گشت و گذار در باغ ارم و نارنجستان قوام
شهر شیراز یکی از شهرهای زیبای ایران است که دارای مکان‌های دیدنی بسیاری است. می‌توان گفت هر کس که عاشق سفر باشد جذب این شهر تاریخی می‌شود. از جمله مکان‌های دیدنی شهر شیراز حافظیه، مسجد نصیرالملک، باغ ارم، باغ عفیف‌آباد، بازار وکیل شیراز، مسجد وکیل شیراز، باغ دلگشا و نارنجستان قوام هستند که هر گردشگری را برای مسافرت به شیراز وسوسه می‌کند.
تمام دیدنی‌های شهر شیراز بی‌نظیرند و دیدن آن‌ها خالی از لطف نیست؛ ولی وصف آن‌ها در یک مقاله نمی‌گنجد. پس در این مطلب به توصیف باغ ارم و نارنجستان قوام پرداخته‌ایم؛ تا پایان مطلب با ما همراه باشید!
پیشینه باغ ارم شیراز
باغ ارم در شمال غرب شهر شیراز قرار دارد. ظاهراً قدمت این باغ به دوره سلجوقیان و آل اینجو بر‌می‌گردد، از آن دوره اطلاعاتی در دست نیست؛ اما حافظ در غزلیات خود به آل اینجو اشاره‌ای کرده است. این باغ بعدها در دوره قاجار و پهلوی به دست ایل قشقایی افتاد و در حال حاضر هم توسط دولت مصادره و به دانشگاه شیراز واگذار شده است.
معماری باغ ارم شیراز
در مسافرت به شیراز می‌ةوانید سری به عمارت اصلی باغ ارم بزنید؛ این ساختمان سه‌طبقه دارد و دو طبقه بالای آن دارای ستون‌هایی به سبک تخت‌جمشید هستند. هر سه‌طبقه دارای تزیینات فراوانی است. طبقه پایین عمارت، بیشتر برای استراحت در روزهای گرم تابستان مورداستفاده بوده و با کاشی‌کاری‌های رنگین تزیین شده است.
عمارت میان باغ در دوره قاجار با الهام از سبک معماری دوره زندیه ساخته شده است و یکی از شاهکارهای دوره قاجار به شمار می‌رود؛ زیرا از لحاظ معماری، نقاشی، کاشی‌کاری و گچ‌بری منحصربه‌فرد است. در بالای عمارت، نبرد میان شاهان قاجار و تصویری از شاهنامه فردوسی در قالب کاشی‌کاری زیبایی به تصویر کشیده شده است. این بنا بیشتر از 70 سال در دست خان‌های ایل قشقایی بود؛ سال‌ها بعد در دوره پهلوی مصادره می‌شود. بعد از مصادره و واگذاری این باغ به دانشگاه شیراز، باغ گیاه‌شناسی آن را در اختیار دانشکده کشاورزی و ساختمان آن را هم در اختیار دانشکده حقوق قرار دادند.
از زیباترین قسمت‌های باغ ارم گذرگاهی است که هر دو طرف آن را با درختان سروناز پوشاند‌ه‌اند که جلوه‌ای زیبا به باغ بخشیده است. در میان درختان سروناز، یکی از سرونازها از همه بلندتر و قدیمی‌تر است که قدمتی هزار‌ساله دارد و بلندی آن به 35 متر می‌رسد. این درخت سرو، لقب سرو ناز شیراز را از آن خود کرده است. اگر اهل تهران هستید، برای مسافرت به شیراز و بازدید از زیبایی‌های این باغ و دیدن این سروناز سر به فلک کشیده، بلیط تهران شیراز را تهیه کرده و به این شهر دیدنی سفر کنید.
در باغ ارم علاوه بر درختان سرو، تنوع گیاهی بسیاری وجود دارد، گیاهان نادری که از سایر نقاط دنیا جمع‌آوری و در این باغ کاشته شده و زیبایی آن را چندبرابر کرده است؛ از جمله درختان موجود در این باغ می‌توان به سرو، کاج، افرا و بید مجنون اشاره کرد. درختان موجود در باغ ارم را می‌توان در دو دسته قرار داد:
درختان زینتی (تزیینی)
درختان تزیینی به‌منظور تزیین و زیباتر کردن باغ کاشته شده‌اند. اگر برای مسافرت به شیراز برنامه‌ای دارید از درختان تزیینی آنجا مانند زبان‌گنجشک، بید مجنون و.. دیدن کنید.
درختان میوه
باغ ارم دارای درختان میوه هم هست که می‌توان به‌عنوان نمونه به انار، نارنج، سیب و گلابی اشاره کرد.
بخش‌های مختلف باغ ارم
عمارت اصلی باغ ارم دارای بخش‌هایی از جمله تالار آینه، تالار حوض‌خانه است. این عمارت و تالارهای آن در دوره‌های مختلف ترمیم شدند که با مسافرت به شیراز می‌توانید نقاشی‌های رنگ‌روغن دیوارها و سقف تالار آینه و کاشی‌کاری‌های دیوار عمارت را که در دوره پهلوی بازسازی شده‌اند ببینید.
