«جهان اقتصاد» گزارش می دهد رفع ناترازی گاز نیازمند سرمایه‌گذاری کلان
گلناز پرتوی مهر
با ورود به فصل سرما، مسئله ناترازی گاز طبیعی در ایران به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های اقتصادی و اجتماعی کشور تبدیل می‌شود. این مشکل، که به کاهش تولید و توزیع بهینه انرژی منجر می‌شود، از کمبود ظرفیت تولید و ضعف زیرساخت‌های انتقال و توزیع گاز ناشی می‌شود. برای رفع این ناترازی و تامین نیازهای داخلی کشور، برخی از کارشناسان براین اعتقادند که دست‌کم به 80 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت گاز نیاز داریم.
ناترازی گاز در ایران ناشی از عواملی پیچیده و چندجانبه است. ایران دارای دومین ذخایر گازی بزرگ جهان است، اما با وجود این ظرفیت عظیم، به دلیل عدم سرمایه‌گذاری کافی و تکنولوژی به‌روز، توانایی بهره‌برداری کامل از این ذخایر را ندارد. بسیاری از تأسیسات و تجهیزات صنعت گاز در ایران قدیمی و فرسوده هستند و این موضوع باعث کاهش بهره‌وری و افزایش اتلاف گاز در مراحل مختلف تولید و توزیع می‌شود.
در همین زمینه، کمال فیروزآبادی، کارشناس حوزه انرژی، در گفت‌وگو با خبرنگار «جهان اقتصاد»، اظهار کرد: مصرف گاز در ایران طی سال‌های اخیر به دلایل مختلف از جمله توسعه صنعتی، افزایش جمعیت، و قیمت‌های پایین انرژی، افزایش یافته است. این افزایش تقاضا بدون توجه به ظرفیت‌های تولید، باعث فشار بیشتر بر منابع گاز و ایجاد ناترازی می‌شود.
وی تصریح کرد: به دلیل محدودیت‌های مالی، تحریم‌های بین‌المللی و کمبود تکنولوژی‌های پیشرفته، ایران نتوانسته است ظرفیت تولید خود را همگام با نیازهای داخلی و استانداردهای جهانی ارتقا دهد.
وی گفت: برای افزایش ظرفیت تولید از میادین جدید و توسعه میادین فعلی، نیازمند سرمایه‌گذاری در حوزه اکتشاف، حفاری، و بهره‌برداری هستیم. این بخش نیازمند دست‌کم 40 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است تا بتواند نیازهای داخلی را پوشش دهد.
وی عنوان کرد: فرسودگی زیرساخت‌ها یکی از دلایل اصلی اتلاف گاز است. برای کاهش هدررفت انرژی در فرآیند انتقال و توزیع، حدود 20 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جهت بازسازی و به‌روزرسانی شبکه‌های انتقال و توزیع مورد نیاز است.
وی بیان کرد: استفاده از تکنولوژی‌های نوین مانند سیستم‌های بازیابی گاز فلر، ابزارهای پایش دیجیتال و روش‌های بهره‌وری انرژی می‌تواند به بهبود کارایی تولید کمک کند. این بخش نیز حدود 10 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد.
وی معتقد است ذخیره‌سازی گاز در مخازن زیرزمینی می‌تواند به تأمین نیاز در زمان‌های اوج مصرف کمک کند و حدود 10 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای ساخت این تأسیسات نیاز است.
فیروآبادی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای رفع ناترازی گاز، افزایش ظرفیت تولید از میادین مختلف است، گفت: سرمایه‌گذاری در اکتشاف و بهره‌برداری از میادین جدید و همچنین بهینه‌سازی و توسعه میادین قدیمی می‌تواند بخش قابل‌توجهی از نیاز داخلی را برآورده کند. باید از تکنولوژی‌های پیشرفته و روش‌های بهینه حفاری و بهره‌برداری بهره گیرد تا با کمترین هزینه، حداکثر تولید را داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: یکی از چالش‌های بزرگ صنعت گاز در ایران، فرسودگی خطوط انتقال و توزیع گاز است که باعث اتلاف فراوان انرژی می‌شود. بازسازی و به‌روزرسانی این خطوط، نصب تجهیزات جدید و کنترل نشتی‌ها از جمله اقداماتی است که می‌تواند به بهبود بازدهی و کاهش هدررفت کمک کند.
وی عنوان کرد: توسعه ظرفیت‌های ذخیره‌سازی گاز در مخازن زیرزمینی و نیز ترویج فرهنگ مدیریت مصرف در زمان‌های اوج مصرف می‌تواند به کاهش فشار بر شبکه و مدیریت بهتر منابع کمک کند. ایران می‌تواند از تجارب کشورهای موفق در این حوزه، مانند نروژ و روسیه، بهره گیرد.
وی با اشاره به اینکه ساختار قیمت‌گذاری گاز در ایران، یکی از دلایل اصلی افزایش بی‌رویه مصرف است، گفت: کاهش یارانه‌های انرژی و اصلاح قیمت‌ها می‌تواند به کنترل مصرف و کاهش فشار بر منابع کمک کند. در این راستا، اجرای سیاست‌های قیمت‌گذاری هوشمندانه و متناسب با توان اقتصادی اقشار مختلف جامعه ضروری است.
وی با بیان اینکه رفع ناترازی گاز نیازمند جذب سرمایه‌گذاری خارجی است، عنوان کرد: با توجه به محدودیت‌های مالی داخلی، ورود سرمایه‌گذاران خارجی و همکاری با شرکت‌های بین‌المللی می‌تواند به تأمین مالی و انتقال تکنولوژی کمک کند. برای این منظور، بهبود فضای کسب‌وکار و کاهش موانع قانونی ضروری است.
وی تصریح کرد: استفاده از تکنولوژی‌های بازیابی انرژی و کاهش اتلاف گاز فلر از جمله راهکارهای بهبود بهره‌وری است. سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌تواند به صرفه‌جویی در مصرف انرژی و بهبود عملکرد صنعت گاز کمک کند.
وی اظهار کرد: رفع ناترازی گاز نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان و اصلاحات ساختاری است. با توجه به منابع عظیم گازی ایران و فرصت‌های اقتصادی حاصل از آن، اقدام به موقع در این زمینه می‌تواند به رشد اقتصادی و بهبود کیفیت زندگی مردم کمک کند.
