تحلیل بنیادی گروه ماشین‌آلات در بازار سرمایه؛ لزوم تغییر نگرش مدیریتی به ماشین‌آلات
شرکت های گروه ماشین آلات و تجهیزات از قدیمی ترین شرکت های ایران هستند و اکثرا در دهه ۳۰ و ۴۰ تاسیس شده اند ولی نکته قابل توجه در مورد شرکت های این گروه این است که این شرکت ها با توجه به این قدمت، چرا نباید در منطقه و دنیا قدرت قابل توجهی داشته باشند. این شرکت ها در ایران جزء بهترین تولید کنندگان بوده و وضعیت مناسبی دارند، ولی با احیا و تولید محصولات جدید و با کیفیت که مورد تایید استاندارد های جهانی باشد می¬توانند با محصولات مشابه خارجی رقابت نمایند. این موضوع جدا از تحریم های چند سال اخیر است و به مدیریت کلان و حمایت دولت احتیاج دارد. این صنعت و صنایع وابسته به آن هنوز در ایران به کمال نرسیده اند و امکان سرمایه گذاری و احیا آن وجود دارد. این پیشرفت احتمالی در صورت تغییر نگرش مدیریتی باعث خواهد شد تا وضعیت و شخصیت این گروه در بازار تغیر کرده و توجه بیشتری از سوی سهامداران را همراه خود داشته باشد. ۲- معرفی گروه ماشین آلات و تجهیزات و شرکت های فعال آن گروه ماشین آلات و تجهیزات جزء گروه های بسیار کوچک بازار سرمایه است. این گروه با تعداد ۱۱ شرکت و ارزش ۱۲,۶۲۴ میلیارد ریال و تعداد ۶٫۴۱ برگ سهم در بازار سرمایه مشغول به فعالیت است. ارزش کل این گروه تنها ۰٫۵ درصد از کل بازار سرمایه است. برای مشخص شدن اندازه این گروه باید گفت که این گروه ۵۷ برابر از گروه شیمیایی کوچک تر است. بزرگترین شرکت این گروه از نظر ارزش بازار شرکت تراکتور سازی ایران (تایرا) است با ۲۹ درصد از کل بازار و بیشترین اقبال در این گروه متعلق به شرکت کمباین سازی ایران (تکمبا) است که بیشترین حجم معاملات را در این گروه دارد. شرکت ماشین سازی نیرو محرکه در این گروه کمترین ارزش بازار را دارد که در انتهای این گروه قرار گرفته است. باید در نظر داشت که همانگونه که گفته شد ۰٫۵ درصد از کل بازار را در اختیار دارد و این مقدار آنقدر ناچیز است که امکان تاثیر گذاری روزی بازار را به این گروه نخواهد داد. (رجوع شود به نمودار شماره۱)
۳- سهم هر بازار در گروه این گروه نیز مانند گروه ماشین آلات و دستگاه های برقی در بازار فرابورس شرکتی در اختیار ندارد. ۴ شرکت در این گروه در بازار اول معامله می شود که ۳۶ درصد از این بازار را در اختیار دارد و ۷ شرکت در بازار دوم معامله می شوند. (رجوع شود به نمودار شماره۲) نمودار شماره ۳ به خوبی نشان می دهد که وضعیت گروه با شاخص کل همخوانی داشته ولی در مقاطعی از شاخص گروه تاثیر پذیری نداشته و روند خود را طی کرده است. این گروه با توجه حجم معاملات و ارزشی که دارد توان اثر گذاری بر بازار را ندارد و بیشتر از شاخص کل تاثیر می پذیرد.( رجوع شود به نمودار شماره۳)
