احتياط جاي هيجان را در بورس گرفته است؟!
زيان 6 درصدي بازار سهام طي يک ماه پس از توافق هسته ايي؛
گروه بازار سرمايه
شهرزاد جعفري
با احتساب افت 389 واحدي شاخص کل در اولين روز کاري هفته آخر مردادماه، طي يک ماه اخير از 23 تيرماه که توافق هسته ايي به سرانجام رسيد تا کنون شاخص کل بورس تهران 4119 واحد از دست داده که زياني معادل 6 درصدي را براي فعالان اين بازار محقق ساخته است. اين وضع در واقع نشاندهنده بي تاثيري آثار مرتفع شدن ريسک سياسي بر بازار سهام عليرغم انتظارات و پيش‌بيني‌هاي تحليلگران و بورس بازان است. با توجه به تجربه‌ايي که بورس طي سالهاي گذشته کسب کرده مبني بر اينکه به محض رخداد سياسي خوشايند يا بدايند در جامعه، اولين اثر آن رخداد، در نماگرهاي بورس تهران بروز مي‌کرد. اما حالا با وضعيت روند نزولي حرکت شاخص کل پس از اين توافق سياسي دو رويکرد در تحليل شرايط فعلي بورس تهران براي کارشناسان بازار متصور است. اول اينکه بورس تهران با از سرگذاشتن تجربيات متعدد از پختگي و عمق و کارايي برخوردار شده است و ديگر از هر علايم يا نزاعهاي سياسي چندان اثر نمي‌پذيرد و تنها به مولفه‌هاي واقعي اقتصاد کلان ومتغيرها آن چشم مي‌دوزد. دومين رويکرد نيز برخلاف رويکرد اولي وضعيت فعلي بازار بورس را ناشي از آفت سياستزدگي اين بازار توصيف مي‌کند. چرا که درگير
مباحثات و نزاعهاي سياسي بر سر توافق سياسي- هسته‌ايي موسوم به برجام شده و ترس ناشي از تصويب نشدن برجام در کنگره امريکا و تشديد صحبت‌هاي مخالفان داخلي درخصوص مفاد اين توافقنامه باعث شده است که اين بازار ترجيح دهد در لاک احتياط و عقب نشيني و محافظه‌کاري فرو رود. از اينرو پس از 23 تيرماه،شاخص کل بازار با ريزش پياپي از بالاي کانال 69 هزار واحدي به کانال 65 واحدي سقوط کند. درخصوص رويکرد دوم يعني سياستزدگي بورس تهران يک کارشناس بازار سرمايه معقتد است که شرايط کنوني بازار ناشي از سياستزدگي آن است و وظيفه دولت ومتوليان اين بازار است تا بکوشند مسير بورس را از سياست جدا کنند. به گفته اين استاد دانشگاه سياستزدگي بر ضرر جامعه است و از آنجايي که همه مردم به دنبال يافتن نتيجه کار در بحث توافق هسته‌اي هستند تا زماني که اطمينان کامل نيابند اقدامي نمي‌کنند. محمد جواد شيخ با اشاره به عوامل اثرگذار بر بورس به سنا مي‌گويد: جدا از مسئله تاثيرگذاري عوامل خارجي، نبود ثبات و پايداري در قوانين و مقررات داخلي مسئله اثرگذار ديگري است که بايد راه‌حلي براي آن جست چراکه تغيير متناوب تعرفه‌هاي مختلف، نرخ بهره مالکانه محصولاتي مانند
سنگ‌آهن و ... از جمله مواردي است که سرمايه‌گذاري را تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد.
اين کارشناس بازار سرمايه تصريح کرد: با رفع تحريم‌ها عمده شرکت‌ها در حال بازگشت به وضعيت و شرايط قبلي خود هستند اما با اين وجود تا جايي که امکان داشته باشد نبايد به تحريم‌ها و رفع آن چنگ بزنيم، نبايد اين تصور ايجاد شود که با رفع تحريم در بازار سرمايه معجزه رخ خواهد داد چرا که با رفع تحريم تنها شرکت‌‌هايي که از بروز تحريم آسيب ديدند منفعت خواهند بود. به گفته وي بخشي از رکود فعلي بازار به رکود داخلي اقتصاد باز مي‌گردد. شيخ افزود: از سوي ديگر مشکلات اقتصادي کشوري مانند چين که در جرگه بزرگترين مصرف‌کنندگان جهان است اثرات منفي را به همراه داشته و دارد . وي در ادامه تاثيرگذاري عوامل خارجي را مدنظر قرار داد و گفت: جدا از مسئله تاثيرگذاري عوامل خارجي، نبود ثبات و پايداري در قوانين و مقررات داخلي مسئله اثرگذار ديگري است که بايد راه‌حلي براي آن جست.
