رشد سرسام آور نقدینگی

اقتصاد ایران که از پیش با فشار تحریم‌های آمریکا روبه‌رو بود، از چندین جهت با چالش‌های مختلفی مواجه شده است. از جمله کاهش صادرات به چین، افت تجارت منطقه‌ای، اختلال در تولید صنعتی و بخش خدمات، و همچنین رکود در صنعت گردشگری. سقوط قیمت نفت نیز موجب کاهش درآمدهایی شده که از طریق دور زدن تحریم‌ها به دست می‌آمد.

 اصلا این طور نیست که همه می‌گویند دلار گران شده است بلکه دلیل این است که ریال به دلیل چاپ پول و افزایش دو و نیم برابری نقدینگی کم ارزش شده است.این همان مساله‌ای است که دولت‌ها نمی‌پذیرند یا گوش نمی‌دهند.

یکی از مهم‌ترین مسائلی که به حیات اقتصادی و بهبود شرایط اقتصادی کمک می‌کند وجود تعادل بین عرضه و تقاضا است. زمانی که بین عرضه و تقاضا تناسب وجود نداشته باشد وضعیت اقتصادی با مشکلات زیادی از جمله تورم رو به رو می‌شود. زمانی که پول چاپ می‌شود در واقع افزایش تقاضا صورت می‌گیرد در این موقعیت باید عرضه‌ کالا و خدمات نیز به همین نسبت افزایش یابد.

پول را می‌توان به راحتی چاپ کرد اما برای تعدیل تاثیر چاپ پول می‌توان به راحتی عرضه کالا و خدمات را افزایش داد؟ البته که این مورد به وجود زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی نیاز دارد و باید با برنامه‌ریزی دقیق و مشخص انجام شود.

زمانی بخش عرضه تقویت می‌شود که تولید در کشور رونق داشته باشد. زمانی که بخش‌های مختلف اقتصاد کشور به درستی عمل کنند و قوانین و رویکردها صحیح باشد افزایش تولید نیز امکان‌پذیر است. برای تقویت تولیدات یک کشور لازم است مواد اولیه‌ مورد نیاز برای تولید، لوازم و تکنولوژی‌های مورد نیاز، متخصصان نظارت بر تولید، نیروی کار و غیره نیز در دسترس باشد تا چرخه‌ تولید به خوبی عمل کند.در غیر این صورت با افزایش نقدینگی و تقاضا برای کالا، وضعیت اقتصاد بحرانی می‌شود. بنابراین چاپ پول بدون در نظر گرفتن توان عرضه اقتصادی تنها به کاهش ارزش پول ملی و افزایش نرخ تورم منجر می‌شود. چاپ بی‌رویه‌ پول برای جبران کمبود بودجه‌ دولت و افزایش نقدینگی موجود در بازار در صورتی که به یک سیاست دائمی تبدیل شود و به صورت کنترل شده نباشد وضعیت اقتصادی کشور را با بحران مواجه خواهد کرد.

متاسفانه تامین منابع موجب رشد نقدینگی بسیار بیشتر از رشد تولید ناخالص داخلی شد که البته یک امر بدیهی و اجتناب ناپذیر است، هرگاه رشد نقدینگی بیشتر از تولید ناخالص شود این اختلاف نقدینگی تورم ایجاد می‌کند.

زمانی تورم در کشور ما به وجود آمد که نقدینگی رشد و ایجاد شده، بنابراین این گرانی‌ها، گرانی‌های یکی دو ماهه اخیر نیست. این گرانی نتیجه ۵ سال گذشته است. در همان سال، روز و ثانیه‌ای که مصوبه‌ای تنظیم شد که به نقدینگی اضافه کردند تا هزینه‌های دولت را تامین کنند آن زمان این رشد نقدینگی موجب تورم شد و این تورم و گرانی آن لحظه ایجاد شده است. مسلما نمی‌شود همیشه اوضاع را کنترل کرد به عنوان یک اصل خدشه نابذیر و غیر قابل اجتناب روزی می‌رسد که دولت توان کنترل و انسداد نقدینگی را برای این که تبدیل به تقاضای کالا و خدمات نشود، از دست می‌دهد درهمان لحظه است که این نقدینگی اضافی بازار را مانند سیلی شدید در برمی‌گیرد هرچند که مقدارش کم هم باشد اما اتفاقی است که افتاده و اشتباهی است تحت عنوان علیت و هم زمانی که ممکن است مسئولین بکنند.