کرمان، قطب نوآوری و ارزشآفرینی در زنجیره مس
صنعت مس ایران در آستانه تحولی بزرگ قرار گرفته است، تحولی که از یکسو ریشه در تحولات ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی جهان دارد و از سوی دیگر بر بستر ظرفیتهای بومی، نوآوری فناورانه و همافزایی میان دولت، صنعت و دانشگاه شکل گرفته است. در روز ملی صنعت مس، مسئولان ارشد کشور و استان کرمان با نگاهی راهبردی به آینده این صنعت از برنامههای کلان، چالشها و فرصتهای پیشرو سخن گفتند و چشماندازی روشن برای نقشآفرینی ایران در زنجیره جهانی مس ترسیم کردند.
به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهشهای مجلس، با اشاره به رشد روزافزون مصرف جهانی مس بهواسطه توسعه فناوریهای نوظهور مانند انرژیهای تجدیدپذیر، تحول دیجیتال، مراکز داده و هوش مصنوعی اظهار داشت که از ابتدای قرن بیستم تاکنون مصرف جهانی مس در هر دو دهه تقریباً دو برابر شده و در دو دهه اخیر از ۱۵ میلیون تن به حدود ۳۳ میلیون تن در سال رسیده است. وی با تأکید بر تداوم این روند صعودی در دو دهه آینده، مس را به عنصری کلیدی در معادلات اقتصادی و سیاسی جهان توصیف کرد. نگاهداری با اشاره به مزیتهای راهبردی ایران در حوزه مس از جمله ذخایر غنی معدنی، توانمندی فناورانه در طراحی و توسعه واحدهای تولیدی، تمرکز مدیریتی در شرکت ملی صنایع مس ایران و مصرف پایین انرژی نسبت به سایر صنایع این صنعت را فرصتی طلایی برای عبور از بحران ناترازی انرژی کشور دانست او همچنین با اشاره به هدفگذاری برنامه هفتم توسعه برای افزایش تولید کاتد از ۳۰۰ هزار تن به ۸۰۰ هزار تن، بر ضرورت ارتقای کیفی زنجیره ارزش مس و پرهیز از خامفروشی تأکید کرد و هشدار داد که کشورهای صنعتی تمایل دارند ایران صرفاً صادرکننده مواد خام باقی بماند.
در همین راستا محمدعلی طالبی، استاندار کرمان نیز با تبریک روز ملی صنعت مس ظبر اهمیت راهبردی این صنعت در توسعه استان کرمان تأکید کرد و گفت: «از شمال شرقی تا جنوب شرقی استان، کرمان بر روی دریایی از ذخایر مس قرار دارد که نقشی کلیدی در اشتغال، صنعت، معدن و صادرات ایفا میکند.» وی با اشاره به ضرورت عبور از رویکرد سنتی معدنداری، خواستار حرکت بهسوی تکمیل زنجیره ارزش و ایجاد شهرکهای صنایع پاییندستی در مناطقی مانند رفسنجان و شهربابک شد.
طالبی همچنین نقش نوآوری، فناوری و ایدههای نو را در توسعه صنعت مس حیاتی دانست و حرکت بهسوی معادن هوشمند، بهرهبرداری مبتنی بر هوش مصنوعی و بازیافت مواد معدنی را از جمله فرصتهای نوین برای ایجاد صنایع پیشرفته در استان برشمرد، او با اشاره به ظرفیتهای قانونی برای حمایت از شرکتهای دانشبنیان، دانشگاهها و پارکهای علم و فناوری، شرکت ملی صنایع مس ایران را واجد ظرفیت تبدیلشدن به هاب نوآوری استان دانست و بر لزوم همافزایی میان صنعت، دانشگاه و دولت در قالب برنامه تحرک توسعه استان تأکید کرد.
استاندار کرمان همچنین با اشاره به مسئولیت اجتماعی شرکت ملی مس، خواستار تدوین برنامهای منسجم برای پاسخگویی به نیازهای شهرستانهای میزبان صنعت مس شد.
