آمارهای توجیهی

لیلا صنوبری-گروه اقتصاد

با تورم نقطه به نقطه شاخص بهای تولیدکننده در پی استمرار پیگیری سیاست تثبیت اقتصادی و کاهش نوسانات نرخ ارز روند نزولی خود از ابتدای سال جاری را ادامه داده و با کاهش ۱۴.۴ واحد درصدی، از ۴۲.۴ درصد در اسفندماه ۱۴۰۱ به ۲۸ درصد در بهمن‌ماه سال جاری رسید.

بررسی تحولات شاخص بهای تولیدکننده به تفکیک گروه‌های اصلی «کالا» و «خدمت» در سال جاری حاکی آن است که تورم نقطه به نقطه گروه اختصاصی «کالا» با کاهش ۱۶.۵ واحد درصدی از ۴۱ درصد در فروردین‌ماه سال جاری به ۲۴.۵ درصد در بهمن‌ماه رسیده است. همچنین تورم نقطه به نقطه گروه اختصاصی «خدمت» از ۴۰.۰ درصد در فروردین‌ماه به ۳۶.۲ درصد در بهمن‌ماه سال جاری رسیده است.

همچنین بررسی تحولات شاخص بهای تولیدکننده در این دوره حاکی از بهبود در روند تورم این شاخص است؛ به طوریکه تورم دوازده‌ماهه شاخص بهای تولیدکننده از ۸۲.۶ درصد در شهریورماه سال ۱۴۰۰ به ۳۴ درصد در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۲ کاهش یافته که موید کاهش ۴۸.۵ واحد درصدی در این مقطع است.

تورم ماهانه شاخص بهای تولیدکننده در بهمن‌ماه ۱۴۰۲ رقم ۱.۲ درصد را ثبت نمود. بررسی تورم ماهانه به تفکیک گروه‌های اختصاصی «کالا» و «خدمت» حاکی از تورم ۱.۸ درصدی گروه کالا (ضریب اهمیت ۶۵.۷ درصد) با سهم از تورم ۱.۲ واحد درصد و تورم ۰.۳- درصدی خدمات (ضریب اهمیت ۳۴.۳ درصد) با سهم از تورم ۰.۱- واحد درصد می‌باشد که نشان می‌دهد تورم ماهانه بهمن‌ماه تماماً از ناحیه اقلام کالایی سبد شاخص بهای تولیدکننده بوده و اقلام خدماتی تأثیر کاهنده داشته‌اند.

این در حالیست که اعلام این آمارها از سوی بانک مرکزی را برخی کارشناسان و تحلیلگران این حوزه و همچنین بخش خصوصی نمی پذیرند و تنها این ها را آمار سازی از سوی دولت برای توجیه خود می دانند.

در این راستا مسعود دانشمند عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در گفتگو با روزنامه «جهان اقتصاد» گفت: با توجه به اعلام بانک مرکزی مبنی بر کاهش تورم ۱۴.۴ واحد درصدی تولید کننده باید گفت که عمده عوامل تشکیل دهنده تورم تولید کننده شامل قیمت مواد اولیه ، نرخ انرژی، دستمزد کارگر و ... است که اگر بخواهیم هرکدام را به صورت مستقل بررسی کنیم از ابتدای سال تغییری در دستمزد کارگر به وجود نیامده و به مواد اولیه که دلار نیمایی تعلق میگیرد افزایش یافته و انرژی نیز در حدی افزایش قیمت داشته است حال با همه این موارد چگونه می شود تورم تولید کننده کاهش یابد؟

وی افزود: به عبارتی این سوال مطرح می شود که آیا تولید کننده کالا را تولید کرده و به ضرر فروخته است؟ که در پاسخ باید گفت این مفهوم تورمی نیست در به عنوان مثال می توان گفت قیمت تمام شده کالا در یک واحد تولیدی در اسفند ماه سال پیش عدد a بوده و امسال در اسفند ماه به عدد a-14 رسیده است که به نظر مییرسد عدد جدی نیست و افزایش تورم تولید وجود داشته است.

دانشمند اظهار داشت: عدد اعلامی از سوی بانک مرکزی در واقع قیاس سال های مشابه نسبت به هم است و با این مبنای محاسبه می توان آمار اعلامی بانک مرکزی را توجیه کرد و این نوع آمارها از نوع مفاهیمی است که می توان گفت که آمار سازی شده و با واقعیت های جامعه همخوانی ندارد اما اگر به صورت مطلق به این موضوع نگاه کنیم خواهیم دید آمارها کاملا اشتباه است و تنها توجیهی برای آمار تورمی است .

وی خاطرنشان کرد: به نظر می رسد مبنای بانک مرکزی به تعبیری نقطه به نقطه است و به عنوان مثال کالایی که در تولید سال گذشته 150 هزار تومان قیمت داشته امسال به 200 هزار تومان رسیده که 200 هزار تومان در سال جاری 35 درصد رشد داشته این در حالیست که 150 هزار تومان رشد 50 درصدی داشته و بر این مبنا کاهش تورم تولید وجود دارد اما باید گفت توجیهات اینچنینی را هیچ گاه مردم نمی پذیرند و تنها چیزی را که در معیشت و زندگی روزمره خود لمس میکنند می پذیرند .