رصد فصلی عملکرد ترانزیتی

عملکرد سازمان راهداری در حوزه ترانزیت کالا نسبت به برش یک ساله برنامه هفتم توسعه قابل قبول است، اما هنوز فاصله‌هایی با اهداف کلان برنامه وجود دارد و هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف کافی نیست. این موضوع نشان می‌دهد که با وجود تلاش‌های انجام شده، مسیر پیش روی توسعه ترانزیت کالا هموار نیست و نیازمند اقدامات هدفمندتر است.

یکی از ضعف‌های مهم، نبود هماهنگی میان‌بخشی است. دستگاه‌های مختلف هر یک آیین‌نامه‌ها و مقررات خود را دارند و طبق آن عمل می‌کنند. ستاد هماهنگی ترانزیت کشور که در برنامه هفتم پیش‌بینی شده باید فعال‌تر شود تا سیاست‌گذاری، راهبری و رصد عملکرد دستگاه‌ها به شکل دقیق‌تر انجام شود. حتی در صورت نیاز، مصوبات و دستورالعمل‌های بالاتر نیز می‌تواند نقش موثری در رفع مشکلات و بهبود روند ترانزیت ایفا کند.

زمان طولانی ترخیص کالاهای صادراتی و وارداتی یکی از چالش‌های مهم است؛ برای کالاهای صادراتی، فرآیند ترخیص بین ۱۰۱ تا ۱۴۰ ساعت طول می‌کشد که با استانداردهای کشورهای همسایه فاصله زیادی دارد. این موضوع نشان می‌دهد که هماهنگی بین بخشی هنوز کافی نیست و مقررات بعضی دستگاه‌ها مانع افزایش کارایی و سرعت در فرآیند ترانزیت می‌شود.

در زمینه زیرساخت‌های ترانزیت کالا، اهمیت زیرساخت‌های جاده‌ای و ریلی بسیار بالاست و بخشی از این زیرساخت‌ها خارج از اختیارات سازمان راهداری بوده و مربوط به وزارتخانه‌های مرتبط است. تقویت برنامه‌ریزی و کنترل ترخیص کالاها در کنار سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، به ویژه در پایانه‌های پرترافیک، می‌تواند استانداردسازی پایانه‌ها و تسهیل شرایط برای رانندگان را به همراه داشته باشد. سازمان راهداری موظف است موانعی را که در اختیار دارد برطرف کرده و سایر مسائل را با همکاری کمیسیون‌های هماهنگی پیگیری کند.

ترانزیت کالا یکی از منابع درآمد پایدار کشور است و موقعیت جغرافیایی ایران قابلیت تبدیل شدن به مسیر اصلی ترانزیت شرق-غرب و شمال-جنوب را دارد. برنامه هفتم توسعه فرصتی مناسب برای جبران نقاط ضعف گذشته و ارتقای ظرفیت‌های موجود است.

کمیسیون عمران مجلس مقرر کرده است که عملکرد ترانزیتی سازمان راهداری هر سه ماه یک بار بررسی شود تا موانع موجود شناسایی و رفع شود. همچنین جلسات ویژه‌ای برای ارزیابی عملکرد حمل و نقل ترانزیتی ریلی برگزار خواهد شد تا روند اجرای برنامه هفتم توسعه در این بخش نیز به صورت مستمر پایش گردد و اقدامات اصلاحی لازم انجام شود.