جنگ سرد بازارها
گلناز پرتوی مهر
در اقتصاد ایران، نقدینگی مانند سیلی بی‌وقفه است؛ پولی که در جست‌وجوی مأمنی است تا ارزشش حفظ شود و اگر بازار مناسبی نیابد، به سمت هر کوچه و بازاری حرکت می‌کند. در این میان، بورس، طلا، ارز و مسکن، رقبای سرسختی‌اند که هرکدام تلاش می‌کنند سهم بیشتری از آن سیلاب نقدینگی را جذب کنند.
قبل از مقایسه بازارها، باید بدانیم مشکل اصلی چیست، رشد سریع نقدینگی، تورم مزمن و کاهش ارزش پول ملی. وقتی تورم بالا باشد و سود بانکی نتواند حتی نزدیک به آن برسد، مردم به دنبال گزینه‌هایی می‌گردند که ارزش پولشان را نگه دارد یا حتی افزایش دهد.
نکته اینجاست که نقدینگی نه به پول ثابت که به امید بازدهی حرکت می‌کند. اگر بازار سهام، طلا یا مسکن بتواند آن «امید» را عرضه کند، غالباً نقدینگی آن بازار را فتح خواهد کرد.
در سال‌های اخیر، برخی تحلیلگران گفته‌اند بورس ایران توانسته در شرایط رکود اقتصادی، بین گزینه‌های طلا و ارز به‌عنوان «محافظ ارزشِ دارایی» مطرح شود.
برای پیش‌بینی وضعیت آتی، چند فاکتور مهم را باید درنظر گرفت:
سیاست پولی و نرخ بهره: اگر بانک مرکزی برای کنترل تورم، نرخ بهره را افزایش دهد، جذابیت بورس کم‌تر می‌شود و بخشی از نقدینگی به سمت طلا و ارز خواهد رفت.
ریسک سیاسی و تحریم‌ها: افزایش تنش‌های منطقه‌ای یا بین‌المللی می‌تواند طلا و ارز را در کوتاه‌مدت تقویت کند.
نرخ رشد اقتصادی و تولید: اگر شرکت‌ها بتوانند سودآوری بیشتری داشته باشند، بورس می‌تواند توجه سرمایه‌ها را جلب کند.
نرخ ارز و شکاف بین نرخ رسمی و آزاد: هرچه اختلاف بیشتر شود، جذابیت سرمایه‌گذاری در بازار ارز و طلا افزایش می‌یابد.
انتظارات تورمی: اگر بازار از ادامه تورم ناامید باشد، تقاضا برای دارایی‌های حفاظتی (طلا، ملک) تقویت می‌شود.
با توجه به وضعیت فعلی اقتصاد ایران: طلا و سکه احتمالاً همچنان در کوتاه‌مدت برنده هستند به‌عنوان پناهگاه تورمی و سرمایه احتیاطی.
ارز نیز در کنار طلا فعال خواهد ماند، به‌ویژه اگر شکاف نرخ‌ها تشدید شود. بورس اگر بتواند اعتماد کسب کند و سود شرکت‌ها رشد کند، پتانسیل رشد دارد؛ اما خیلی به شرایط کلان وابسته است.
مسکن گزینه‌ای برای سرمایه‌گذاران بلندمدت است؛ در شرایطی که سرمایه لازم دارند، ممکن است در دوره ثبات تورمی عملکرد خوبی داشته باشد.
برای کسی که سرمایه متوسط دارد و دنبال حفظ ارزش یا حتی رشد آن است، توصیه‌ام چندگانه است:
پرتفویی ترکیبی بساز: بخشی از دارایی را در بورس نگه دارید، بخشی در طلا یا سکه، و اگر فرصت دارید در ملک سرمایه‌ای بگذارید. این تنوع ریسک را کاهش می‌دهد.
زمان‌بندی مهم است: وقتی بازار سهام ریزش دارد اما آینده امیدبخش است، آن موقع برای ورود به بورس مناسب است. در دوره‌های تنش یا تورم شدید، طلا و ارز گزینه بهتری‌اند.
دنبال فرصت‌های میان‌مدت باشید: برای مثال، سهم‌هایی که پتانسیل رشد در صنایع صادراتی یا شرکت‌هایی که هزینه‌های ارزی دارند ممکن است سود خوبی بدهند.
نظارت بر سیاست کلان: هرگونه تغییر در سیاست‌های ارزی، پولی، نرخ بهره یا توافقات بین‌المللی می‌تواند جهت بازارها را به سرعت تغییر دهد.
