هوشمندسازی یارانه وجود ندارد

ایران تقریباً یک درصد جمعیت جهان را در خود جای داده است. ۹ درصد ذخایر نفت و ۱۷ درصد ذخایر گاز جهان در ایران است. در این شرایط کشور با ناترازی در همه حامل‌های انرژی روبروست. بزرگترین اشکال این است که زمانی که کشور با ناترازی برق روبروست، بخش مولد اقتصاد در اولویت قطع برق و گاز قرار می‌گیرد. با این کار در آینده شکلات بزرگتری پدید می‌آید.

به لحاظ اقتصادی منطق حکم می‌کند بخش مولد اقتصاد در انتهای صف قطع انرژی قرار بگیرد. هرچند این کار نیز مسئله را حل نخواهد کرد. این مسئله باید برای مردم باز شود. که ناترازی انرژی مسئله بلند مدت است که حل این مشکل در کوتاه مدت و بدون درد ممکن نیست.

ایران با اختلاف زیادی بیشترین یارانه مستقیم انرژی در جهان را به مردم خود پرداخت می‌کند. این یارانه به طور مساوی بین افرادی که بنزین مصرف می‌کنند تقسیم می‌شود. در حالی که چنین کاری اشتباه است.

هوشمندسازی در اعطای یارانه اهمیت بسیاری دارد. یعنی باید از دهک بالا که نیازی به یارانه ندارد و توان مالی پرداخت قیمت واقعی را دارد، قیمت واقعی انرژی دریافت شود. بعد از آن می‌توان از قشر آسیب پذیر حمایت کرد.

دریافت قیمت واقعی انرژی، باعث کاهش مصرف آن می‌شود. اما زمانی که به انرژی یارانه داده شود، جامعه به این برداشت می‌رسد که مصرف بیشتر به نفع فرد یا واحد اقتصادی است. زیرا هرچه انرژی بیشتر مصرف شود، یارانه بیشتری دریافت می‌شود.

قیمت دستوری و سرکوب قیمت باعث بی توجهی به بهینه‌سازی مصرف می‌شود. از یارانه انرژی همه به یکسان استفاده می‌کنند در حالی که دهک دهم نباید به اندازه دهک اول از یارانه استفاده کند. میزان استفاده از یارانه بنزین توسط دهک ثروتمند ۲۹ برابر دهک فقیر است.

از طرفی وزارتخانه های مختلف وارد بخش بنگاهداری شده اند. اینکار باعث شده بهره وری تولید کاهش پیدا کند. باید این وزارتخانه ها، پای خود را از کفش تولیدکنندگان درآوردند و به بخش خصوصی اجازه کار دهند. تنها در این صورت است که بهره وری افزایش می یابد.