شکاف قیمتی در بازار گوشت

بازار گوشت قرمز در ایران در دوره اخیر، به یکی از پرتنش‌ترین عرصه‌ها در اقتصاد کشور تبدیل شده است. با وجود افزایش تولید داخلی و واردات چشمگیر، نوسانات قیمتی و اختلافات فاحش میان نرخ‌های تنظیم بازار و قیمت‌های مغازه‌ها، این حوزه را به میدان چالش‌های اقتصادی و اجتماعی تبدیل کرده است. مصرف‌کنندگان با فشارهای ناشی از افزایش قیمت‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنند و تولیدکنندگان نیز با مشکلاتی نظیر واسطه‌گری گسترده و ضعف نظام توزیع مواجه هستند. در این میان، ضرورت اتخاذ سیاست‌های مؤثر و ابزارهای مدیریتی نوین، از جمله اصلاح زنجیره‌های توزیع و بهره‌گیری از کالابرگ‌های الکترونیکی، بیش از پیش احساس می‌شود. بررسی وضعیت کنونی بازار گوشت نشان می‌دهد که اگرچه عرضه کل از تقاضا پیشی گرفته، اما مشکلات ساختاری و ضعف در سیاست‌گذاری‌ها، مانع از دستیابی به ثبات و آرامش مورد انتظار شده است.

گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که اختلاف قیمت گوشت تنظیم بازار با نرخ‌های مغازه‌ها، همچنان ۲ تا ۳ برابر است و این شکاف قیمتی فشار زیادی بر مصرف‌کنندگان وارد کرده است.

طبق آمار رسمی، تولید گوشت قرمز در کشور اکنون به ۹۲۳ هزار تن رسیده است، که رشدی ۱۶ هزار تنی نسبت به دوره مشابه دو سال گذشته را نشان می‌دهد. این افزایش تولید که بخشی از آن به احیای دام‌های مولد پس از سال‌های خشکسالی بازمی‌گردد، همراه با واردات گسترده گوشت، انتظار می‌رفت که به تعادل بازار کمک کند.

داده‌های موجود نشان می‌دهد که در سال گذشته تاکنون بیش از ۲۰۰ هزار تن گوشت قرمز (گرم و منجمد) به ارزش تقریبی ۱.۲ میلیارد دلار وارد کشور شده است. این رقم نسبت به سال قبل آن، که حدود ۱۰۰ هزار تن با ارزش ۴۸۰ میلیون دلار بود، رشدی دو برابری را نشان می‌دهد. با این حال، این افزایش تولید و واردات نتوانسته است ثبات قیمتی را به بازار بازگرداند.

با مصرف سالانه تخمینی بین یک تا ۱.۱ میلیون تن گوشت قرمز در ایران، عرضه داخلی همراه با واردات به ۱.۱۲۳ میلیون تن رسیده که از نیاز سالانه کشور فراتر می‌رود. این مازاد عرضه به لحاظ تئوری باید باعث کاهش قیمت شود؛ اما همچنان قیمت شقه گوسفندی بین ۷۴۰ تا ۷۷۰ هزار تومان، ران گوسفندی ۹۷۰ تا ۹۹۰ هزار تومان، گوشت گوساله ۵۳۰ تا ۶۰۰ هزار تومان، و راسته گوساله ۷۵۰ تا ۹۰۰ هزار تومان باقی مانده است.

مشکلات در نظام توزیع همچنان به عنوان یکی از عوامل اصلی نابه‌سامانی بازار مطرح است. تولیدکنندگان دام زنده را به قیمت حدود ۳۰۰ هزار تومان عرضه می‌کنند؛ اما به دلیل واسطه‌گری گسترده و ناکارآمدی‌های زنجیره توزیع، قیمت‌ها برای مصرف‌کننده چند برابر می‌شود.

پرداخت‌های تأخیری به تولیدکنندگان، همراه با هزینه‌های اضافی ناشی از سودجویی واسطه‌ها، به افزایش قیمت گوشت منجر شده است. اتخاذ رویکردهای جدید از جمله توزیع گوشت داخلی از طریق کالابرگ الکترونیکی و حذف واسطه‌ها، می‌تواند به کاهش این هزینه‌ها کمک کند.

بازار گوشت قرمز با وجود افزایش تولید و واردات، همچنان از ناکارآمدی‌های نظام توزیع رنج می‌برد. شکاف قیمتی موجود و فشار بر مصرف‌کنندگان، نیازمند اصلاح سریع سیاست‌گذاری‌ها و اجرای طرح‌هایی برای مدیریت بهتر بازار است.