آن ياد کرده است _ پي برد:

 

«اگر دادگاهها [يا قواعد حقوق قراردادها] مصرفکنندگان را حمايت نکنند، رباتها از آنها حمايت خواهند کرد». آنچه به کار «براونسورد» در کتاب «حقوق 3.0: قواعد، مقررات و فناوري»، جاذبه و گيرايي بيشتري داده است، اشارات آغازين او به وقوع يک رخداد هوايي پيش از شروع کريسمس 2018 است؛ آن هنگام که پس از کشف و رصد هواپيمايي بدون خلبان (و بدون مجوز) در مجاورت فرودگاه «گتويک»، همه پروازها در اقدامي احتياطي به حالت تعليق درآمده و فرودگاه براي دو روز بسته ميشود.

 

اگرچه بعضي، اثر او را از اين منظر که ضرورتاً ايدهاي جديد به شمار نميرود، به انتقاد گرفتهاند، اما به عقيده من، روزگار کنوني جامعه حقوقي ايران، کمتر شاهد اين گونه آثار و نوشتهها است، آثاري که بيگمان محصول دقتها و تلاشهاي فلسفي بوده و مسائل و موضوعات حقوقي را با رنگهاي زنده و پاک خود به جامعه و بازيگران آن، بازتاب و انعکاس ميدهند.

 ميلاد صادقي، پژوهشگر حقوق هوافضا

 

 

برچسب: تأثير فناوري و تغييرات فناورانه بر حقوق ، فيلسوفان حقوق و فناوري



https://jahaneghtesad.com/direct/7926


  • دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
  • افزودن دیدگاه


JahanEghtesadNewsPaper

جستجو


  |