تغییر در ژئوپلیتیک انرژی منطقه
آرش رئیسی‌نژاد استاد دانشگاه
عربستان سال‌ها به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان به «طلای سیاه» متکی بوده است.
اما نوسان قیمت نفت، فشارهای اقلیمی و تعهدات بین‌المللی باعث شده ریاض به سمت تنوع‌بخشی انرژی و سرمایه‌گذاری در منابع پاک حرکت کند.
اهداف راهبردی انرژی پاک در عربستان شامل چشم‌انداز ۲۰۳۰ و تولید ۵۰ درصد برق از انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ است.
ظرفیت هدف‌گذاری‌شده ۱۳۰ گیگاوات شامل ۵۸.۷ گیگاوات خورشیدی، ۴۰ گیگاوات بادی، و مابقی از منابع پاک دیگر است.
کربن‌زدایی بلندمدت نیز در دستور کار است که شامل تعهد به خنثی‌سازی کربن تا سال ۲۰۶۰ است.
سرمایه‌گذاری‌ها و پروژه‌های بزرگ
برنامه ۵۰ میلیارد دلاری عربستان شامل ۲۵ نیروگاه خورشیدی و ۱۵ نیروگاه بادی است.
علاوه بر این، ایجاد ۱۵ گیگاوات انرژی تجدیدپذیر خورشیدی و بادی در چهار منطقه‌عربستان دنبال می شود. موعد تکمیل این پروژه ۲۰۲۸ است.
پروژه خورشیدی الشعیبه عربستان نیز ۲.۶ گیگاوات ظرفیت دارد که بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی خاورمیانه خواهد بود. ساخته‌شده توسط شرکت چینی China Energy Engineering.
نماد همکاری سبز سعودی–چین.
نقش چین در گذار انرژی سعودی
و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نیز قابل تامل است.
چین بین ۲۰۲۱ تا اکتبر ۲۰۲۴ حدود ۲۱.۶ میلیارد دلار در پروژه‌های انرژی پاک عربستان سرمایه‌گذاری کرده است.
عربستان برای پنل خورشیدی، باتری و تجهیزات شبکه به شدت به چین وابسته است.
حجم مبادلات دو کشور در ۱۰ ماه نخست ۲۰۲۴ به ۴۰.۲ میلیارد دلار رسید اما چین همچنان خریدار اصلی نفت سعودی است، اما در مقابل فناوری انرژی پاک و سرمایه‌گذاری وارد می‌کند.
ریاض با تکیه بیشتر بر چین، موازنه‌ای جدید در روابط قدرت‌های جهانی ایجاد می‌کند. عربستان می‌خواهد از واردکننده فناوری به صادرکننده تجهیزات و برق سبز در خاورمیانه تبدیل شود. این گذار جایگاه عربستان را در مذاکرات اقلیمی و بازار کربن تقویت می‌کند.
عربستان دیگر نمی‌خواهد فقط پادشاه نفت باشد؛ با کمک چین، سرمایه‌گذاری ده‌ها میلیارد دلاری و پروژه‌های عظیم خورشیدی و بادی، به دنبال آن است که تا سال ۲۰۳۰ به یک قدرت انرژی پاک تبدیل شود. این تحول نه‌تنها اقتصاد داخلی را متنوع می‌کند، بلکه ژئوپلیتیک انرژی منطقه را هم دگرگون می‌سازد.
