اختلاف نظر در نهادهای ناظر بازارهای سرمایه در مورد ارزهای دیجیتال

خبرگزاری ایکنا نوشت: موضوع استخراج ارزهای مجازی به ویژه بیت‌کوین در ایران در روزهای گذشته بسیار داغ شده است، به گونه‌ای که برخی از مسئولان دولتی از احتمال قانونی شدن استخراج و خرید و فروش پول‌های مجازی خبر می‌دهند. استخراج و مبادله پول‌های مجازی تاکنون در ایران ممنوع بوده و سال گذشته نیز هم بانک مرکزی و هم سازمان بورس و اوراق بهادار درباره این موضوع هشدارهای لازم را دادند، لذا گفته‌های روزهای گذشته این مسئولان از جمله وزیر ارتباطات، سخن تازه‌ای است اما در این میان برخی سؤالات همانند پشتوانه این پول‌ها، میزان کارآیی آن و همچنین ریسک‌هایی که ممکن است برای سرمایه‌گذاران در پی داشته باشند مطرح است که باید به میزان بیشتری مورد بحث و بررسی قرار گیرد. البته عبدالناصر همتی نیز، روز چهارشنبه در پایان جلسه هیئت دولت، در مورد موضوع استخراج رمز ارزهای جهان روا و شرایط آن گفت که این موضوع در کمیسیون اقتصادی دولت در حال بررسی است و پس از اتخاذ تصمیمات لازم، ضوابط آن مطابق با مقررات و مصوبات مربوطه بلاغ می‌‌شود.

در این راستا با بهادر بیژنی، کارشناس بازار سرمایه و قائم‌مقام سازمان بورس و اوراق بهادار در امور بین‌الملل به گفت‌وگو نشستیم که وی در ابتدا با اشاره به ضرورت در نظر گرفتن ریسک‌هایی که ارزهای مجازی ممکن است در پی داشته باشند به ایکنا، گفت: در آن بخش‌هایی که به آیسکو مربوط است اگر به سایت آیسکو مراجعه کنید متوجه می‌شوید که اکثر نهادهای ناظر، برخی از ملاحظات را در مورد این محصولات ارائه داده‌اند؛ محصولاتی که ممکن است خطراتی را در پی داشته باشند.

صدور بیانیه‌ها متعدد در مورد ارزهای مجازی

وی با اشاره به بیانیه‌هایی که در مورد ارزهای دیجیتال صادر شده، ادامه داد: اینکه موضوع ارزهای مجازی در اختیار بانک مرکزی یا سازمان بورس و اوراق بهادار است، موضوع دیگری است اما اگر بخواهیم موردی همانند بیت‌کوین را از جمله محصولات مالی حساب کنیم، سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در این زمینه دارای نقش است. در بُعد بین‌المللی که حوزه کاری خود بنده است هم باید عرض کنم که دیدگاه شخصی من این است که اگر به نهادهای ناظر نگاه کنیم متوجه می‌شویم که در برخی موارد، نهاد ناظر بانکی، در برخی مواقع نهاد ناظر بازار سرمایه و گاهی اوقات نیز به صورت مشترک در مورد سرمایه‌گذارای در حوزه ارزهای دیجیتال و «توکنایز کردن» بیانیه‌هایی را صادر کرده‌اند. (توکنایز کردن، فرایندی است که طی آن شخص حقیقی یا حقوقی اقدام به صدور رمزارز یا توکن دیجیتال کرده و چندین واحد از آن را با اهدافی مانند تأمین سرمایه در اختیار سرمایه‌گذاران می‌گذارد که این نوع رمزارز می‌تواند به دو صورت بدون پشتوانه دارایی یا با پشتوانه صادر شود).

بیژنی افزود: امروزه این بحث‌های خیلی رواج پیدا کرده و در سطح دنیا هم برخی از نهادهای ناظر هستند که اجازه بیشتری به این کارها می‌دهند و معتقدند می‌توان فعالیت بیشتری در این زمینه انجام داد و برخی‌ها نیز محتاط هستند. تقریباً می‌توان گفت نگاه غالبی که در این مورد وجود دارد این است که سرمایه‌گذاران را در جریان عواقبی که ممکن است این کار در پی داشته باشد می‌گذراند.

