مساله روغن و ارز
یادداشت علیرضا شرفی فعال اقتصادی

ترجیحی تبعات منفی همچون قاچاق و افزایش مصرف را در پی دارد و حذف ارز ترجیحی به عنوان راهکار موثر در این برهه زمانی پیشنهاد می شود.
ذکر این نکته حائز اهمیت است که برای مثال قیمت روغن تأثیر قابل توجهی در قیمت تمام شده محصولات صنایع غذایی ندارد.
سال گذشته دو میلیون تن تولید و توزیع در حوزه روغن داشتیم. اگر چه در زمستان دچار کمبود شدیم که مقطعی بود.
نقصان در توزیع روغن در این مقطع زمانی به دلیل باز نشدن ثبت سفارشها بود که در ماههای مختلف سال یکسان نبود.
ثبت سفارشها با افزایش قیمت جهانی در شهریور سال گذشته بیشتر انجام میشد که رخ نداد.
۵۳۰ هزار تن روغن در سه ماه نخست امسال وارد کشور شد که نسبت به سال گذشته ۵۳ درصد افزایش را شاهد هستیم.
خرداد امسال ۱۶۰ هزار تن روغن تولید شد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۱ درصد افزایش داشت. این عدد در ۳ ماهه نخست سال ۴۷۰ هزار تن بود که نسبت به مشابه سال۱۴۰۳ روند افزایشی داشته است.
در حال حاضر هر کیلو گرم روغن خوراکی با ارز ترجیحی ۸۰ به ۲۰ حدود ۹۲ هزار تومان است که با این تغییر هر کیلو گرم به ۱۳۵ هزار تومان افزایش مییابد. این در حالی است که نرخ ارز توافقی ۷۱.۵۰۰ تومان است. در چنین شرایطی ارز ترجیحی تبعات منفی همچون قاچاق و افزایش مصرف دارد و اگر در این برهه زمانی دولت به سمت اصلاح نرخ ارز روغن رفته راهکار بهتر حذف ارز ترجیحی و ترکیبی است. ارز تأمین شده اگر توافقی باشد ضمن صرفهجویی ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلاری برای دولت در سال مصرف سرانه کشور هم پایین میآید.
امروز مصرف سرانه ۲۳ کیلوگرم است که با انتقال ارز به تالار دوم به حدود ۱۹ کیلوگرم کاهش مییابد.
مصرف روغن در کشور ۶۰ به ۴۰ درصد در خانوارها وکارخانجات صنعتی است که این تغییر منجر به حذف یارانه پنهان کارخانجات میشود که یارانه روغن را دریافت میکنند اما بخشی از محصولات صادر میشود. با حذف یارانه روغن در این بخش دولت میتواند با برنامه روغن را در اختیار خانوارها قرار دهد.