در ادامه این رویداد ملاطاهری، معاون طرح و برنامهریزی شرکت ملی صنایع مس با تبریک روز ملی صنعت مس به فعالان، کارکنان و بازنشستگان این حوزه بر اهمیت تغییر فرهنگ سازمانی برای دستیابی به توسعه پایدار تأکید کرد و گفت: «اگر بخواهیم در یک سازمان یا کشور تحول ایجاد کنیم، باید اندیشهها و فرهنگ را تغییر دهیم.» وی با اشاره به تجربه کشورهای اسکاندیناوی در آموزش خلاقیت از دوران کودکی، خواستار فراهمسازی بسترهای لازم برای پرورش ایدهپردازی از دوران دبستان شد. ملاطاهری با اشاره به بهروزرسانی نقشه استراتژیک شرکت ملی مس طی سه ماه گذشته از هدفگذاری تولید ۵۲۰ هزار تن کاتد تا پایان برنامه هفتم توسعه و افزایش سهم صنعت مس در تولید ناخالص داخلی کشور از ۰.۶ درصد به ۲ درصد خبر داد او با تشریح اکوسیستم نوآوری شرکت از دریافت ۵۹۹ ایده و محصول فناورانه خبر داد که پس از پنج مرحله ارزیابی، ۱۰ ایده و محصول دانشبنیان بهعنوان برترینها انتخاب شدند. ملاطاهری این فرآیند را نشانهای از عزم جدی شرکت برای حمایت از نوآوری، تجاریسازی ایدهها و توسعه کسبوکارهای نو در زنجیره ارزش مس دانست.
در بخش پایانی این مراسم علیرضا فیض، مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران با تبریک روز ملی صنعت مس به کارکنان، بازنشستگان و فعالان این حوزه از همراهی نهادهای سیاسی، امنیتی و نظارتی استان کرمان قدردانی کرد و استاندار کرمان را محور وحدت و توسعه استان دانست. وی با اشاره به تغییرات بنیادین در الگوی مصرف جهانی مس بهویژه در صنایع نوینی چون خودروهای برقی، گفت: «در دوره جدید هم میزان مصرف و هم ماهیت مصرف مس دگرگون شده و این تغییرات ساختاری، فرصت بینظیری برای ایران در مسیر توسعه صنعتی فراهم کرده است.» فیض با بیان اینکه سرانه مصرف مس در ایران ۱.۳ کیلوگرم است در حالیکه این رقم در چین ۳.۶ و میانگین جهانی ۳.۵ کیلوگرم است بر ضرورت فاصله گرفتن از خامفروشی و تمرکز بر حلقههای دیگر زنجیره ارزش تأکید کرد.
او با اشاره به رشد ۲۰ درصدی قیمت جهانی مس در ششماهه گذشته از هدفگذاری تولید یک میلیون تن کاتد در گام دوم توسعه خبر داد و گفت: «تاکنون برای ۹۰ درصد ظرفیت کنسانتره و ۷۰ درصد ظرفیت کاتد قرارداد بسته شده است.» مدیرعامل شرکت ملی مس همچنین از اجرای ۷۲ پروژه توسعهای در قالب ۲۳ بسته خبر داد و آن را گامی مهم در تثبیت جایگاه ایران در باشگاه جهانی مس دانست. وی با اشاره به چالشهای ناترازی انرژی و آب از اجرای پروژه انتقال ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب به رفسنجان خبر داد و بر ضرورت تحول در حکمرانی صنعت مس، بهرهوری، کاهش هزینهها و حذف بروکراسیهای زائد تأکید کرد. فیض با اعلام آمادگی شرکت برای خرید و حمایت از ایدههای نوآورانه از استقرار اکوسیستم نوآوری در شرکت ملی مس با هدف تقویت زنجیره ارزش و بهبود فرآیندها خبر داد و گفت: «اتحادهای فناورانه با شرکتهای بینالمللی از جمله در چین و چابهار در دستور کار قرار دارد.» وی با اشاره به حرکت جهانی بهسوی اقتصاد سبز و رعایت استانداردهای زیستمحیطی، تأکید کرد که شرکت ملی مس خود را به این الزامات متعهد میداند و در پایان با دعوت از همه فعالان، نخبگان، دانشگاهها و نهادهای دولتی برای مشارکت در توسعه صنعت مس، ابراز امیدواری کرد که با همافزایی و نهادینهسازی نوآوری در ساختار و فرهنگ سازمانی، دوران طلایی جدیدی برای صنعت ملی مس رقم بخورد.
لازم به ذکر است در حاشیه این مراسم، نمایشگاه نوآوری و فناوری صنعت مس افتتاح شد این رویداد و نمایشگاه توسط شرکت ملی صنایع مس ایران و با همکاری مجتمع مس سرچشمه رفسنجان برگزار شده است.