۴- معرفی سهامدارانبزرگترین سهامدار این گروه شرکت سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان است. یکی از شرکتهای زیرمجموعه موسسه مالی و اعتباری مهر، وابسته به نیروی مقاومت بسیج است و از سهامداران اصلی و مهم در بازار ایران است که تا سال ۹۲ توانسته بود وضعیت مناسبی در بازار پیدا کند بیشترین سهم این شرکت در این گروه متعلق به شرکت های تراکتور سازی ایران و تکنو تار می باشد. از دیگر شرکتهای مهم سهامدارا در این گروه می توان به گروه بهمن و شرکت سرمایه گذاری ملی ایران اشاره کرد. سرمایه گذاری ملی ایران با نماد ونیکی در بازار بورس تهران مشغول به فعالیت است و از لحاظ تعداد بیشترین سهم از این گروه را به خود اختصاص داده است. آستان قدس رضوی نیز از سهامداران به نام شرکت کمباین سازی ایران است که قبلا در گروه سیمانی ها نیز دیده شده بود. (رجوع شود به نمودار شماره ۴) ۵- بررسی وضعیت مالی گروه در گروه ماشین آلات و تجهیزات۱۱ شرکت قرار دارد که در آخرین گزارش های مالی خود سود شناسایی کرده اند. در بین این شرکت ها ۳ شرکت در صورت های مالی خود زیان شناسایی کرده اند که به ترتیب شرکت های کمباین سازی ایران (تکمبا)، ماشین سازی نیرو محرکه (تمحرکه) و تکنو کار (تکنو) است. بیشترین زیان در این گروه متعلق به شرکت کمباین سازی ایران (تکمبا) به مقدار ۵۰۲ میلیارد ریال و معادل ۲۷ درصد از دارایی کل این شرکت می باشد. نکته جالب در مورد این شرکت علاقمندی سهامداران با توجه به مشکلات مالی و زیان انباشته آن است. باید در نظر داشت که شرکت کمباین سازی ایران (تکمبا) پیش بینی های خود را در مورد درآمد هر سهم از سال ۹۱ تا کنون بهبود بخشیده است و همین موضوع موجب گردیده تا سهامداران نگاهی ویژه ای به این سهم داشته باشند. البت باید خاطر نشان کرد که حقوقی های این سهم نیز در این گروه به نسبت سایر همگروهی های خود حضور فعال و همیشگی در بازار داشته است و باعث رونق گرفتن بازار معاملات این سهم شده است. بیشترین دارایی در این گروه متعلق به شرکت تراکتوری سازی ایران (تایرا) است، بعد از آن گروه صنعتی بوتان (لبوتان) در این گروه بیشترین دارایی در این گروه را به خود اختصاص داده است. نسبت سود به دارایی در این گروه بین شرکت های این گروه متفاوت بوده و از ۶٫۵ درصد تا ۳۶ درصد متفاوت است وضعیت نسبت ارزش بازار به دارایی شرکت های این گروه نسبتا وضعیت مناسبی دارد و اکثراً این نسبت را حدود ۱ تجربه کرده اند. این نسبت در مورد کمباین سازی ایران (تکمبا) با توجه به شرایط خاصی که پیدا کرده است نسبتا مناسب می باشد و ارزش کل بازار به نسبت کل دارایی شرکت ۰٫۶۸ است. این نسبت معمولا در زمان انحلال شرکت بسیار مفید خواهد بود ۰٫۶۸ است. (رجوع شود به جدول شماره۲) ۵-۱- وضعیت EPS گروه ماشین آلات و تجهیزات متوسط درآمد به ازاء هر سهم (EPS) در این گروه ۳۸۰ ریال است. کمترین میزان EPS مربوط به ماشین سازی نیرو محرکه (تمحرکه) با مقدار ۵۹۱- است. این نسبت برای کمباین سازی ایران (تکمبا) که محبوب ترین شرکت در این گروه می باشد نیز منفی است. از سال ۹۱ تا کنون این شرکت توانسته است که هر سال مقدار پیش بینی خود را افزایش بدهد و از ۸۸۹- ریال در انتهای