شانس خورشیدی و ناترازی برق و گاز

سیستم انرژی کشور به شکلی است که حدود 80درصد برق تولیدی کشور محصولی از گاز طبیعی به عنوان سوخت در نیروگاه های حرارتی می‌باشد. یعنی تولید برق کشور وابستگی بالایی به تولید گاز دارد. از طرفی گرمایش ساختمان های تجاری، اداری، مسکونی و سوخت و خوراک بسیاری از صنایع و پتروشیمی ها نیز بر پایه سوختن گاز طبیعی طراحی شده است. به نظر هم نمی‌رسد جبران این ناترازی‌ها، حتی اگر برنامه ای برای افزایش تولید گاز از میادین داشته باشیم، با توجه به وابستگی عمیق سیستم انرژی کشور به گاز پاسخگو باشد.

ولی ...، خوشبختانه کاهش قابل توجه قیمت پنل های خورشیدی طی سه سال اخیر و کاهش قیمت تمام شده برق این نیروگاه ها، همزمان شده با ناترازی برق در کشور.

بررسی میزان مصرف برق کشور در سال 1402 و تولید برق یک نیروگاه خورشیدی نشان می دهد که پروفایل تولید نیروگاه خورشیدی همبستگی بالای 90درصد با پروفایل مصرف برق کشور دارد. این یعنی توسعه نیروگاه های خورشیدی بدون نیاز به مصرف سوخت، می تواند با انطباق خوبی بخش قابل توجهی از نیاز مصرف برق کشور را خصوصا در زمان پیک مصرف پوشش دهد. در واقع اوج تولید برق نیروگاه های خورشیدی در زمان اوج مصرف برق کشور اتفاق می افتد، چه به صورت فصلی، چه ماهانه و چه روزانه.

در مقیاس ساعتی نیز در صورت استفاده از پنل های بایفیشیال Bifacial (دو طرفه)و ترکردار Tracker (ردیاب خورشید) تا حد خوبی الگوی مصرف پیک ساعتی در محدوده ظهر فصل گرم را می توان پوشش داد. (طبیعتاً در محدوده شب، تولید برق خورشیدی نخواهیم داشت و باید از منابع دیگر تولید برق همچون نیروگاه های سیکل ترکیبی، بادی و ... نیاز برق را تامین نمود.) ناگفته نماند با توجه راندمان پایین نیروگاه های گازی کشور، راه اندازی بخش بخار و تبدیل به سیکل ترکیبی کردن آنها (یعنی تولید برق حرارتی بدون مصرف سوخت بیشتر) نیز همزمان با توسعه نیروگاه های خورشیدی برای حفظ پایداری شبکه و تامین بار پایه از ضروریات است. 

بنابراین به نظر می رسد با توجه به:

 ۱- کاهش قیمت و افزایش راندمان پنل های فوتوولتاییک و بهبود اقتصاد نیروگاه خورشیدی،  

 2- همبستگی بالای پروفایل ساعتی، روزانه، ماهانه و فصلی تقاضای برق در کشور و تولید برق نیروگاه خورشیدی

 3- پتانسیل بالای تابش خورشید در کشور، 

 4- ناترازی تولید و مصرف گاز 

 5- آلودگی های هوا ناشی از نیروگاه های حرارتی

 ۶- پتانسیل صادرات حاصل از سوخت مایع صرفه جویی شده در نیروگاه ها

7- کاهش قیمت تمام شده برق خورشیدی در بلندمدت به دلیل عدم تابعیت با نرخ سوخت نیروگاهی و هزینه های زیست محیطی

 کشور راهی جز توسعه سریع و گسترده نیروگاه های خورشیدی و همزمان احداث بخش بخار نیروگاه های گازی موجود و سیکل ترکیبی کردن آنها، برای جبران بخشی از ناترازی برق خصوصاً در فصل گرما (فصل پیک) و در زمان پیک (ظهر تابستان) نخواهد داشت.