راهکارهای سبک سازی ساختمان ها

یکی از مهم‌ترین مصالحی که با هدف کاهش وزن سازه مورد استفاده قرار می‌گیرد، پروفیل‌های فولادی به‌ویژه پروفیل‌های زد هستند. نحوه بکارگیری این مصالح و تاثیرات آن بر ساختمان، موضوعی است که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.

چه الزامی به سبک سازی ساختمان ها وجود دارد؟

اساسا سیستم سبک سازی یک ساختمان بر 2 اصل سبک کردن اجزای باربر ساختمان و سبک کردن سازه استوار است. در اولی معمولا تمرکز بر اجزای خاص (دیوار، سقف، ستون و فونداسیون)، تغییر مصالح و تغییر در طراحی است؛ در حالی که در دومی، بیش‌تر انتخاب سیستم سازه‌ای مناسب و بهینه سازی طراحی مورد توجه قرار می‌گیرد. به طور کلی، استفاده از مصالحی که به کاهش وزن سازه کمک می‌کنند، برای یک ساختمان مزایای زیر را به دنبال دارد:

• افزایش امنیت ساختمان

استفاده از مصالح سبک، سبب کاهش وزن یک ساختمان می‌شود. پروسه سبک سازی، برای یک ساختمان مزایای زیادی را به دنبال دارد. برای مثال یکی از این مزایا کمک به افزایش امنیت ساختمان است. با کم کردن وزن یک ساختمان، سازه نه تنها در برابر زلزله، که در برابر آتش‌سوزی نیز مقاومت قابل توجهی پیدا می‌کند.

ساختمان هر قدر سبک‌تر ساخته شود، در برابر زلزله مقاوم‌تر خواهد بود و کم‌تر دچار ریزش می‌شود. این امر به ویژه در کشور زلزله‌خیزی همچون ایران، حائز اهمیت فراوانی است. همچنین مقاطع مورد استفاده برای سبک سازی ساختمان، ضداشتعال هستند که این خود گواهی بر اهمیت استفاده از مصالح سبک وزن به شمار می‌آید.

• مدیریت هزینه پروژه

هزینه نهایی و تمام شده یک پروژه، تنها تحت تاثیر یک فاکتور نیست؛ بلکه مجموعه‌ای از عوامل، منجر به تغییرات قیمتی می‌شوند، اما بدیهی است که بیش‌ترین پارامتر اثرگذار بر قیمت، هزینه مصالح بکار رفته در آن سازه است. هر قدر امکان به حداقل رساندن مصرف مصالح در یک ساختمان بیش‌تر باشد، هزینه تمام شده پروژه نیز کم‌تر خواهد بود. بدین ترتیب هزینه پروژه به صورت بهینه مدیریت خواهد شد.

• استفاده از مصالح کم‌ تر

بدیهی‌ ترین تاثیر این فرآیند، کاهش مصرف مصالح خواهد بود. به تناسب کاهش استفاده از مصالح، هزینه‌های جابجایی، فونداسیون، اسکلت فلزی، حفاری و غیره نیز، کم‌تر خواهند شد. لازم به ذکر است که به علت عمر مفید بیش‌تر ساختمان‌های سبک، در طولانی مدت، برای آن‌ها نیاز کم‌تری به تعمیرات احساس می‌شود که این امر خود مزید بر علت است که این مصالح را در ساختمان بکار برد. در نهایت ضایعات کم‌تری تولید می‌کند که به نوعی کمک به محیط زیست به حساب می‌آید.

• کمک به مصرف انرژی

از آن‌جایی که ساختمان‌های سبک، انرژی را به صورت بهینه مصرف می‌کنند، سبب عدم هدررفت انرژی می‌شوند و هزینه‌های سرمایشی و گرمایشی را کاهش می‌دهند.

مصالح مورد نیاز برای سبک سازی ساختمان ها

از مقاطع و مصالح بسیاری می‌توان در راستای کاهش وزن یک ساختمان استفاده کرد که شامل موارد زیر می‌شوند:

• بتن سبک

بتن سبک یکی از انواع بتن‌ است که در مقایسه با بتن معمولی، چگالی پایین‌تری دارد. اگرچه بتن سبک وزن پایینی دارد، اما میزان مقاومت فشاری آن سبب می‌شود که بتوان از آن در یک ساختمان استفاده کرد. وزن پایین این بتن و ویژگی عایق حرارتی و صوتی بودن آن، سبب آن شده است که به یکی از پرمصرف‌ترین مواد در سبک سازی ساختمان به شمار بیاید. بتن سبک دانه‌ای، بتن سبک گازی و بتن سبک سلولی از انواع این بتن هستند که عملکرد لرزه‌ای سازه را بهبود داده و سرعت ساخت را افزایش می‌دهند.