سال ۹۱ به ۴۲- ریال در آخرین پیش بینی خود در سال ۹۴ برساند. لازم به ذکر است همین مقدار در اول دوره سال ۹۱، ۶۱ ریال پیش بینی شده که با تعدیل منفی در آخرین دوره خود باعث نگرانی سهامداران خود شده است. بیشترین EPS در این گروه متعلق به پارس خزر (لخزر) با مقدار ۱۵۴,۱ ریال است این شرکت در دوره های قبل نیز روند پیش بینی و تحقق خوبی را پشت سر گذاشته است و از سال ۸۷ تا کنون به جز سال ۹۱ تمامی پیش بینی های خود را پوشش داده و معمولا تعدیل مثبت داده است. در سال جاری این شرکت از ۱۵۴,۱ ریال توانسته است در دوره ۶ ماهه خود ۴۶% EPS پیش بینی شده را پوشش دهد که وضعیت مناسبی را پیش روی خود خواهد داشت. (رجوع شود به نمودار شماره۵) ۵-۲- بررسی P/E گروه ماشین آلات و تجهیزات متوسط P/E در گروه ماشین آلات و تجهیزات ۵ است. که به نسیت دیگر گروه ها که تاکنون بررسی شده است نسبت پایینی را دارند این نسبت در اصل میزان علاقمندی سهامداران را به شرکت نشان می دهد این نسبت در مورد کمباین سازی ایران (تکمبا) با توجه به آنکه EPS سهم منفی است P/E سهم منفی خواهد شد و معیار مناسبی برای سنجش این شرکت در مورد این گروه نخواهد بود . (رجوع شود به نمودار شماره۶) ۵-۳- بررسی وضعیت DPS گروه ماشین آلات و تجهیزات متوسط DPS پرداختی در این گروه ۴۳۱ ریال است که شرکتهای این گروه در مجمع پرداخت کرده اند. شرکت تراکتور سازی ایران (تایرا)، پارس خزر(لخزر) و گسترش صنایع و خدمات کشاورزی (تکشا) بالای میانگین متوسط گروه DPS پرداخت کرده اند که در نمودار مشخص است. بیشترین مقدار DPS در این گروه ۰۰۰,۱ ریال و برای تراکتور سازی ایران(تایرا) است. سود نقدی در این شرکت در هر سال افزایش پیدا کرده است و از ۴۱ ریال در سال ۹۱ به ۱۰۰۰ ریال رسیده است که پیشرفت قابل قابل توجهی می باشد. شرکت کمباین سازی ایران(تکمبا) به دلیل زیان انباشته خود و از سال ۸۹ تا کنون هیچ سودی در مجمع پرداخت نکرده است. شرکت تکنو کار (تکنو) نیز مانند شرکت کمباین سازی ایران (تکمبا) بوده و از سال ۸۹ تا کنون سودی به سهامداران خود پرداخت ننموده است. ولی شرکت ماشین سازی نیرو محرکه (تمحرکه) وضعیت متفاوتی دارد و در دوره های مختلف به سهامداران سودی تا سقف ۱۰۰ ریال نیز پرداخت کرده است اما در دوره جاری به سهامداران سودی پرداخت نکرده است. (رجوع شود به نمودار شماره ۷) ۶- بررسی وضعیت ارزش و حجم معاملات متوسط تعداد معاملات کل گروه در بازه یک ساله و سه ماهه به ترتیب ۱,۴۶۱و ۷۲۱ بار است که از این مقدار در دوره سالانه ۷۸۵ بار برای شرکت کمباین سازی ایران(تکمبا) است و برای دوره سه ماهه همین شرکت ۳۸۶ بار است. وضعیت شرکت کمباین سازی ایران در این گروه به گونه ایست که با تمام شرکت های این گروه متفاوت بوده و حجم قابل توجهی دارد. متوسط حجم معاملات یک ساله و سه ماهه این گروه به ترتیب ۱۳ میلیون و ۷ میلیون برای کل گروه است که متوسط حجم معاملات هر شرکت ۷۹۰ هزار سهم در هر روز است. سهامداران باید توجه داشته باشند