ترن هوایی گاز

ایران با داشتن دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی جهان، همیشه در مرکز توجه بازار انرژی منطقه‌ای و جهانی بوده است. اما در سال ۲۰۲۵، آمارها از کاهش نگران‌کننده صادرات گاز خبر می‌دهند. در حالی‌که تولید داخلی همچنان در سطح بالایی باقی مانده، صادرات به دلایل مختلفی از جمله مصرف داخلی، تحریم‌ها، و ضعف زیرساختی دچار کاهش چشمگیر شده است. 

صادرات گاز ایران به ۸.۹۶۷ میلیارد مترمکعب در سال 2024 رسید که کاهشی حدود ۳۰ درصدی نسبت به ۱۲.۹۲۷ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۲۳ دارد. 

ترکیه بزرگ‌ترین مشتری گاز ایران باقی مانده و قراردادی برای واردات ۹.۶ میلیارد مترمکعب در سال تا سال ۲۰۲۶ دارد. 

صادرات روزانه گاز ایران اکنون حدود ۲۵ میلیون مترمکعب است، در حالی که تولید روزانه بیش از یک میلیارد مترمکعب می‌باشد. 

تحریم‌های آمریکا مانع از سرمایه‌گذاری خارجی و نوسازی زیرساخت‌ها شده‌اند. همین موضوع ایران را از رقابت با صادرکنندگان بزرگ مانند قطر و روسیه عقب انداخته است. 

در زمستان ۱۴۰۳ ، کمبود گاز برای تامین برق داخلی باعث شد که بخش‌هایی از گاز صادراتی به شبکه داخلی تزریق شود. 

کمبود گاز باعث قطعی‌های مکرر برق، کاهش تولید صنعتی، و نارضایتی عمومی شده است. طرح‌هایی برای افزایش بهره‌وری نیروگاه‌ها و کاهش نشت در خطوط لوله آغاز شده‌اند، اما پیشرفت کند است. 

ایران با روسیه قراردادی امضا کرده تا ۵۵ میلیارد مترمکعب گاز از خاک خود عبور دهد. هدف: استفاده از درآمد ترانزیت و تأمین بخشی از نیاز داخلی. 

مطالعاتی برای احداث تأسیسات LNG آغاز شده، اما تحریم‌ها مانع انتقال فناوری و جذب سرمایه‌گذار خارجی شده‌اند. 

مذاکراتی با کشورهای عربی و آسیای میانه برای تنوع‌بخشی به بازار صادراتی در جریان است. 

صادرات در سال ۲۰۲۵ ممکن است بین ۸.۹ تا ۹.۵ میلیارد مترمکعب باقی بماند. 

رقبایی مانند قطر (۱۶۲ میلیارد مترمکعب صادرات در ۲۰۲۴) و آمریکا (۲۱۸ میلیارد مترمکعب) فاصله‌ای بسیار زیاد ایجاد کرده‌اند. ایران برای بازگشت به بازی نیاز به سرمایه‌گذاری وسیع، اصلاح سیاست‌های داخلی، و رفع تحریم‌ها دارد. 

کاهش صادرات گاز ایران در سال ۲۰۲۵ تنها یک عدد در گزارش‌های رسمی نیست؛ بلکه زنگ خطری برای آینده انرژی، امنیت اقتصادی و نقش منطقه‌ای کشور است. اگرچه ظرفیت‌های بالقوه عظیم هستند، اما بالفعل کردن آن‌ها نیاز به تصمیمات جسورانه و اصلاح ساختاری عمیق دارد.