برای خروج صنعت خودرو از زیان انباشته / مدیریت جدید ایدرو به کدام مسیر می رود
داود نوروزیبگی - کارشناس ارشد صنعت خودرو ورسانه
با انتخاب محمد اتابک به عنوان وزیر جدید صنعت، معدن و تجارت دولت چهاردهم ، انتظار می رود تا زنجیره انتصاب مدیران بدون رصد و پایش توانمندی و عملکرد ، گسسته شده و ملاک انتصاب معاونان و مدیران ، توان مدیریتی و اجرایی و مدیران جوانی باشد که بیش از هر گونه نگرش سیاسی به فکر ارتقاء و بالندگی صنعت واقتصادکشورباشند. با انتخاب درست وزیر صمت و سپردن سکان سازمان گسترش ونوسازصنایع ایران به جوانی خوش فکر ، جهادی ومرد میدان فرشاد مقیمی ، را به فال نیک می گیریم. این سازمان درسال 46 توسط زنده یادرضا نیازمند پایه گذاری شده ونمادی از تکنو کراسی و تخصص گرایی محسوب می شود . مقیمی کتاب تکنوکراسی و سیاست گذاری اقتصادی درایران که شرح تاسیس ایدرو است را خوانده و به دیگرمدیران ذیربط توصیه می کند.
باحذف معاونت حمل و نقل از چارت وزارت صمت ، به نظر می رسد تصمیمات خودرویی به ایدرو سپرده شده است و مقیمی خود سردو گرم چشیده روز گار خودرو وقطعه سازی است و مشکلات این صنعت را با گوشت و پوست خود لمس کرده است، هم مشکل را می داند وهم راه درمان را وباید به نظاره نشست تا تصمیمات عقلایی آن به بارنشیند. صنعت خودرو وقطعه سازی کشور حال روز خوشی ندارد و متاثر از تصممیات کلان حاکم براین صنعت است واین صنعت درچنپره قیمت گذاری دستوری ، سیاست فروش دستوری ، فریز قیمت ها ، دام نقدیندگی ، سیاست های یک بام دو هوای ارزی ، تصمیمات خلق الساعه ، تعدد مراکز تصمیم گیری ( 22 مرکز) ، تصدی گری دولت و خودتحریمی ها ، اجرای ناقص آیین نامه ها است.
اجرای ناقص آیین نامه قیمت گذاری دستوری خود معضلی بردردهای صنعت خودرو است و براساس شیوه نامه شورای رقابت قراربود هرشش ماه قیمت خودرو بازنگری شود اما تاکنون اتقاقی صورت نگرفته است وبیش از 15 ماه است که قیمت خودرواصلاح نشده است این درحالی است که قیمت نهاده های تولید به قیمت روز و براساس قیمت فوب خلیج فارس دربورس کالا قیمت گذاری و به فروش می رسد.دولت حتی درفروش و توزیع خودرو دخالت می کند. براساس سیاست قیمت گذاری دستوری ، خودرو ساز مجبوراست محصول تولیدی خود را کمتراز قیمت تمام شده بفروشدو نتیجه این اجبار ، زیان 125 میلیارد تومانی ایران خودرو و 100 هزار میلیارد تومانی برای سایپا تاپایان سال گذشته که درماه های اخیر برمیزان این زیان اضافه شده است ودرمقابل سود 2500 میلیارد تومان دلالان از این معادله دوسر باخت خودروساز و مصرف کنندگان واقعی است
شورای رقابت با توجه به انحصاربودن صنعت خودرو ، قیمت گذاری را برای تولیدات خودرو سازان انجام می دهد این درحالی است که مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو درمجع عمومی صاحبان سهام این شرکت گفته است مسئولان ذی ربط وزارت صمت ، درنامه رسمی به شورای رقابت اعلام کرده اند ، با توجه به آزاد سازی واردات دیگر صنعت خودرو مشمول قواعد بازار انحصاری نیست و ازاین پس قیمت گذاری دستوری معنای ندارد.
از دیگر چالش های صنعت خودرو ، با تغییر دولت ها ، سیاست ها و برنامه ها در صنعت خودرو کشور دچاردستخوش می شود از دوگانه سوزکردن خودرو ها در دولت احمدی نژاد تا برقی سازی صنعت خودرو در دولت شهید رئیسی . خودرو دارای سه ضلع است که درحال حاضر هر سه ضلع آن یعنی خودروساز، مردم و دولت ناراضی هستند . تصمیمات و سیاست های متناقض و دخالت‌های بی مورد خسارت‌های سنگینی را به صنعت خودرو وارد کرده و موجب شده که مردم، تولیدکننده و قطعه‌ساز از شرایط موجود ناراضی باشند و انتظار خودرویی عموم جامعه و فعالان ازدولت چهاردهم و ریاست ایدرواین است که برای برون رفت از وضعیت فعلی نگاه جامعی به این صنعت داشته باشند و از چالش هایی که خودروسازی را در موضع ضعف قرار داده است، خارج کند.
اولین درخواست فعالان صنعتی از مقیمی ریاست ایدرو، شورای سیاست گذاری خودرو مجددا احیاشود . این شورای دردوره نژادحسینیان دروزارت صنایع سنگین تشکیل که متاسفانه این شورای دردولت دوازدهم حذف شد و باز گشت این شورای به معنی احیای مجدد تصمیمات عقلایی تر درصنعت خودرو کشور است. دومین درخواست لغو قیمت گذاری و فروش دستوری درصنعت خودرو است و تعیین قیمت درحاشیه بازار بهترین راهکار برای برای توقف ماشین زیاندهی خودروسازان است . یا اجازه داده شود تا خودرو سازان دربورس کالا محصولات خودرتا عرضه کنند. براساس آمارهای موجود ایران خودرو 52 هزار خودرو دربورس کالا عرضه کرد که باعث جلو گیری از زیان 10 هزار میلیارد تومان شده است . سومین مورد ، برای خروج خودرو سازان از زیان انباشته مجددا مجوز تجدید ارزیابی داراییها به آنان داده شود این درحالی است که طرح مذکور درمیز سرانه سه قوه خاک می خورد.
کلام آخر
دولت نه‌فقط در تولید بلکه در شیوه‌های عرضه خودروسازی دخالت‌های بسیاری داشته است.طراحی برخی ابزارها و تحمیل سیستم‌های فروش نیز این صنعت را زمین‌گیر کرده و البته نه‌تنها فعالان صنعت خودرو از وضعیت موجود اعلام نارضایتی می‌کنند بلکه متقاضیان و مسئولان امر نیز از وضعیت موجود گلایه‌مند هستند.امیدواریم ریاست ایدرو مسیر عقلایی را برای خروج صنعت خودرو از بحران ترسیم کند.
