ایدرو و مأموریت خورشیدی در عصر ناترازی انرژی

در شرایطی که کشور با ناترازی مزمن میان تولید و مصرف انرژی مواجه است، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) در حال بازتعریف نقش خود به‌عنوان یک بازوی اجرایی دولت برای حمایت از توسعه زیرساخت‌های تجدیدپذیر است. تمرکز ویژه بر احداث نیروگاه‌های خورشیدی صنعتی، مهم‌ترین نشانه این تغییر رویکرد است.

ناترازی عمیق انرژی و مسئولیت صنعتی

مصرف برق صنایع کشور در یک دهه اخیر به‌طور پیوسته رشد کرده، اما تولید متناسب با آن افزایش نیافته است. این روند به شکل‌گیری بحرانی با ابعاد اقتصادی، زیست‌محیطی و حتی امنیتی منجر شده است که در گزارش‌های نهادهای مسئول بارها نسبت به آن هشدار داده شده بود. در این میان، صنایع بزرگ جزو نخستین قربانی این ناترازی هستند .

ایدرو که وظیفه حمایت از صنایع بزرگ و راهبردی را بر عهده دارد، در برابر این وضعیت، سکوت نکرده و اکنون با برنامه‌ریزی برای ورود به عرصه انرژی خورشیدی، به دنبال کاهش وابستگی صنایع به برق سراسری و تقویت تاب‌آوری تولید صنعتی کشور است.

ایجاد خوشه‌های خورشیدی در بستر صنعتی

برنامه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در قالب مدل‌های «تجمیعی» و «پایدار» است؛ ایدرو به‌جای توسعه پراکنده و ناکارآمد این نیروگاه‌ها، در صدد ایجاد خوشه‌هایی از ظرفیت خورشیدی در نزدیکی صنایع یا مناطق مستعد است. این مدل از مزایای متعددی نظیر کاهش هزینه اتصال به شبکه، بهره‌برداری سریع‌تر با مجوزهای متمرکز، مدیریت مشترک نگهداری و بهره‌برداری و قابلیت مشارکت صنایع و سرمایه‌گذاران در طرح برخوردار است. مطابق اعلام برخی مسئولان، ایدرو به‌طور ویژه مسئولیت توسعه بخش‌هایی از این طرح را بر عهده گرفته و در حال آماده‌سازی مقدمات لازم برای اجراست.

از تأسیس کمیته انرژی تا طراحی مدل سرمایه‌گذاری

در گام نخست این حرکت، کمیته‌ای با محوریت ایدرو و حضور نمایندگان شهرک‌های صنعتی تشکیل شده که مأموریت آن، بررسی ظرفیت مناطق مختلف و شناسایی مدل‌های اجرایی مناسب برای توسعه خورشیدی است. این کمیته به‌نوعی حلقه اتصال میان دولت، صنعت، سرمایه‌گذاران و حتی بازیگران فناور تلقی می‌شود.

همزمان، ایدرو فرآیند تدوین چارچوب‌های قراردادی برای تأمین مالی و اجرای این پروژه‌ها را نیز آغاز کرده است. پیش‌بینی می‌شود مدل‌های پیشنهادی این سازمان، ترکیبی از منابع داخلی، مشارکت بخش خصوصی و ظرفیت‌های قانونی نظیر تبصره ۱۴ و ۱۸ بودجه باشد.

بازتعریف نقش توسعه‌ای ایدرو در حوزه انرژی

با وجود چالش‌های ناشی از تحریم‌ها و کمبود منابع ارزی، تجربه مشارکت ایدرو در حوزه‌های نوین نظیر تولید بیوایمپلنت، سوخت سبز یا صنایع هوشمند، نشان می‌دهد این سازمان ظرفیت ورود به پروژه‌های خورشیدی را نیز دارد؛ به‌ویژه زمانی که طرح‌هایی در مناطق کم‌برخوردار و نیازمند توسعه همچون کرمان، سیستان‌وبلوچستان یا خراسان جنوبی تعریف می‌شوند. در این مسیر، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی نه‌تنها به‌عنوان پاسخ به بحران انرژی، بلکه به‌مثابه بستری برای اجرای سیاست توسعه منطقه‌ای و اشتغال‌زایی نیز قابل تحلیل است.

ظرفیت تبدیل ایدرو به نهاد پیش‌برنده تحول انرژی در صنایع ایران

ایدرو اکنون در نقطه‌ای قرار دارد که می‌تواند از یک سازمان صرفا صنعتی، به نهاد پیش‌برنده تحول انرژی در صنایع ایران تبدیل شود. طرح نیروگاه‌های خورشیدی تجمیعی، نخستین گام جدی در این مسیر است. اگر این مسیر، با تداوم سیاست حمایتی دولت و مشارکت واقعی بخش خصوصی ادامه یابد، ظرفیت تاب‌آوری انرژی صنایع کشور برای نخستین‌بار در مسیر پایدار و بلندمدت قرار خواهد گرفت.