ابعاد اقتصادی توسعه پزشکی
یادداشت محمد بیات نماینده مجلس
وزارت بهداشت اخیراً مواضعی مطرح کرده که متناقض با نیازهای امروز جامعه است. حتی معاون وزیر در گذشته به افزایش ظرفیت پزشکی اشاره کرده بود. از سوی دیگر، شورای عالی انقلاب فرهنگی تصمیماتی برای افزایش ظرفیت اتخاذ کرده که قابل‌دفاع است و باید با جدیت دنبال شود.
باید توجه داشت که براساس آمار رسمی، بیش از ۲۲ هزار دانشجوی ایرانی در خارج از کشور، به‌ویژه در ترکیه و سایر کشورها، مشغول تحصیل در رشته پزشکی هستند. این موضوع از یک سو منجر به خروج قابل توجه ارز از کشور می‌شود و از سوی دیگر نشان می‌دهد که ظرفیت‌های آموزشی ما پاسخگوی تقاضا نیست.
در همین رابطه افزایش ظرفیت پزشکی باید همراه با ارتقای کیفیت باشد. ما بارها گفته‌ایم که اگر قرار است ۱۰۰ یا حتی ۱۰۰۰ پزشک تربیت شوند، باید کیفیت آموزش آن‌ها در سطح عالی حفظ شود. افزایش کمی بدون توجه به کیفیت، نه‌تنها فایده ندارد بلکه به سلامت مردم نیز آسیب می‌زند. زیرساخت‌ها، تجهیزات آموزشی و فضای عملی برای آموزش دانشجوی پزشکی باید فراهم باشد. تربیت پزشک صرفاً تئوری، نتیجه‌ای جز آسیب ندارد.
پزشکی شغلی است که مستقیماً با جان و سلامت مردم در ارتباط است. نمی‌توان در این حوزه فقط به کمیت بسنده کرد. باید از هم‌اکنون بر توسعه پردیس‌های آموزشی با استاندارد بالا سرمایه‌گذاری شود تا از مهاجرت برای تحصیل پزشکی جلوگیری کنیم. اگر وزارت بهداشت نگران بازار کار پزشکان است، باید به این نکته توجه کند که ما هنوز در بسیاری از مناطق کشور با کمبود پزشک، به‌ویژه پزشک عمومی، مواجهیم. این پزشکان نقشی کلیدی در تشخیص اولیه، ارتباط با بیمار و پیگیری درمان ایفا می‌کنند.
در بسیاری از موارد، پزشک عمومی از متخصص نقش بیشتری در پیگیری وضعیت بیمار دارد. تعامل مؤثر با بیمار، شناسایی و رصد روند درمان، مهارت‌هایی هستند که پزشکان عمومی با آن شناخته می‌شوند و این موضوع نباید در تصمیم‌گیری‌های کلان نادیده گرفته شود.
ممکن است برخی از پزشکان نتوانند در این حوزه موفق عمل کنند؛ چون پزشکی تنها دانش فنی نیست، بلکه مهارت ارتباط با بیمار و احساس مسئولیت اجتماعی هم هست. باید این شاخص‌ها در آموزش پزشکی پررنگ‌تر شود.
بی شک اگر بخواهیم از مهاجرت نخبگان جلوگیری کنیم، اگر بخواهیم سرمایه‌های انسانی خود را حفظ کنیم، راهی جز توسعه هدفمند ظرفیت پزشکی نداریم. این توسعه هم باید با برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و نظارت بر کیفیت همراه باشد. ما در مجلس از این رویکرد حمایت می‌کنیم و امیدواریم وزارت بهداشت نیز با نگاهی جامع‌تر وارد این میدان شود.