• پروفیل زد

پروفیل زد ، پرلینی به شکل حرف Z است که به علت شکل خاصی که از آن برخوردار است، در حجم پایین‌تر، نسبت به بسیاری از مقاطع، مقاومت بیش‌تری فراهم می‌کند. این پروفیل را می‌توان به آسانی جایگزین تیرهای سنگین در سقف و دیوار کرد. همچنین با استفاده از پروفیل زد، امکان افزایش فاصله بین تیرها فراهم خواهد شد که همین امر به کاهش تعداد تیر و در نتیجه کاهش وزن سازه می‎انجامد. از دیگر مزایایی که می‌توان در نتیجه استفاده از پروفیل زد به آن اشاره کرد، کاهش بار مرده ساختمان است که در واقع وزن مصالح، تجهیزات و اجزای دیگر است. کاهش بار مرده در نهایت سبب کاهش نیروی وارد شده بر فونداسیون خواهد شد.

• سیستم LSF

سیستم LSF، سیستم ساختمانی جدید و سبکی برای ساخت انواع سازه به شمار می‌آید که به علت برخورداری از مزایایی همچون وزن پایین، سرعت ساخت زیاد، مقاومت در برابر آتش‌سوزی و زلزله و غیره، مورد محبوبیت بسیاری از افراد قرار گرفته است. این سیستم، وابسته به وجود پروفیل‌های گالوانیزه سبک است که در اسکلت سازه بکار می‌روند و معمولا به صورت پیش ساخته در کارخانه تولید می‌شوند.

• انواع عایق‌های حرارتی و صوتی

عایق‌های حرارتی و صوتی سبک وزن مثل پشم سنگ، پشم شیشه، پلی استایرن و پلی اورتان، به جز آن‌که وزن ساختمان را کاهش می‌دهند، عملکرد انرژی ساختمان را نیز بهبود می‌بخشند. کاهش وزن ساختمان، به بهبود عملکرد انرژی ساختمان نیز کمک می‌کنند. لازم به ذکر است که این کاهش وزن به کمک کاهش بار مرده ساختمان و کاهش ضخامت دیوار و سقف صورت می‌گیرد.

• کفپوش و سقف کاذب

انواع مختلفی از کفپوش‌ها در یک پروژه ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد که شامل کفپوش چوبی مهندسی، کفپوش لمینت و کفپوش ونیل می‌شود. این کفپوش‌ها به جهت برخورداری از وزن پایین، کاربرد بسیاری را در ساختمان به خود اختصاص داده‌اند. همچنین سقف‌های کاذب گچی، آکوستیک و کاذب فلزی، نیز به عنوان سقف‌هایی پرمصرف به شمار می‌آیند.

• پوشش دیواری سبک

یکی دیگر از مصالحی که برای سبک سازی ساختمان‌ها استفاده می‌کنند، پوشش‌های دیواری مخصوص است. این پوشش‌ها که شامل گچ پلیمری، کاغذ دیواری و رنگ‌های خاص می‌شوند، وزن کمی دارند و به همین خاطر به یکی از گزینه‌های مناسب برای استفاده در ساختمان تبدیل شده‌اند.

چه عواملی در انتخاب مصالح سبک اثرگذار است؟

در کنار مزایای مختلفی که برای استفاده از مصالح سبک نام برده شد، لازم است در استفاده از آن‎ها به الزاماتی توجه شود که در زیر در قالب مجموعه نکات، ارائه کرده‌ایم:

1. نوع ساختمان- پیش از آن‌که اقدام به استفاده از هر گونه مصالح در ساختمان نماییم، لازم است به کمک مهندس پروژه، نوع ساختمان را تعیین کرده و به تناسب آن از مصالح استفاده کنیم.
2. میزان بودجه پروژه- طبیعتا پیش از انتخاب هر گونه مصالح، لازم است هزینه آن را در نظر داشت و مطابق با آن، پروژه ساخت و ساز را پیش برد.
3. نوع آب و هوای منطقه- به هنگام انتخاب مصالح سبک، یکی از نکاتی که باید حتما به آن توجه داشت، نوع آب و هوای آن محل است. این امر به ویژه برای عایق‌های صوتی و حرارتی اهمیت دارد.
4. مقررات ملی ساختمان- مقررات ملی ساختمان مجموعه الزاماتی است که لازم است برای استفاده از مصالح سبک، آن‌ها را در نظر گرفت.

کارخانه شاهین فلز سپاهان به عنوان یکی از تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان برتر پروفیل زد در ایران به شمار می‌آید؛ چراکه این محصولات را با بهترین کیفیت و مناسب‌ترین قیمت به مشتریان عرضه می‌دارد. یکی از عللی که سبب محبوبیت این محصول میان خریداران شده است، آن است که پروفیل زد در این کارخانه به صورت مستقیم و بدون هیچ‌گونه واسطه به فروش می‌رسد. به همین علت است که محصول این کارخانه تفاوت قیمت قابل توجهی در مقایسه با دیگر فروشندگان دارد.

جمع بندی

سبک‌سازی ساختمان، امروزه به امری مهم مخصوصا در کشورهای زلزله‌خیر تبدیل شده است. این امر از آن جهت است که انجام این فرآیند به افزایش مقاومت کلی ساختمان به ویژه در برابر زلزله کمک شایانی کند. متریال مختلفی برای این منظور استفاده می‌شود که شامل کف‌پوش و سقف‌های کاذب مخصوص، بتن سبک، پروفیل زد و غیره می‌شود. استفاده از این مصالح همچنین، به کاهش هزینه تمام شده یک پروژه منجر می‌شود.