خروج اضطراری از تهران؛ ماموریت غیرممکن

جهان اقتصاد: صبح روز جمعه حمله اسرائیل به تهران کلید خورد. همه در شوک بودند و هراس از طولانی شدن جنگ، خروجی های شهر را قفل کرد. دیگر نه پروازی بود و نه قطاری. رویای بندر تهران شاید در این لحظات باز هم از ذهن عبور می کرد اما واقعیت این بود که جاده مخصوص، آزادراه کرج، جاده ساوه، آزادراه شمال، آزادراه‌ قم و بزرگراه بابایی همگی زیر بار ترافیک بی سابقه ای بودند. این اتفاق در آخر هفته ای رخ داد که بواسطه تعطیلات برخی از تهرانی ها در پایتخت نبودند و پیش از حملات به جایی دیگر برای سفر رفته بودند. وگرنه مشخص نبود این ترافیک ها تا چه میزان طولانی تر می شد.

این روند در روز سوم جنگ نیز ادامه داشت تا جایی که سرهنگ احمد کرمی اسد، از مسئولین ارشد راهور در این خصوص اظهار کرد: از روز گذشته به علت افزایش حجم ترافیک ناشی از تعطیلی برخی مقاطع مدارس و ابلاغ دورکاری از سوی دولت، مسیر تهران به شمال، مشابه سایر ایام تعطیل، با تقاضای بالایی مواجه شد. در نتیجه، از ساعت ۱۵:۳۰ روز گذشته مسیر مرزن‌آباد به سمت تهران مسدود و تردد در محور تهران به شمال به‌صورت یک‌طرفه اعمال شد.

وی هم‌چنین افزود: تمام خروجی‌های تهران شامل محورهای هراز، تهران-کرج، رشت-قزوین و تهران-قم با ترافیک سنگین مواجه هستند. 

در این وضعیت، برخی شنیده ها نیز حاکی از این بود که شهروندان برای رسیدن به برخی استان های مجاور تهران، حتی یک روز در مسیر بوده و شب را در جاده ها خوابیده اند. اتفاقی که تبعات خروج میلیونی شهروندان از تهران بود. آمار دقیقی در این رابطه وجود ندارد اما برآوردها نشان می دهد که نیمی از ساکنین تهران در ایام جنگ، به شهری دیگر رفتند.

حال تصور کنید اگر جنگ رنگ و بوی شدیدتری به خود می گرفت و قرار بر این می شد که ۸۰ درصد جمعیت تهران، این کلانشهر را ترک کنند، چه اتفاقی در جاده های خروجی پیش می آمد؟

کمبود بنزین در جاده ها، اخذ عوارض در برخی مسیرها، نبود امکانات رفاهی به اندازه کافی و نبود استراحتگاه، صرفا قسمتی از مشکلات عدیده بود که مردم در راه خروج از تهران تجربه کردند.

همه مشکلات معطوف به زمان بحران نیست. روز گذشته نیز که مردم در حال تجربه وضعیت صلح و آتش بس نیز بودند، جاده های کشور در حالت فلج قرار داشتند.

تا جایی که سرپرست مرکز مدیریت راه‌های مازندران از انسداد و یک طرفه شدن محور کندوان برای تخلیه بار ترافیک خبر داد.

صادقی با بیان اینکه مسیر جنوب شمال محور کندوان برای تخلیه بار ترافیکی مسدود شده است، گفت: در حال حاضر ترافیک در مسیر شمال به جنوب این محور و برخی محدودیت‌ها سنگین است.

وی ترافیک در محور هراز و در محدوده‌های سه راهی چراغ لازم را به صورت نیمه سنگین تا سنگین اعلام کرد.

آن چه در این میان اهمیت دارد این است که اساسا مسئولین شهری چه اقداماتی انجام داده اند تا در شرایط بحرانی این گونه مردم در جاده ها اسیر نشوند؟ اسارتی که شاید در دفعات بعد منجر به بحران هایی عدیده تر شود.

مسئولین حوزه جاده ای باید بدانند که این مشکل با عریض کردن دو سه متری محور هراز و فیروزکوه، احداث امتداد بزرگراه همت تا کرج و حتی بهره برداری از فاز ۳ آزادراه تهران-شمال برطرف نمی شود و از امروز باید طرحی جامع تر را با نگاهی علمی در دستور کار قرار دهند تا خروج از تهران در مواقع بحرانی به ماموریتی غیرممکن بدل نشود.

البته این خواسته آرزویی است که در ابتدا از راهکارهای ابتدایی می گذرد. شاید بر همگان مشهود است که در‌ مواقع بحران باید هر اقدام ترافیک زایی را از میان برداشت اما گویا در روزهای ابتدایی مسئولین جاده ای بی خیال پول بیشتری که از عوارض حاصل می شود، نشدند. امری که در صورت بروز بحران بعدی باید در همان لحظات اولیه لغو شود.

گرفتن عوارض از خودروها در زمان جنگ به صورت نقدی، نشان داد که حتی یک دستورالعمل جاده  ای برای مواقع بحران وجود ندارد، چه برسد به برنامه ای کلان که در خدمت آسایش‌ مردم باشد.