که وضعیت معاملات این گروه چندان مناسب نبوده و درصد نقدشوندگی بالایی شرکت های این گروه ندارند. بیشترین حجم معاملات در این گروه مربوط به شرکت کمباین سازی ایران است که در نمودار شاره ۸ این موضوع به خوبی مشخص خواهد بود و می تواند در کل معاملات این گروه اثر گذار باشد. بعد از آن شرکت تراکتور سازی ایران (تایرا) دارای بیشترین معاملات را در این گروه است که وضعیت مناسبی در این گروه دارد (رجوع شود به نمودار شمار۸) متوسط ارزش معاملات روزانه در گروه ماشین آلات و تجهیزات در دو بازه زمانی ۱۲ ماهه و ۳ ماهه به ترتیب ۲۶ و ۱۲ میلیارد ریال است مشخصا بیشترین ارزش در این گروه با توجه به وضعیت و حجم معاملات شرکت کمباین سازی ایران(تکمبا) می باشد و بعد از آن شرکت تراکتور سازی ایران(تایرا) و همچنین سرمایه گذاری پارس توشه(وتوشه) و گروه صنعتی بوتان ارزش قابل توجهی در این گروه داشته اند (رجوع شود به نمودار شماره ۹) ۷- بررسی شاخص گروه ماشین آلات و تجهیزات شاخص گروه ماشین آلات و تجهیزات در بازه بلند مدت بررسی شده است و سه روند خنثی، صعودی و اصلاحی را در مورد شاخص این گروه به خوبی می توان مشاهده کرد با توجه به وضعیت این گروه که در ابتدا گفته شده است این گروه توان اثر گذاری روی بازار را نداشته و امکان تغییر جهت بازار را ندارند با رجوع به نمودار های قیمتی شرکت های این گروه مشخص است که کمباین سازی ایران (تکمبا) و تراکتور سازی ایران (تایرا) در این گروه شاخص ساز هستند باید در نظر داشت که شرکت های این گروه خیلی از یکدیگر تاثیر پذیری نداشته و برخی از این شرکت ها روند حرکتی خود را تحربه میکنند از این میان میتوان به وضعیت نماد های تپمپی، وتوشه اشاره کرد که نموداری کاملا متفاوت با دیگر همگروهی های خود داشته اند (رجوع شود به نمودار شماره۱۰) ۸- عوامل تاثیر گذار بر گروه ماشین آلات و تجهیزات این گروه با توجه به ماهیت تولیدی که دارد بر اثر تحریم های صورت گرفته از جهت تامین مواد اولیه و همچنین برخی از قطعات دچار آسیب های متعددی شده است و میتواند نوسانات قیمت ارز بر روی عملکرد این شکرت نیز تاثیر گذار باشد آما آنچه در مورد این گروه و شرکت های آن وجود دارد که بسیار حائز اهمیت است تغییر دیدگاه مدیریتی آنها است باید توجه داشت که این گروه می تواند تحت تاثیر عوامل سیستماتیک خارجی مانند تاثیر نرخ ارز و لغو تحریم ها و ... قرار بگیرد ولی نسبت به ریزش ها و صعود های سیستماتیک داخلی که مربوط به هیجانات داخل بازار می باشد کمتر اثر گذاری خواهد داشت. ۹- منابع در تهیه این گزارش اطلاعات مربوط به گزارش های مالی از سایت کدال http://new.codal.ir/ اطلاعات مربوط به EPS و DPS و همچنین سهامداران عمده از سایت بورس و اوراق بهادار تهران http://www.irbourse.com/ اطلاعات مربوط به تعداد معاملات، حجم معاملات و ارزش معاملات از سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران http://www.tsetmc.com/ استخراج شده است. [gallery ids="19313,19314"]
