جابه‌جایی زمین بازی صادرات؛ زنگ خطری که شنیده نمی‌شود
بهرام شکوری، رییس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی ایران
در شرایطی که بخش زیادی از توجه مسئولین اقتصادی کشور به مذاکرات بین‌المللی و احیای برجام معطوف شده است، تهدیدی جدی‌تر و به‌نوعی آرام‌تر در حال شکل‌گیری است که می‌تواند تاثیرات بلندمدت بر صادرات صنعتی و معدنی ایران بگذارد. این تهدید که از آن غافل شده‌ایم، بیشتر از هر چیزی به تغییرات در سیاست‌های تجاری جهانی و به‌ویژه تعرفه‌های وضع‌شده علیه کشورهای چین و روسیه مربوط می‌شود.
کشورهای چین و روسیه که در سال‌های اخیر در کنار ایران یکی از رقبای اصلی در بازارهای صادراتی منطقه‌ای و جهانی بوده‌اند، با اعمال تعرفه‌های سنگین از سوی ایالات متحده مواجه شده‌اند. این اقدام باعث شده است که این کشورها برای جبران زیان‌های خود، به‌سرعت به دنبال پیدا کردن بازارهای جدید باشند. و اینجاست که تهدید بزرگ ایران آغاز می‌شود؛ چراکه چین و روسیه به سرعت در حال تغییر جهت صادرات خود و ورود به بازارهایی هستند که ایران نیز در آن‌ها حضوری فعال دارد.
در چنین شرایطی، سهم ایران در این بازارها با تهدیدی جدی روبه‌رو است. به‌ویژه آنکه زیرساخت‌های صادراتی ایران به دلیل تحریم‌ها و مشکلات داخلی، به‌هیچ‌وجه قادر به رقابت با رقبای جدید در این بازارها نیست. در این میان، عدم توجه به تحولات جهانی و روندهای جدید تجاری، می‌تواند به کاهش سهم ایران در بازارهای منطقه‌ای و جهانی منجر شود و اقتصاد کشور را با چالشی جدی مواجه کند.
علاوه بر این، بحران ناترازی انرژی نیز به تهدیدات داخلی افزوده شده است. قطعی برق و گاز در برخی واحدهای تولیدی شروع شده و در صورت تداوم، ممکن است به‌طور گسترده‌تر بر روند تولید تاثیر بگذارد. این اختلالات انرژی نه‌تنها باعث افزایش هزینه‌های تولید و کاهش بهره‌وری می‌شود، بلکه قدرت رقابت ایران در برابر دیگر کشورها را نیز تضعیف می‌کند.
بنابراین، در شرایطی که مذاکرات و گشایش‌های دیپلماتیک می‌توانند در میان‌مدت به بهبود شرایط کمک کنند، تهدیدات تجاری جهانی و مشکلات داخلی، نیازمند اقدامات فوری و بلندمدت هستند. اگر ایران می‌خواهد جایگاه خود را در بازارهای جهانی حفظ کند، باید همزمان با پیگیری مسائل دیپلماتیک، به اصلاح زیرساخت‌های انرژی و تجاری خود پرداخته و استراتژی‌هایی برای مقابله با تغییرات جهانی تدوین کند.
این تهدیدات نه‌تنها بر صادرات تاثیر می‌گذارند، بلکه به‌طور کلی قدرت رقابت‌پذیری ایران در برابر رقبای جهانی را کاهش می‌دهند. بنابراین، زمان آن فرا رسیده است که مسئولین اقتصادی کشور علاوه بر تمرکز بر مذاکرات، به تحولات سریع جهانی و نیازهای داخلی نیز توجه بیشتری داشته باشند تا از هرگونه کاهش سهم ایران در بازارهای جهانی جلوگیری کنند.
