دهک‌بندی یارانه‌ها؛ ضرورت بازنگری برای تحقق عدالت واقعی
موسی موسوی، نماینده مجلس
موضوع دهک‌بندی یارانه‌ها و کالابرگ، به یکی از چالش‌های مهم اقتصادی و اجتماعی کشور تبدیل شده است. در حالی که هدف از اجرای این سیاست، حمایت مؤثر از اقشار ضعیف جامعه است، اما شیوه فعلی شناسایی و تفکیک دهک‌ها با خطاها و نارسایی‌های جدی همراه است؛ خطاهایی که گاه موجب می‌شود خانوارهای نیازمند از دایره حمایت خارج شوند و در مقابل، برخی از برخورداران همچنان از یارانه بهره‌مند بمانند.
اصل تخصیص یارانه باید بر مبنای عدالت و نیاز واقعی خانوارها باشد، نه براساس معیارهای کلی و نادقیق. برای مثال، اینکه تنها بر اساس داشتن یک واحد مسکونی یا مجموع درآمد بالای ۳۰ میلیون تومان در ماه، خانواری از دریافت یارانه محروم شود، منطقی نیست. ممکن است خانواده‌ای با تلاش مشترک پدر، مادر و فرزندان به چنین سطح درآمدی برسد، اما همچنان در تأمین هزینه‌های زندگی دچار مشکل باشد. همچنین، بسیاری از خانوارها در مناطق متوسط یا پایین شهر، پس از سال‌ها صرفه‌جویی و دریافت وام، صاحب یک خانه کوچک شده‌اند؛ آیا می‌توان آن‌ها را با مالکان ویلاهای چندصد متری در شمال شهر در یک گروه قرار داد؟
دهک‌بندی واقعی نیازمند داده‌های دقیق، بررسی‌های میدانی و تحلیل علمی است. تصمیم‌گیری‌های عجولانه و خلق‌الساعه در این حوزه نه‌تنها موجب بی‌عدالتی می‌شود، بلکه اعتماد عمومی به سیاست‌های حمایتی دولت را نیز تضعیف می‌کند. به جای راه‌حل‌های آسان و کوتاه‌مدت، لازم است زیرساخت‌های اطلاعاتی کشور تقویت شود تا تصمیمات اقتصادی بر پایه واقعیت‌های آماری اتخاذ گردد.
اصلاح سازوکار دهک‌بندی، گامی ضروری برای تحقق عدالت اجتماعی و حمایت هدفمند از اقشار ضعیف است. شفافیت در داده‌ها، هماهنگی میان نهادهای آماری و استفاده از ابزارهای نوین تحلیل اقتصادی می‌تواند از بروز خطا در تشخیص دهک‌ها جلوگیری کند. تنها با چنین اصلاحاتی است که می‌توان اطمینان یافت منابع یارانه‌ای کشور به دست کسانی می‌رسد که واقعاً به آن نیاز دارند، نه کسانی که صرفاً به دلیل ضعف در سیستم شناسایی، در فهرست دریافت‌کنندگان باقی مانده‌اند.