تالار آینه
سقف تالار با آینه‌کاری‌های بسیار و نقاشی‌های زیبا پوشانده شده است. در بالای این تالار ستون‌های زیبایی قرار دارد که با نمای آهنی پنجره‌ها ظاهری جذاب به عمارت داده است.
تالار حوض‌خانه
در داخل تالار حوض‌خانه نهر آبی است که به استخر جلوی عمارت متصل می‌شود، دمای این تالار در تابستان پایین بوده و برای اقامت جای مناسبی بوده است. در میان تالار ستون حجاری شده‌ای قرار دارد که بر زیبایی تالار افزوده است. سقف تالار با کاشی‌کاری‌های هفت‌رنگ پوشیده شده که نقش طبیعت و شکارگاه‌ها و داستان خسرو و شیرین را به تصویر کشیده است؛ بعد از بازدید از این تالار و سایر مکان‌های جذاب شهر شیراز می‌توانید بلیط قطار شیراز تهران و یا شهرهای دیگر را تهیه کرده و به شهر خود بازگردید.
تاریخچه نارنجستان قوام
خانه قوام یا نارنجستان قوام هم از دیگر زیبایی‌های این شهر است که با مسافرت به شیراز می‌توانید از زیبایی‌های آن لذت ببرید. نارنجستان قوام عمارتی است که در دوره محمدشاه قاجار توسط چند نسل از خاندان قوام در باغی پر از درختان نارنج ساخته شد. در حال حاضر این مکان به موزه نارنجستان تبدیل شده و در اختیار دانشگاه شیراز قرار گرفته است.
این مکان بین سال‌های 1348 تا 1358، مورد استفاده موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی با سرپرستی آرتور اپهام پوپ، ایران شناس معروف بوده است.
معماری نارنجستان قوام
هنرهای بسیاری در معماری این عمارت به‌کاررفته است، هنرهایی بر دیوار و سقف عمارت که هر بازدیدکننده‌ای را مجذوب خود می‌کند؛ از گچ‌بری، آینه‌کاری گرفته تا منبت‌کاری، نقاشی‌های سنتی. نارنجستان قوام از یک باغ و تعدادی ساختمان تشکیل شده است که در قسمت شمالی، شرقی و جنوبی قرار دارند. در بخش شمالی، عمارت اصلی قرار دارد که با ایوان دو ستونش معروف و محل اقامت حاکم بوده است و قسمت جنوبی که شامل 4 اتاق در جنوب شرقی و غربی که برای خدمه در نظر گرفته شده بود.
ساختمان اصلی نارنجستان قوام دارای دوطبقه است که زیرزمین هم دارد. برای ورود به داخل ساختمان و یا ایوان باید از پله‌های دو سمت ایوان استفاده کرد. در تمام اتاق‌های نارنجستان قوام دو هنر گچ‌بری و آینه‌کاری به چشم می‌خورند.
فضای سبز و درختان بهارنارنج موجود در حیاط عمارت زیبایی این مکان را صدچندان کرده‌اند و با عطر و بوی خود در این باغ بیشتر از درختان دیگر خودنمایی می‌کنند.
بخش‌های مختلف نارنجستان قوام
نارنجستان قوام از قسمت‌های مختلفی از جمله تالار آینه، حمام گچینه، خانه عراقی‌ها و خانه زینت‌الملک تشکیل شده است که هر کدام زیبایی‌های مخصوص به خود را دارند. در همه این مکان‌ها هنرهای بسیاری به‌کاررفته است که هر کدام را از دیگری متمایز می‌کند؛ اگر قصد مسافرت به شیراز با هواپیما را دارید، برای خرید بلیط هواپیما کلیک کنید تا در کوتاه‌ترین زمان بتوانید خود را به این شهر و نارنجستان قوام برسانید.
با مسافرت به شیراز از نارنجستان قوام و تالار آینه که جزء زیباترین بخش‌های نارنجستان است دیدن کنید؛ هنر آینه‌کاری در سقف و دیواره‌های آن بی‌نظیر است، بالای شومینه داخل اتاق دو حجاری به چشم می‌خورد، سنگ‌های کف و شومینه از شهرهای دیگر آورده شده‌اند. ایوان این تالار دارای ستون‌هایی است که رو به باغ قرار دارند، جنس آن‌ها از چوب منبت‌کاری شده است، گچ‌بری‌های ایوان بسیار زیبا هستند و کف آن با کاشی‌کاری‌های سفید و آبی پوشانده شده است.
سخن آخر
در این مقاله فقط به دو مکان تاریخی شیراز اشاره کردیم، این شهر مکان‌های دیدنی و جاذبه‌های گردشگری دیگری هم دارد که قدمت آن‌ها به چندین هزار سال می‌رسد. مسافران بسیاری از تمام نقاط دنیا جذب زیبایی ایران می‌شوند و برای مسافرت به شیراز و بازدید از مکان‌های دیدنی آن لحظه‌شماری می‌کنند.
