جهان اقتصاد گزارش می دهد آیا فروش برق به پاکستان در سایه کمبود داخلی توجیه‌پذیر است؟!
گلناز پرتوی مهر
ایران، کشوری که به منابع غنی انرژی مانند نفت و گاز شهرت دارد، سال‌هاست با چالش‌هایی در تأمین برق پایدار روبرو است. قطعی‌های مکرر برق در تابستان و زمستان، اعتراضاتی را از سوی شهروندان به همراه داشته و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی و اجتماعی را با مشکل مواجه کرده است. در این میان، اعلام توافقات صادرات برق به کشورهای همسایه از جمله پاکستان، سوالات بسیاری را به همراه داشته است: چگونه ایران می‌تواند در شرایطی که خود با کمبود برق مواجه است، این کالا را به کشورهای دیگر صادر کند؟ آیا این حرکت توجیه اقتصادی دارد یا بیشتر از نگاه دیپلماتیک و استراتژیک انجام می‌شود؟
به گزارش خبرنگار «جهان اقتصاد»، طبق گزارش‌های رسمی، ایران دارای یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های برق در خاورمیانه است و ظرفیت نصب‌شده نیروگاه‌های آن بالغ بر ۸۸ هزار مگاوات است. اما مشکل اصلی در بهره‌وری پایین نیروگاه‌ها، قدیمی بودن تجهیزات، افزایش مصرف داخلی و نبود سرمایه‌گذاری کافی برای توسعه زیرساخت‌ها نهفته است. در ماه‌های گرم سال، مصرف برق از ظرفیت تولید فراتر می‌رود و نتیجه آن خاموشی‌های گسترده است.
با وجود پتانسیل بالای ایران در زمینه انرژی خورشیدی و بادی، سهم این نوع انرژی‌ها در سبد برق کشور کمتر از ۵ درصد است.
بر اساس گزارش‌ها، حدود ۱۵ درصد از برق تولیدی کشور به دلیل فرسودگی شبکه‌های انتقال و توزیع هدر می‌رود و تغییر الگوهای مصرف و عدم مدیریت تقاضا باعث افزایش فشار بر شبکه شده است.
در همین زمینه، فرشید احدی، کارشناس حوزه انرژی، در گفت‌وگو با خبرنگار «جهان اقتصاد»، اظهار کرد: فروش برق به کشورهای همسایه، به ویژه در شرایط تحریم، می‌تواند منبعی برای تأمین ارز مورد نیاز کشور باشد. پاکستان به عنوان یکی از مشتریان اصلی برق ایران، به دلیل کمبود زیرساخت‌های تولید برق خود، به شدت به واردات برق نیازمند است.
وی تصریح کرد: قیمت تمام‌شده تولید برق در ایران، به دلیل یارانه‌های انرژی، بسیار پایین‌تر از استانداردهای جهانی است. این امر باعث می‌شود صادرات برق با قیمتی حتی پایین‌تر از میانگین جهانی همچنان سودآور باشد.
وی عنوان کرد: برای صادرات برق به پاکستان، نیاز به احداث خطوط انتقال جدید و تقویت زیرساخت‌های موجود است. این سرمایه‌گذاری می‌تواند در بلندمدت به نفع ایران باشد، اما در کوتاه‌مدت هزینه‌های سنگینی را تحمیل می‌کند.
وی بیان کرد: به جای صادرات برق، سرمایه‌گذاری در توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر و کاهش هدررفت انرژی در شبکه داخلی، بازدهی بیشتری برای کشور خواهد داشت.
وی در ادامه گفت: پاکستان در سال‌های گذشته با مشکلاتی در پرداخت هزینه واردات برق مواجه بوده است. این امر می‌تواند به انباشته شدن بدهی‌ها و کاهش سود صادرات منجر شود.
احدی گفت: پاکستان کشوری است که سال‌هاست با بحران انرژی مواجه است. کمبود برق در این کشور باعث شده است تا بخش‌های زیادی از صنعت، کشاورزی و خدمات با ظرفیت کمتری کار کنند.
وی خاطرنشان کرد: فروش برق به پاکستان، در شرایطی که ایران خود با مشکلات تأمین برق مواجه است، موضوعی پیچیده و چندوجهی است. از یک سو، این اقدام می‌تواند به افزایش درآمدهای ارزی و تقویت روابط منطقه‌ای کمک کند، اما از سوی دیگر، ممکن است باعث افزایش فشار بر شبکه داخلی و نارضایتی عمومی شود.
وی خاطرنشان کرد: برای حل این معضل، لازم است دولت با برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و مدیریت بهینه منابع، تعادل میان تأمین نیاز داخلی و تعهدات صادراتی را برقرار کند. شاید در نهایت بتوان گفتچراغی که به خانه رواست، اگر به اندازه کافی روشن باشد، به مسجد نیز رواست