اختلاف نظر در نهادهای ناظر در مورد رمز ارزها

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به ضرورت رعایت نکات احتیاطی توسط سرمایه‌گذارن یادآور شد: این حداقل کاری است که مشاهده می‌کنیم در بیانیه‌هایی که توسط نهادهای ناظر داده می‌شود به آن اشاره شده است. این بیانیه‌ها نه تنها در مورد بیت‌کوین بلکه در مورد همه ارزهای رمزنگاری شده صادر می‌شود و بر رعایت نکات احتیاطی توسط سرمایه‌گذاران تأکید شده است.

قائم‌مقام سازمان بورس و اوراق بهادار در امور بین‌الملل با اشاره به اختلاف نظرهایی که در نهادهای ناظر در مورد رمز ارزها وجود دارد تصریح کرد: در نهادهای ناظر مختلف در مورد اجازه دادن به فعالیت با رمز ارزها و اینکه آیا اساساً رمزارزها در حوزه قانون‌گذاری نهادهای ناظر بازار سرمایه می‌تواند باشد یا خیر و اینکه باید به چه صورت با آن برخورد کرد؟ دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد.

علت تفاوت دیدگاه در مورد رزمز ارزها

وی درباره علت این تفاوت دیدگاه‌ها اظهار کرد: علت این تفاوت دیدگاه‌ها این است که ممکن است اساساً عده‌ای ارزهای رمزنگاری شده را محصول بازار سرمایه ندانند. اگر معتقد باشیم که این رمز ارزها محصول بازار سرمایه نیستند، این دیدگاه در مورد رمز ارزها باعث خواهد شد که که چنین سؤالاتی مطرح شود که آیا باید آن را نظام‌مند کنیم یا خیر؟ البته بنده این‌ها را از منظر بازار سرمایه مطرح می‌کنم.

بیژنی بیان کرد: بنده در اجلاسی حضور داشتم که یک نفر مثال جالبی زد. وی در مورد محصولی صحبت کرد که ربطی به بازار سرمایه نداشت. وی معتقد بود که ما در بازار سرمایه در مورد محصولی همانند سیب زمینی، قانونگذاری نمی‌کنیم بلکه موقعی این کار را انجام می‌دهیم که آن یک محصول بازار سرمایه محسوب شود.

اختلاف نظر در مورد ماهیت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال

وی با اشاره به سؤالاتی که در مورد ماهیت بیت‌کوین وجود دارد ادامه داد: در مورد بیت کوین هم سؤالاتی از این قبیل مطرح است که اساساً ماهیت آن چیست و آیا می‌توانیم به عنوان یک محصول بازار سرمایه به آن نگاه کنیم یا اینکه بیت‌کوین محصولی است که در بازار پول وجود دارد؟ این‌ها همگی از نکاتی هستند که باید به آن‌ها اشاره شود اما در سازمان بورس و اوراق بهادار، متصدی پیش بردن این قضیه، آقای دکتر محمدی، رئیس سازمان هستند که در جلسات متعددی که با وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی سایر نهادهای مختلف دارند در این مورد بحث و بررسی می‌کنند، لذا برای پی بردن بیشتر به نقش و برنامه‌های سازمان بورس و اوراق بهادار در این مورد باید دیدگاه‌های خود ایشان یا هر کس دیگری که خودشان معرفی می‌کنند را هم جویا شوید. بیژنی با اشاره به ضرورت کسب نظر رئیس سازمان بورس در مورد ارزهای مجازی گفت: در جلسات مختلفی که در مورد رمز ارزها برگزار می‌شود، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار یکی از اعضای اصلی جلسات هستند. به همین دلیل است که معتقدم باید با نظرات ایشان در این حوزه هم باید آشنا شد.