اين استاد دانشگاه تصريح کرد: تغيير متناوب تعرفه‌هاي مختلف، نرخ بهره مالکانه محصولاتي مانند سنگ‌آهن و ... از جمله مواردي است که سرمايه‌گذاري را تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد. وي افزود: تا زماني که سرمايه‌گذاران داخلي و خارجي ندانند با چه حالتي مواجه‌اند و محيط کسب و کار آنها پايدار نباشد وارد عمل نخواهند شد و به عبارتي بي‌ثباتي قوانين سهم مهلک براي سرمايه‌گذاري است. وي افزود: بايد نوع مصرف مردم تغيير کند به اين معنا که بخشي از رکود کنوني اقتصاد به وضعيت مصرف مردم باز مي‌گردد، بنابراين اگر مصرف به سمت استفاده از کالاي توليد داخل ترغيب شوند علاوه بر رشد تقاضا مي‌توان به تزريق منابع مالي به توليد نيز اميدوار بود.
در هر حال بورس تهران در اولين روز معاملاتي هفته همچون دو، سه هفته اخير دست به عصا در کانال 65 هزار واحدي حرکت کرد. و با از دست دادن 389واحد در آستانه ريزش به زير رقم 65 هزار واحد است. فشار عرضه در قبال تقاضا همچنان بالاست، اغلب سهامداران حقيقي ترجيح ميدهند در چنين شرايطي فعلا نظاره‌گر باشند نه تمايل چندان به فروش دارند و نه صف خريد تشکيل ميدهند. از اينرو روند نسبت تقاضا به عرضه همچنان پايين است.
حقيقيها بازار در مقايسه با حقوقي‌ها فاز احتياط را در پيش گرفته‌اند بطوريکه سهم خريد و فروش حقيقي به حقوقي به اندازه يک سوم بود. در نتيجه رفتار حقيقيها در مقايسه با حقوقي‌هاي بازار بورس نسبت به خريد و فروش رابطه‌اي غيرمستقيم بود تا جاييکه احتياط حاکم بر فضاي بورس اين روزها تاثير بسزايي در معاملات داشته است. اکثر گروههاي بزرگ و تاثير گذار تقريبا بصورت دسته جمعي قرمز پوش شدند. اما عليرغم افت شاخص گروههاي بانکي، خودرويي، فرآورده‌هاي نفتي و پتروشيمي ومعاملات منفي، همچنان بيشترين توجه سهامداران را به خود جلب مي‌کنند. در بازار روزگذشته حقيقيها ترجيح دادند که از گروه هاي بانکي، شيميايي، خودرويي و پيمانکاري صنعتي خارج شوند و تا حدودي به گروه ماشين آلات و تجهيزات، ساختماني‌هها، و سيمانيها اندکي توجه نشان دادند اين در حالي بود که حقوقي هاي بازار در نقش خريدار در گروه بانکي و شيميايي و خودرويي ظاهر شوند. در نتيجه بيشترين ارزش بازار متعلق به بانکي ها و خودرويي و محصولات شيميايي بود. بدين ترتيب بازار ديروز در حالي به کار خود پايان دارد که در بازارهاي بورس و فرابورس درمجموع 516 ميليون و 259 هزار سهم به ارزش بالغ بر
144 ميليارد تومان انواع اوراق در 39 هزار و 451 نوبت معاملاتي دست به دست شد.
صنايعي که موجب کم شدن ارتفاع شاخص کل شدند عبارت بودند از محصولات شيميايي، فرآورده هاي نفتي و پالايشي، خودرويي‌ها، بانکي‌ها، فلزات اساسي و مخابرات تاثير به سزايي در روند نزولي اين متغير داشتند. در اين ميان نماد شرکتهاي سرمايه گذاري نفت و گاز و پتروشييمي تامين، پالايش نفت اصفهان، گسترشنفت و گاز پارسيان، ملي صنايع مس ايران، ايران خودرو، بانک تجارت، کشتراني، هلدينگ فارس، گروه مپنا و مخابرات بيشترين تاثير منفي را بر شاخص کل گذاشتند.
