«جهان اقتصاد» گزارش می دهد
قدرت نفتی ایران در دل طوفان!
زهرا عسگری
با وجود تنشها و حملات نظامی در منطقه، صادرات رسمی نفت ایران نهتنها کاهش نیافت بلکه با تقویت کانالهای غیررسمی، روندی افزایشی به خود گرفت. طبق دادههای شرکت Kpler، صادرات روزانه نفت خام ایران از حدود ۱.۷ میلیون بشکه در ماههای پیشین به بیش از ۲.۲ میلیون بشکه در روز افزایش یافته است. همچنین مجموع صادرات نفت و میعانات ایران به حدود ۲.۶ میلیون بشکه در روز رسیده که شامل ۱.۷ میلیون بشکه نفت خام و حدود ۸۰۰ هزار بشکه فرآوردههای نفتی است.
ایران با بهرهگیری از ناوگان نفتکشهای ناشناس (ghost fleet)، تکنیک انتقال کشتی به کشتی، و جعل پرچمها توانسته بخش قابلتوجهی از تحریمها را دور بزند. این زیرساخت پنهان باعث شده صادرات نفت حتی در اوج درگیریها نیز پایدار باقی بماند. تخمین زده میشود که ایران سالانه بین ۳۰ تا ۴۰ میلیارد دلار از این صادرات درآمد دارد.
حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از صادرات نفت ایران به چین انجام میشود. پالایشگاههای مستقل چینی که به «تیپات» معروف هستند، واردات نفت ایران را به رکوردهایی بیسابقه رساندهاند. طبق آمار هفته پایانی ژوئن، واردات نفت ایران توسط چین به حدود ۱.۴۶ میلیون بشکه در روز رسیده است.
با افزایش احتمال بروز اختلال در تنگه هرمز، بازار جهانی نفت دچار تلاطم شد. پیشبینی مؤسسات بینالمللی مانند Citi نشان میدهد که اگر صادرات ایران به میزان ۱.۱ میلیون بشکه در روز کاهش یابد، قیمت جهانی نفت میتواند تا ۷۸ دلار افزایش یابد. در سناریوهای بحرانی، حتی رسیدن قیمت به بالای ۱۰۰ دلار نیز ممکن است. بسته شدن احتمالی تنگه هرمز میتواند یکی از برگهای برنده ژئوپلیتیکی ایران باشد.
با وجود اعمال تحریمهای شدید آمریکا، ایران توانسته همچنان صادرات نفت خود را حفظ کند. مشتریان آسیایی، بهویژه چین، تحت فشار تحریمها قرار نگرفتهاند یا آن را نادیده گرفتهاند. تحریمهای ثانویه اگرچه بازدارنده هستند، اما کارآمدی عملیاتی آنها بهشدت زیر سوال رفته است.
در حالی که جنگ معمولاً صادرات نفت کشورها را مختل میکند، ایران با اتکا به زیرساختهای فروش غیررسمی و کانالهای دور زدن تحریم، موفق به تثبیت و حتی افزایش صادرات نفتی خود شده است. با این حال، این وضعیت شکننده است و هرگونه تغییر در اراده سیاسی چین، فشارهای جدید آمریکا یا حوادث غیرمنتظره در خلیج فارس، میتواند این تعادل را به هم بزند.