لزوم افزایش سواد مالی سرمایه‌گذاران

این کارشناس بازار سرمایه در مورد آینده ارزهای مجازری یادآور شد: دیدگاه شخصی بنده در این مورد این است که ما شاهد هستیم در مجموع، نوآوری‌ها در حوزه بازار مالی با کاهش مواجه بوده است. برخی از این نوآوری‌ها همانند عرضه اولیه سکه یا ICO‌ ها نسبت به قبل دارای روند کاهشی بوده است. متأسفانه ICO هایی را شاهد بوده‌ایم که پلتفرمی که آن را انتشار داده است در یک جا بوده و خریداران آن هم در یک جای دیگر بوده است.

قائم‌مقام سازمان بورس و اوراق بهادار در امور بین‌الملل به بیان اینکه باید سواد مالی سرمایه‌گذاران افزایش پیدا کند، تصریح کرد: این وضعیت ریسک‌های زیادی را متوجه سرمایه ‌گذاران می‌کند لذا بنده معتقدم که چنین ابزارهایی که از این دست هستند و ریسک‌هایی را متوجه سرمایه گذاران می‌کنند باید با دقت بیشتری مورد بررسی و ارزیابی قرار بگرند. هرچقدر که سواد مالی سرمایه گذاران ما و آموزش‌ها و اطلاعات آنها بیشتر شود، با نگاه احتیاطی تری به این ابزارها نگاه خواهند کرد.

آینده ارزهای مجازی

وی در ادامه به بیان پیش‌بینی خود از آینده ارزهای مجازی پرداخت و اظهار کرد: در مورد موضوع توکنایز کردن هم باید بگویم که این موضوعی است که در آینده احتمال شدت گرفتن آن وجود دارد اما به نظرم در کنار همه این موارد، درباره پیش‌بینی آینده ارزهای مجازی هم باید گفت که پیش‌بینی وضعیت آن بسیار سخت است ولی این نکته را باید مورد توجه قرار داد که این سرمایه‌گذار‌ی‌ها با سرمایه‌گذاری‌های سنتی در بازار سرمایه متفاوت است.

بیژنی با اشاره به اهمیت توجه به اشتهای ریسک سرمایه‌گذار بیان کرد: با توجه به این تفاوت، باید نگاه اشتهای ریسک سرمایه‌گذار را هم حتماً در نظر بگیریم. شاید افرادی در طبقاتی که اشتهای ریسک بالاتری دارند، به میزان بیشتری از این ابزارها استفاده کنند و افرادی که اشتهای ریسک کمتری دارند نیز به میزان کمتری از این ابزرها استفاده کنند ولی به نظرم این ابزارها در صورتی می‌توانند به موفقیت برسند که در مورد آن‌ها قانون‌گذاری لازم صورت گیرد و نهادهایی نیز برای قانونگذاری در مورد آنها وجود داشته باشد تا امنیت سرمایه‌گذاری را به وجود بیاورند.

لوازم موفقیت ارزهای رمزگذاری شده

وی با اشاره به اهمیت قانونگذاری در مورد ارزهای رمزگذاری شده ادامه داد: اگر بتوانیم به سمت قانون‌گذاری در این مورد حرکت کنیم و نهادهای ناظر بیشتری در دنیا، این رمز ارزها را در حوزه ابزارها و قانونگذاری خودشان مورد توجه قرار دهند، می‌توان آینده خوبی را برای آنها متصور بود در غیر این‌صورت نمی‌توان وضعیت مناسبی را برای آنها تصور کرد.

بیژنی در پایان درباره لوازم موفقت رمزارزها بیان کرد: در شرایط کنونی شاهد هستیم که هنوز بسیاری از نهادهای نظر، این رمزارزها را جزئی از ابزارهای تحت نظارت خودشان محسوب نمی‌کنند و اعلامیه می‌دهند که باید حواستان در این مورد جمع باشد، چراکه دارای ریسک است لذا تا وقتی‌که همانند سایر ابزارهای موجود در بازار سرمایه نظام‌مند نشوند و قانون‌گذاری لازم در مورد آن‌ها صورت نگیرد، نمی‌توان آینده خوبی برای آن‌ها متصور بود اما به نظرم اگر به این سمت حرکت کنیم، می‌توانیم آینده خوبی برای رمزارزها متصور باشیم.

گفت‌وگو از اکبر ابراهیمی