هت‌تریک افزایش قیمت بلیت قطار در یک سال

جهان اقتصاد: طبق اعلام راه آهن جمهوری اسلامی ایران پیش فروش بلیت قطار‌های مسافری بازه زمانی اول تا ۲۲ اسفند ۱۴۰۳ در همه مسیر‌ها شامل مسیر رفت تا ۲۲ اسفند و مسیر برگشت تا ۲۳ اسفند، از ساعت ۸ صبح امروز آغاز شد.

نکته قابل تامل این است که در پیش‌فروش بلیت قطار‌های مسافری اسفند، قیمت‌ها ۲۵ درصد افزایش یافته است. برای سومین‌بار طی امسال است که با درخواست شرکت‌های ریلی، قیمت‌ها افزایش می‌یابد.

این درحالی است که صنعت ریلی کشور هیچ شباهتی به مدل های نیمه توسعه یافته ان نیز در جهان ندارد و صرفا گلایه از گرانی ها دارد. 

مرکز پژوهش های مجلس در این رابطه برآورد کرد که صنایع ریلی ایران با چالش‌هایی مواجه است که می‌‌توان آنها را در قالب نقاط ضعف ذاتی و نقاط ضعف خاص در حمل و نقل ریلی ایران از قبیل، نظام تعرفه‌گذاری حمل و نقل ریلی، مدیریت و سازماندهی تشکیلات و موانع مربوط به زیرساخت‌ها و تجهیزات، قوانین و مقررات و فرآیندهای انجام کار، منابع مالی و اعتباری، خرید خارجی، نامتعادل بودن تعرفه‌ حقوق ورودی کالا، واردات کالاهای مستعمل، اجرای قراردادها، نحوه برگزاری مناقصات، مشخصات فنی برندهای مختلف و مسائل مربوط به تولیدکنندگان ناوگان ریلی تقسیم‌بندی کرد.

در زمینه‌های راهکارهای حل مسائل و مشکلات کلان حمل و نقل ریلی کشور نیز می‌توان لزوم تدوین استراتژی، ایجاد صندوق توسعه و تشکیل کمیته سیاستگذاری صنعت ریلی را خاطر نشان ساخت.

بررسی میزان جابجایی بار و مسافر نشان می‌دهد که در زمینه جابجایی بار طی سال‌های ۱۳۸۵ الی ۱۳۸۷، رشدی مشاهده نمی‌شود، ولی جابجایی مسافر از رشد ۱۱ درصدی برخوردار بوده است. بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد که طی سال‌های ۱۳۸۴ -۱۳۸۶ در زمینه جابجایی بار داخلی ۴/۸۷ درصد، جابجایی مسافر ۵/۹۹ درصد و احداث خطوط جدید ۷/۷۲ درصد اهداف پیش‌بینی شده محقق شده است.

در این میان رئیس انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل ریلی، ریشه مشکلات و گرانی های بخش ریلی را به گونه دیگری شرح می دهد و می گوید: امروز حق دسترسی به جاده به ازای هر بارنامه ۹ درصد مبلغ کرایه است اما در بخش ریلی چون دولت حمایتی نمی کند ۳۰ تا ۳۵ درصد کرایه است. یعنی یک سوم کرایه حمل بار ریلی به عنوان حق دسترسی ریلی باید پرداخت شود.  

وی عنوان کرد: یکی دیگر از موانع توسعه بخش ریلی این است که تأمین منابع توسعه ای بخش ریلی دشوار و سیاست گذاری های تامین مالی برای شیوه ریلی بسیار سختگیرانه است. تامین مالی برای خرید کامیون و کشتی و هواپیما راحت تر از تامین مالی برای خرید واگن و لکوموتیو است، زیرا از نظر بانک ها و نظام پولی کشور اگر شرکت حمل و نقل ریلی نتواند وامش را پرداخت کند اموالش به راحتی در بازار قابل فروش نیست، در نتیجه وام به شرکت های ریلی برای خرید ناوگان نمی دهند و این امر باعث می شود که شیوه حمل و نقل ریلی در رقابت عقب بیفتد و توسعه نیابد.

فارغ از این گفته ها، آن چه قطعی و مشخص است به هیچ عنوان پرداخت 10 درصد حقوق یک شخص برای خرید یک عدد بلیت قطار که از ریشه فرسوده و قدیمی است، هیچ منطقی ندارد. قطارهایی که مسیرها را به مراتب آرام تر از خودروها طی می کنند و با تاخیرهای فراوان به مقصد می رسند.

این مقوله در این عرصه فراموش شده است که مخاطب خطوط ریلی عموما اقشار کم درآمد جامعه هستند که خودرویی برای سفر و پولی برای خرید بلیت هواپیما ندارند و اگر قرار بر این باشد که قیمت بلیت قاطر در یک سال نیز 3 مرتبه با رشد قیمت همراه شود، عملا این ابزار را نیز برای جا به جایی از شهروندان دریغ می کنیم.

 اتفاقی که تا به امروز به شکل جدی رخ داده است و بعید به نظر می رسد که اتفاق خوبی نیز در این عرصه رخ دهد زیرا از اساس، متولیان صنعت ریلی کشور در بخش دولتی و خصوصی بر این باور هستند که بلیت های ارزانی به شهروندان ارائه می دهند و نگاهی نیز به جیب مردم نمی کنند.