مرمت شاهکار صفوی در اصفهان؛ تلاش برای حفاظت از کاشی‌های هفت‌رنگ برجسته حمام علیقلی‌آقا

محمدعلی ایزدخواستی از آغاز عملیات مرمت حمام تاریخی علیقلی آقا، یکی از بناهای برجسته دوره صفوی، خبر داد. این پروژه با هدف مقابله با رطوبت گسترده‌ای که طی سال‌های اخیر به تزئینات و ساختار حمام آسیب وارد کرده، در حال اجراست.

مشکلات ساختاری و نفوذ رطوبت

وی افزود: حمام علیقلی آقا، که به‌واسطه کاشی‌های هفت‌رنگ برجسته و تزئینات ارزشمند خود شناخته می‌شود، طی سال‌های گذشته با مشکلات جدی رطوبتی مواجه بوده است. به گفته ایزدخواستی، مطالعات میدانی و استفاده از تجهیزات پیشرفته نشان داده که رطوبت از چندین منبع، از جمله نشت آب از سیستم‌های آب و فاضلاب کوچه‌های اطراف، ریشه‌های درختان قدیمی و عملکرد ناقص ناکش‌های حمام، به ساختار بنا نفوذ کرده است. این داده ها با اسکن دقیق زمین تا عمق ۱۴ متری انجام شد که اطلاعات دقیقی از عوامل نفوذ رطوبت در اختیار ما قرار داد. 

مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان تصریح کرد: بررسی‌ها حاکی از آن است که رطوبت صعودی از اعماق زمین، به‌ویژه در بخش‌های شمال غربی و جنوبی حمام، تاثیر مخربی بر تزئینات کاشی‌کاری و دیگر اجزای بنا گذاشته است. برای جلوگیری از این آسیب‌ها، ناکش‌های جدیدی در اطراف حمام ایجاد خواهد شد.

تدابیر برای مقابله با رطوبت

وی گفت: به‌منظور رفع این معضل، تدابیر ویژه‌ای در دستور کار قرار گرفته است. از جمله این اقدامات می‌توان به احداث ناکش‌های جدید در شرق و سایر نقاط حمام برای هدایت آب‌های زیرزمینی به خارج از بنا اشاره کرد. همچنین، سیستمی برای تخلیه رطوبت محبوس‌شده داخل حمام طراحی شده است تا میزان رطوبت داخلی بنا به حد قابل‌قبولی برسد.

حفظ و مرمت تزئینات تاریخی

ایزدخواستی با اشاره به اهمیت تزئینات این بنای تاریخی اضافه کرد: کاشی‌های هفت‌رنگ برجسته این حمام از نمونه‌های بی‌بدیل دوران صفوی هستند که ارزش میراثی بالایی دارند. متأسفانه طی سال‌های گذشته، نفوذ رطوبت باعث آسیب‌های جدی به این کاشی‌ها شده است. در حال حاضر، تثبیت و مرمت تزئینات به‌صورت همزمان با دیگر اقدامات در حال انجام است.

وی افزود: حمام علیقلی آقا یکی از معدود حمام‌های صفوی است که تزئینات اصیل و شاخص خود را حفظ کرده و ما تلاش داریم با مرمت این بنا، میراث فرهنگی ارزشمند شهر اصفهان را برای آیندگان حفظ کنیم.

اهمیت حمام علیقلی آقا در معماری صفوی

مسئول بافت تاریخی اصفهان ادامه داد: حمام علیقلی آقا، واقع در محله بیدآباد اصفهان، بخشی از یک مجموعه فرهنگی شامل مسجد، بازارچه و زورخانه است که در دوره صفوی بنا شده است. این مجموعه به‌عنوان نمونه‌ای برجسته از هنر و معماری آن دوره، ارزش بالایی در تاریخ معماری ایران دارد. کاشی‌کاری‌های هفت‌رنگ برجسته، نقاشی‌های دیواری و طراحی فضایی آن از جمله ویژگی‌هایی است که این حمام را متمایز می‌کند.

زمان‌بندی و آینده پروژه

به گفته وی، مراحل نخست مرمت از یک ماه پیش آغاز شده و انتظار می‌رود با تکمیل این پروژه، شاهد کاهش نفوذ رطوبت و حفظ تزئینات ارزشمند بنا باشیم. وی اظهار امیدواری کرد که با اتمام این عملیات، اطلاعات بیشتری درباره این میراث صفوی در اختیار علاقه‌مندان و پژوهشگران قرار گیرد.

ایزدخواستی گفت:حمام علیقلی آقا، به‌عنوان یکی از یادگارهای باشکوه صفوی، نمادی از هویت تاریخی و فرهنگی اصفهان است که احیای آن می‌تواند گامی مهم در حفاظت از میراث ارزشمند ایران باشد.