رشد تولید ورق و آهن اسفنجی در سایه کاهش تولید فولاد میانی و ساختمانی

انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، آمار تولید فولاد کشور در پنج ماهه نخست ۱۴۰۳ را منتشر کرد و بر این اساس در پنج ماهه نخست امسال میزان تولید ورق سرد به یک میلیون ۱۵۸ هزار تُن، ورق گرم به چهار میلیون و پنچ هزار تن و ورق پوشش‌دار به ۷۲۶ هزار تن رسید که به ترتیب افزایش تولید ۴.۴، ۳.۹ و ۲.۸ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد.

رشد تولید در همه انواع ورق‌های فولادی خبر خوبی برای صنعت فولاد کشور با وجود محدودیت‌های برقی است که تداوم آن به کنترل هدفمند واردات نیاز دارد.

میزان کل تولید مقاطع تخت فولادی در پنج ماهه منتهی به اول شهریور ۱۴۰۳ به چهار میلیون و ۲۴۹ هزار تن رسید که با توجه به تولید چهار میلیون و ۲۱ هزار تن سال پیش در همین مقطع زمانی موید ثبت افزایش تولید ۵.۷ درصدی است.

با وجود کاهش ۲ درصدی تولید گُندله آهن در پنج ماهه نخست امسال، تولید آهن اسفنجی با ۱۱.۶ درصد افزایش به ۱۷ میلیون و ۵۰۶ هزار تن و کُنستانتره سنگ آهن با افزایش ۹.۶ درصدی به ۳۰ میلیون و ۶۰ هزار تن رسید.

بدون تردید افزایش ۱۱.۶ درصدی تولید آهن اسفنجی در کنار کاهش ۵.۴ درصدی تولید فولاد میانی خبر خوبی برای فولادسازان بویژه کارخانجات ذوب القایی است که می‌توانند از فرصت افزایش شکاف بین تولید مواد اولیه و کاهش محصول نهایی برای افزایش فروش بهره‌مند شوند و البته کاهش ۲ درصدی تولید گندله سنگ آهن موجب نگرانی تولیدکنندگان آهن اسفنجی است.

آهن اسفنجی که از احیای مستقیم سنگ آهن بدست می‌آید و طی عملیات احیای بی‌واسطه، بدون نیاز به ذوب سنگ‌آهن، اکسیژن آن حذف می‌شود نقش مهمی در تولید فولاد خام دارد و افزایش تولید این نهاده می‌تواند زمینه‌ساز تولید بیشتر فولاد خام در کشور شود. بر اساس آمار رسمی بیش از یک سوم آهن اسفنجی ایران در اصفهان تولید می‌شود.

آخرین گزارش انجمن فولاد ایران حکایت از آن دارد که اعمال محدودیت‌های شدیدتر برقی در سال جاری نسبت به پارسال، تولید پنج ماهه فولاد میانی کشور را حدود ۷۰۰ هزار تن به ارزش بیش از ۳۰۰ میلیون دلار کاهش داده است.

میزان تولید بیلت و بلوم با کاهش ۷.۹ درصدی به هفت میلیون و ۴۳۳ هزار تن و تولید اسلب با کاهش ۱.۳ درصدی به چهار میلیون و ۷۳۵ هزار تن رسید تا در مجموع تولید پنج ماهه نخست فولاد میانی به ۱۲ میلیون و ۱۶۸ هزار تن برسد در حالی که در پنج ماهه اول پارسال، تولید فولاد میانی افزون بر ۱۲ میلیون و ۸۶۹ هزار تن بود.

در ساخت بسیاری از مقاطع فولادی مانند لوله، میلگرد و همچنین تیرآهن که بیشتر مصارف ساختمانی دارد از بیلوم و بیلت استفاده می‌شود در حالی که از تختال (اسلب)، بیشتر برای تولید محصولات تخت فولادی مانند کُویل یا ورق‌های فولادی استفاده می‌شود که در صنعت ماشین سازی و ماشین‌آلات سنگین کاربرد دارد.

بر اساس آخرین گزارش انجمن فولاد ایران، در پنج ماه آغازین سال جاری، محدودیت‌های برق موجب کاهش شدید تولید فولاد ساختمانی شده است بطوریکه نبشی، ناودانی و سایر مقاطع طویل فولادی با ۹.۲ درصد کاهش تولید، بیشترین کاهش در بین محصولات فولاد ساختمانی را داشته است.

تولید پنج ماهه میلگرد با ۹.۲ درصد کاهش به سه میلیون و ۹۶۷ هزار تن رسیده و این در شرایطی است که پارسال در همین مدت افزون بر چهار میلیون و ۳۷۰ هزار تن میلگرد تولید شده بود.

بدون تردید کاهش تولید فولاد ساختمانی بر صنعت ساختمان که که در فاز رکود قرار دارد، تاثیر نامطلوبی می‌گذارد و زمینه‌ساز افزایش هزینه‌های ساخت خانه می شود.

کمترین کاهش تولید در بین محصولات فولاد ساختمانی مربوط به تیرآهن است که تولید آن با ۴.۵ درصد کاهش نسبت به پنج ماهه اول پارسال به ۶۱۴ هزار تن رسید، کاهش صادرات تیرآهن ایران به عراق بدلیل عوارض جدید مالیاتی در کنار محدودیت‌های برقی می‌تواند دلیل کاهش تولید انواع تیرآهن در ابتدای سال ۱۴۰۳ باشد.

بیشترین نرخ اُفت تولید زنجیره فولاد در نبشی و ناودانی، میلگرد و شمش فولادی به ترتیب با ۱۳.۶ و ۹.۲ و ۷.۹ درصد کاهش بوده است.

بر اساس گزارش مطالعاتی شرکت ملی فولاد ایران و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و داده‌های مطالعات طرح جامع فولاد کشور، ایران با فاصله چشمگیر از دیگر کشورها رتبه دوم تولید آهن اسفنجی را در جهان در اختیار دارد.

ایران سال گذشته میلادی ۳۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تن آهن اسفنجی تولید کرد و در این سال رتبه نخست تولید جهانی آهن اسفنجی به هند اختصاص دارد و این کشور با تولید ۴۹ میلیون و ۳۰۰ هزار تن در سال بزرگترین تولیدکننده آهن اسفنجی جهان است.

با توجه به تولید بیش از ۱۱ میلیون تن آهن اسفنجی کشور در اصفهان، تولید این نهاده در استان بیشتر از تمام کشورهای تولیدکننده آهن اسفنجی در منطقه است.

ایران اکنون در بین ۷۱ کشور عضو انجمن جهانی فولاد، رتبه دهمین فولادساز را به خود اختصاص داده است و پیش بینی می‌شود با دستیابی به ظرفیت ۵۵ میلیون تنی در سال ۱۴۰۴ به جایگاه هفتمین فولاد ساز جهان برسد.

انجمن جهانی فولاد(worldsteel) یکی از بزرگترین و پویاترین انجمن های صنعتی در جهان است که تمام کشورهای بزرگ تولیدکننده فولاد در آن عضویت دارند. این انجمن نماینده تولیدکنندگان فولاد، انجمن‌های ملی و منطقه ای این صنعت و موسسات تحقیقاتی فولاد است و اعضای آن حدود ۸۵ درصد از فولاد جهان را تولید می‌کنند.