علی حیدری. کارشناس بازارهای مالی- دولت هند تلاش برای استرداد یک الماس گرانبها از بریتانیا را آغاز کرده است.
در دهه ۱۸۵۰ زمانی که هند مستعمره بریتانیا بود الماس کوه نور به ملکه ویکتوریا هدیه داده شد و تا کنون بخشی از جواهرات تاج و تخت بریتانیا در برج لندن نگهداری میشود. این الماس به عنوان بخشی از جبران خسارت برای کمک در جنگ سیکها به بریتانیا داده شده است.
شایان ذکر است جنگ اول آنگولا – سیک (۴۶-۱۸۴۵) بین امپراتوری سیکها که ادعای مالکیت کشمیر را داشت و کمپانی هند شرقی در گرفت. در پیمان لاهور در سال ۱۸۴۶ سیکها مجبور به عقب نشینی و پرداخت ۱٫۲ میلیون روپیه غرامت شدند.
در خبری عجیب، آوریل ۲۰۱۶ یکی از مقامات دولت هند اعلام کرد این کشور دیگر ادعایی بر الماس کوه نور ندارد. مشاور عالی حقوقی دولت هند به دیوان عالی این کشور گفت که این الماس نه دزدیده شده و نه بزور برده شده است. رانجیت کومار Runjit Kumar گفت: این الماس توسط زمامداران سابق پنجاب، به شرکت هند شرقی هدیه داده شده بود.
البته این موضوع توسط وزارت فرهنگ هند تکذیب شده و در بیانیه روز سه شنبه ۱۹ آوریل معادل ۳۱ فروردین ۹۵، وزارت فرهنگ هند آمده است « اظهارات رانجیت کومار (مشاور عالی حقوقی دولت هند) که موجب شگفتی همگان شده، منعکس کننده نظر دولت نیست.» و خواستار بازگرداندن الماس کوه نور بصورت دوستانه از برییتانیا هستیم.
در این میان به گفته رسانههای هند، کشورهای ایران، افغانستان، پاکستان و هندوستان هر کدام در تلاش برای اثبات مالکیت بر کوه نور هستند و این چهار کشور خواهان بازگشت این الماس از بریتانیا هستند.
برخی از کارشناسان ارزش این الماس را تا ۲۰۰ میلیون دلار تخمین زدهاند. نام این الماس در تمامی منابع رسمی بصورت کوه نور Koh–I–Noor نوشته میشود.
از نظر تاریخی در سال ۱۷۲۹ میلادی نادر شاه پس از تسخیر هند، این الماس را که بر تاج محمد شاه هندی میدرخشید دید و گفت: «این کوهی از نور است». و از آن تاریخ نام کوه نور بر آن ماند. کوه نور پس از مرگ نادر توسط احمد شاه درانی به افغانستان منتقل و سپس به شاه شجاع درانی رسید. پس از شکست شاه شجاع، از سردار هندی مهاراجه راجیتسینگ ملقب به شیر پنجاب، الماس مزبور توسط سردار نامبرده به هند بازگشت داده شد. سرانجام کوه نور به تصرف شرکت هند شرقی درآمد و وقتی ملکه ویکتوریا امپراتور هند شد، شرکت هند شرقی آنرا به ملکه هدیه کرد.

الماس کوه نور یک زوج هم دارد. دریای نور، زوج الماس معروف کوه نور است و هر دو از کهنترین جواهرات شناخته شده جهان میباشند. این الماس صورتی رنگ، یکی از بزرگترین الماسهای شناخته شدهٔ جهان است. این الماس هماکنون در موزه جواهرات ملی ایران در خیابان فردوسی تهران قرار دارد.
این الماس در جنگ با هند در سال ۱۷۳۹ میلادی همراه با نادر شاه افشار بوده است. دریای نور پس از قتل نادر بعد از چند بار دست به دست شدن سر انجام به دست آغا محمدخان قاجار افتاد.
این جواهر در زمان محمدعلی شاه و هنگام شکست وی از مشروطهخواهان به سفارت روسیه برده شد که توسط مشروطهخواهان بازپس داده شده و هم اکنون در موزهٔ بانک مرکزی واقع در خیابان فردوسی تهران قرار دارد.
رنگ این الماس یکی از استثناییترین و کمیابترین رنگها میان الماسهای برلیان شناخته شدهٔ جهان است. ارزش این الماس چنان است که مدتها
به عنوان پشتوانهٔ پول ملی ایران، «ریال»، نیز بود.
با گسترش فضای دیپلماسی جمهوری اسلامی، امیدواریم که مقامات مربوطه درصدد پیگیری این گوهر ارزشمند (الماس کوه نور) باشند زیرا جواهر ارزشمند کوه نور میتواند پشتوانه عظیمی برای کشور از نظر تاریخی، فرهنگی و اقتصادی باشد.